Οι στρατηγικές εκμάθησης ορθογραφίας που υπάρχουν είναι πολλές και ο ρόλος τους είναι αμιγώς βοηθητικός στο πλαίσιο της μάθησης και της διδασκαλίας. Το να γράφει ένας μαθητής ορθογραφημένα, θεωρείται συχνά ένδειξη υψηλής ακαδημαϊκής επίδοσης και μάλιστα παράγοντας που επηρεάζει την επαγγελματική εξέλιξη του ατόμου. Τα παιδιά με προβλήματα στην ορθογραφία έχουν συνήθως προβλήματα στην οπτική μνήμη, στην ακουστική μνήμη, στην οπτική και ακουστική διάκριση και στις κινητικές δεξιότητες. Έτσι, παρουσιάζουν τις παρακάτω δυσκολίες:
- Συχνή πρόσθεση, αντιστροφή, παράλειψη, αντικατάσταση γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων
- Λάθη στον τονισμό ή παντελής έλλειψη τόνων
- Συχνά λάθη σε βασικούς κανόνες ορθογραφίας
- Συχνά λάθη στο ετυμολογικό μέρος της λέξης
- Μη γενίκευση κανόνων ορθογραφίας σε όλες τις λέξεις, ομοιοκατάληκτες ή παράγωγες
- Καμία αυτοδιόρθωση
Όταν ο εκπαιδευτικός εντοπίζει επαναλαμβανόμενα ορθογραφικά λάθη και μια γενικότερη δυσχέρεια στην εκμάθηση της ορθογραφίας, προβαίνει σε διάφορες στρατηγικές, ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η κατάσταση. Δεν αποτελεί πανάκεια η υιοθέτηση μιας μόνο από τις ποικίλες στρατηγικές εκμάθησης διδασκαλίας, αλλά πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν τα ιδιαίτερα εκπαιδευτικά γνωρίσματα των μαθητών. Προκειμένου να μάθουν οι μαθητές να γράφουν χωρίς ορθογραφικά λάθη, απαιτείται προσεκτική προφορά, τόνωση ακουστικής μάθησης, με στόχο να ανακληθεί η απρόσκοπτα η ορθογραφία.
Αφού ανιχνευτούν τα ορθογραφικά λάθη, είναι καλό να δομηθούν κατάλογοι λέξεων, ανάλογα με το είδος των λαθών. Τότε, εφαρμόζονται από τον εκπαιδευτικό οι κατάλληλες στρατηγικές εκμάθησης ορθογραφίας. Τα λάθη συχνά οφείλονται και σε κάποιες συνήθειες των μαθητών, όπως είναι η βεβιασμένη ή παρορμητική γραφή. Είναι σημαντικό να διδάσκονται τόσες λέξεις, όσες μπορεί να κατακτήσει πραγματικά ο μαθητής, καθώς η “αποτυχία” οδηγεί σε παραίτηση. Βασική προτεραιότητα, είναι επίσης, το ότι πρέπει να γνωρίζουν πρώτα τη σημασία της υπό εκμάθηση λέξης, ώστε να μπορέσουν να την εντάξουν στο λεξιλόγιό τους. Η κατ’ επανάληψη αντιγραφή των λανθασμένων λέξεων δεν είναι ιδανική λύση. Υπάρχουν πιο ωφέλιμες στρατηγικές εκμάθησης ορθογραφίας, οι οποίες συμπυκνώνονται ως εξής:
- Ομαδοποίηση λέξεων με βάση κοινά χαρακτηριστικά, π.χ. κατάληξη σε -ώνω
- Περιοδική επανάληψη λέξεων που διδάχθηκαν
- Σύνθετες και παράγωγες λέξεις χωρίζονται στα δομικά τους μέρη, πχ. “πολύχρωμα” : πολύ- χρώμα
- Ανάγνωση με ευκρίνεια και προσοχή σε ήχους που δεν προφέρονται
Οι στρατηγικές εκμάθησης ορθογραφίας μπορούν να αναχθούν και στις ακόλουθες επιστημονικές τεχνικές:
- Μέθοδος Gillingham: Προφορική ορθογραφία που βασίζεται στην άσκηση, επανάληψη και γραφή προτάσεων ή ιστοριών με τις λέξεις που διδάχθηκαν.
- Πολυαισθητηριακή προσέγγιση Fernald: Εμπλέκει οπτική, ακουστική, κιναισθητική και απτική αίσθηση. Η προσέγγιση ακολουθεί τα βήματα: Η δασκάλα γράφει και λέει τη λέξη, ο μαθητής ιχνηλατεί την λέξη στον αέρα, ενώ την λέει, γράφει τη λέξη σε χαρτί, ξαναγράφει από μνήμης τη λέξη. Αν είναι σωστή μπαίνει στο κουτί των λέξεων. Αλλιώς επαναλαμβάνεται η διαδικασία από την αρχή.
- Εικονογραφικές μέθοδοι: Επιλογή από τον εκπαιδευτικό των λέξεων που θα διδαχθούν και των εικόνων που τις αντιπροσωπεύουν, με σκοπό τον μνημονικό σύνδεσμο εικόνας- λέξης.
- Φωνοοπτική μέθοδος: Παρουσίαση απομονωμένων φωνημάτων με τη χρήση εικόνων.
- Μέθοδοι μίμησης: Ο εκπαιδευτικός προφέρει και γράφει τη λέξη δειγματικά. Το παιδί κάνει το ίδιο αντιγράφοντας το μοντέλο του εκπαιδευτικού, μέχρι να μάθει τη λέξη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιο tablet/ipad ή ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής.
- Χρονική καθυστέρηση: Στηρίζεται στην τεχνική της χρονικής καθυστέρησης, που χρησιμοποιούν οι συμπεριφοριστές ιδιαίτερα στην τροποποίηση συμπεριφοράς. Αρχικά ο εκπαιδευτικός διορθώνει τον μαθητή αμέσως μόλις κάνει λάθος, χωρίς χρονική καθυστέρηση. Έπειτα από λίγο, αρχίζει να καθυστερεί χρονικά να διορθώσει το λάθος του μαθητή, έτσι ώστε να δώσει στον μαθητή την ευκαιρία να σκεφτεί περισσότερο και να αυτοδιορθωθεί.
Όλες οι παραπάνω στρατηγικές εκμάθησης ορθογραφίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να ενσωματωθούν στη διδασκαλία συνδυαστικά. Είναι γεγονός, πως όσο πιο γρήγορα εντοπιστούν οι ορθογραφικές δυσχέρειες, τόσο πιο άμεσα κι εύκολα θα μπορέσουν και να αντιμετωπιστούν.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
alfavita.gr
