Αστικές συγκοινωνίες: To “άντρο” ρατσισμού του σήμερα. Λεωφορεία, μετρό, τρόλεϊ, τραμ… Κάθε μέσο μετατρέπεται, κάθε λίγο και λιγάκι, σε χώρο γέννησης και εκτόνωσης ρατσιστικών συναισθημάτων. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι αναπόφευκτο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Θέλοντας και μη, καταλήγουμε να γινόμαστε αυτόπτες μάρτυρες, θύματα ή και δράστες ρατσιστικών συμπεριφορών.
Ένα πρωινό, σαν όλα τα άλλα, παίρνεις το λεωφορείο για τη σχολή ή τη δουλειά σου. Παρατηρείς τον κόσμο γύρω σου. Άλλοτε διεξοδικά, άλλοτε αδιάφορα. Δεν αργεί η στιγμή που θα ξεσπάσει, μέσα στις αστικές συγκοινωνίες, η καθημερινή, “αναμενόμενη” πια, ρατσιστική παράσταση. Αλλοεθνείς, μαύροι, μελαψοί, ζητιάνοι, μετανάστες, πρόσφυγες, ναρκομανείς, θα επιβιβαστούν κάποια στιγμή στο λεωφορείο σου. Ο Έλληνας ή μη, ο φερόμενος ως “πολιτισμένος”, κρέμεται από μια λεπτή κλωστή για να ξεσπάσει. Αυτή μπορεί να είναι μια θέση στο αστικό, ένα εισιτήριο, ένα στραβοπάτημα, ένα σπρώξιμο, μια ξένη ενοχλητική τσάντα/σακούλα στα πόδια του, ένα πλησίασμα, μια -λίγο πιο δυνατή από το κανονικό- ομιλία δίπλα του, μια μουσική από ένα ξένο κινητό, μια βρισιά κ.ο.κ. Τα όρια είναι λεπτά και η μπόρα δεν θα αργήσει να έρθει, ώσπου θα βρεθείς σε ένα “άντρο” ρατσισμού.
Προσωπικές εμπειρίες
Θα αναφέρω κάποια περιστατικά που βίωσα η ίδια και που σίγουρα δεν θα αιφνιδιάσουν κανέναν από εσάς. Ένα ζεστό μεσημέρι, που γυρνούσα στο σπίτι με το λεωφορείο μου και όντας σε ώρα αιχμής, στεκόμουν όρθια και προσπαθούσα να υποφέρω τον αποπνικτικό συνωστισμό που επικρατούσε. Δίπλα μου, στεκόταν μια γυναίκα “αλλοδαπή”, που φαινόταν κατάκοπη. Το λεωφορείο κάνει στάση και ο κόσμος αποβιβάζεται, με αποτέλεσμα να αδειάσει μια θέση μπροστά σε αυτή τη γυναίκα. Την ίδια ώρα, μια άλλη “αλλοδαπή” μεσήλικη, που μιλούσε με μεγαλύτερη ευφράδεια την ελληνική, έσπευσε να πιάσει τη θέση. Έπειτα, γύρισε με αυταρχικό ύφος και της ψιθύρισε: “Γύρνα στη χώρα σου. Δεν έχεις δουλειά εδώ!” Εκείνη σώπασε και με κοίταξε με καημό και απογοήτευση. Αστικές συγκοινωνίες: To “άντρο” ρατσισμού…
Μια άλλη μέρα, κοιτούσα αμέριμνη έξω από το παράθυρο του αστικού, ώσπου άκουσα φωνές. Ένας άντρας άνοιξε επιδεικτικά το παράθυρο, λέγοντας: “Ανοίγω να πάρουμε λίγο αέρα. Σαν πολλές φυλές να μαζεύτηκαν εδώ μέσα.” Την ίδια ώρα, μια μητέρα με το παιδί της, έβριζε κάποιους αλλοδαπούς, λέγοντας: “Δεν φτάνει που μας παίρνετε τις δουλειές, μολύνετε και τα λεωφορεία μας”. Ας μη παραλείψω το γεγονός ότι οδηγοί των μέσων μεταφοράς τυγχάνει συχνά να μην σταματούν ή να μην ανοίγουν τις πόρτες, όταν βλέπουν πως πρόκειται να παραλάβουν ξένους. Ας μη γελιόμαστε, πολλές φορές κι εσύ έχεις πάρει αγκαλιά την τσάντα σου ή έχεις εγκαταλείψει τη θέση σου, γιατί έκατσε δίπλα σου ένας “ξένος” άνθρωπος! Αστικές συγκοινωνίες: To “άντρο” ρατσισμού…
Αν όλα αυτά δεν σε εκπλήσσουν ή σε αφήνουν αδιάφορο ή και τα επιδοκιμάζεις, κάνε μερικές βασικές ερωτήσεις στον εαυτό σου. Ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος, τι έχει περάσει, τι κάνει για να ζήσει; Αν και πάλι δεν θέλεις να μπεις σε αυτή τη διαδικασία, αναρωτήσου τουλάχιστον τα εξής. Γιατί είμαι καλύτερος από αυτόν τον άνθρωπο, γιατί τον φοβάμαι ή τον υποτιμάω, τι κακό μου έχει κάνει, γιατί τον κατηγοριοποιώ ανάλογα με τη φυλή του, γιατί εν τέλει έχω ξεχάσει να φέρομαι ανθρώπινα; Αποδέξου την πολυπολιτισμικότητα της κοινωνίας μας και τη διαφορετικότητα της. Μόρφωση δεν είναι μόνο η ιστορία που μαθαίνεις απ’ έξω και οι μαθηματικές εξισώσεις που λύνεις. Κανένας άνθρωπος δεν είναι “άγιος”, όπως και κανένας άνθρωπος δεν είναι πιο “άνθρωπος” από κάποιον άλλον… Γύρισε σελίδα, πρώτα, μέσα σου. Κατόπιν, δες το να συμβαίνει στη ζωή σου!
