Με την αναφορά της λέξης «book», «βιβλίο» στην κοινή ελληνική, σίγουρα κανείς δεν περιμένει ως ζευγάρι του τη λέξη «audio» (=ήχος). Με ευκολία μιλάμε για βιβλία λογοτεχνικά, εφηβικά, παιδικά, επιστημονικά· το οξύμωρο της κατάστασης ξεκινά όταν μιλάμε για βιβλία «ακουστικά». Τα audiobooks φαίνεται να είναι μια νέα δημιουργία, αν όχι ανακάλυψη, της εποχής μας, μιας εποχής που ζει και αναπτύσσεται στον κόσμο της τεχνολογίας, με ρυθμούς γρήγορους και καταλυτικούς. Πόσο εξοικειωμένος είναι όμως ο κόσμος με αυτή τη νέα τεχνική, και πιο συγκεκριμένα, τι είναι αυτό που προσφέρει αυτή στον πολιτισμό, την ανθρωπότητα και την κοινωνία στο σύνολό της;
Mια πρώτη γνωριμία με τα audiobooks, το πιο πιθανό είναι να δημιουργεί επιφυλάξεις. Όπως, άλλωστε, οτιδήποτε καινούριο εμφανίζεται τόσο ξαφνικά στην καθημερινότητα μας, ανατρέποντας όλα αυτά που μέχρι στιγμής γνωρίζαμε, έτσι και τα ακουστικά βιβλία, τουλάχιστον από τους φίλους των βιβλίων και της ανάγνωσης, σε μια πρώτη όψη είναι λογικό να θεωρηθούν αμφίβολης προελεύσεως και συμβολής. Πράγματι, με το πρώτο άκουσμα η βασική μας απορία είναι το πώς ένα βιβλίο μπορεί να γίνει κάτι που ακούμε; Και αν γίνεται κάτι που ακούμε, μπορεί να κρατήσει ακόμη τον αρχικό του τίτλο ως βιβλίο;
Ίσως κάποια από τα ερωτήματα να θεωρούνται ρηχά ή κοινότυπα- παραδείγματος χάρη, η ονομασία του κάθε πράγματος είναι κάτι το σχετικό· όπως και να έχει όμως, το να αναζητάμε την ουσία κάθε πράγματος είναι σίγουρα ωφέλιμο. Αναμφίβολα, το να μπορεί κανείς να ακούσει ένα βιβλίο, με όλη τη σημασία της πρότασης, κατά κύριο λόγο προξενεί θετικές προσεγγίσεις. Με μια τέτοια δυνατότητα δίνεται η ευκαιρία σε έναν σημαντικό αριθμό ατόμων, διαφόρων κοινωνικών ομάδων, να απολαύσουν με ευκολία κάτι που πολλοί θεωρούν δεδομένο ή και ξεπερασμένο. Άτομα με περιορισμένο ελεύθερο χρόνο ή οποιουδήποτε βαθμού διάσπαση προσοχής, για τα οποία η αφιέρωση ουσιαστικού χρόνου σε ένα βιβλίο φαίνεται κάτι άπιαστο, γνωρίζουν αυτή την εφαρμογή με ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Ακόμη, σε ένα πιο ανθρωπιστικό πλαίσιο, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη συμβολή των ακουστικών βιβλίων στους ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Η δημιουργία μιας ακουστικής βιβλιοθήκης, με βιβλία κάθε είδους, ανοίγει στους μη βλέποντες έναν ολόκληρο κόσμο, τους δίνει τη δυνατότητα να ταξιδέψουν, να μάθουν, να ονειρευτούν, να κάνουν δηλαδή πράγματα άπλα, τα οποία έχουν δικαίωμα να κάνουν.
Όπως και σε οτιδήποτε καινοτόμο, είναι συνετό να αφιερώσουμε λίγο χρόνο σε μια πιο πρακτική ανάλυση του θέματος. Έτσι λοιπόν, όσον αφορά την περίπτωση των audiobooks, τίθεται ένα βασικό ερώτημα: Πώς μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε με τρόπο ει δυνατόν πιο ωφέλιμο για την διάδοση της κουλτούρας του βιβλίου;
Η σκέψη μου αυτή έχει τη ρίζα της στην τάση του ανθρώπου να εμπορευματοποιεί οποιοδήποτε αγαθό βρεθεί στο πέρασμά του. Πιο συγκεκριμένα, με την διάδοση των audiobooks, στην ουσία ξεκινά και η διάδοση μια νέας εμπορικής δραστηριότητας, ενός νέου τρόπου απολαβής χρημάτων από κομμάτια κλασικά και διαχρονικά, τα οποία προάγονται με τρόπο ελκυστικό, ίσως και πρωτότυπο: βιβλία ηχογραφούνται από «μεγάλα» ονόματα της ελληνικής πολιτισμικής κουλτούρας, και έπειτα χρεώνονται στην ίδια ή και μεγαλύτερη τιμή από το πρωτότυπο, φυσικό βιβλίο. Χωρίς, σε καμία περίπτωση, αυτή η τακτική να μπορεί να χαρακτηριστεί λάθος , δεν μπορεί κάποιος να αρνηθεί πως ο ευρύτερος στόχος της είναι το επιτυχημένο marketing για κάθε εκδότη, έχοντας βλέψεις σε μια ευρύτερη προσέγγιση.
Από την άλλη πλευρά, έχουμε και το εντελώς φιλανθρωπικό κομμάτι των audiobooks, αυτό που ως ξεκάθαρο στόχο του έχει την δημιουργία μιας ευρείας κλίμακας ακουστικής βιβλιοθήκης για τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Ο όρος «φιλανθρωπικό» έγκειται στο γεγονός πως ο οργανισμός που έχει αναλάβει ένα τόσο κολοσσιαίο έργο, επιτελεί το έργο του εθελοντικά. Με το όνομα «Διαβάζω για τους άλλους», η ιδρυτής και τα μέλη της ομάδας οραματίζονται τη δημιουργία μιας ακουστικής βιβλιοθήκης ως παρακαταθήκη των ανθρώπων με δυσκολίες όρασης, κάνοντας ηχογραφήσεις παντός είδους βιβλίων και δουλεύοντας με άτομα που μοιράζονται την ίδια αγάπη και το ίδιο ενδιαφέρον για αυτό το έργο.
Κοιτάζοντας και τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος, το δικό μου συμπέρασμα θα πρέπει να στεφθεί με θετικά συναισθήματα στην τελική του μορφή. Όσο βαθύτερα βαδίζουμε στον λαβύρινθο της τεχνολογίας, οι νέες εφαρμογές και τα νέα μέσα πάντα θα μας ξενίζουν σε πρώτο επίπεδο, το πώς όμως θα τα αξιοποιήσουμε εξαρτάται από εμάς τους ίδιους. Σε κάθε περίπτωση, μια τόσο πρωτοπόρα εφαρμογή όπως τα audiobooks, είτε έχει ως στόχο το επιτυχημένο marketing, είτε το γενικό καλό, είναι κάτι ωφέλιμο, με αξία αορίστου χρόνου. Τα φυσικά βιβλία θα έχουν πάντα ιδιαίτερη θέση στη ζωή του καθενός, κυρίως για τους «παραδοσιακούς» αναγνώστες, αυτό όμως δεν αναιρεί την συμβολή των βιβλίων που μπορεί κάποιος να ακούσει· άλλωστε δεν είναι η μορφή αυτό που ελκύει τον αναγνώστη, μα το περιεχόμενο.
