Άρθουρ Σοπενχάουερ-Ο κόσμος σαν βούληση και σαν παράσταση

Ο Άρθουρ Σοπενχάουερ ήταν Γερμανός φιλόσοφος (1788-1860), ο οποίος συγκέντρωνε πολλές αρνητικές ιδιότητες. Τολμηρός, άθεος,  ιδιαίτερα εγωιστής και βαθιά  πεσιμιστής. Αν και γλεντούσε τη ζωή του και  έτρωγε καλά, ωστόσο, τον τυραννούσε το αίσθημα του άγχους και της χαμηλής αυτοεκτίμησης. Ο ίδιος δεν έτρεφε μεγάλη εκτίμηση για τους άλλους φιλοσόφους εκτός του Πλάτωνα και του Κάντ, στους οποίους αναγνωρίζει ότι οφείλει πολλά.

Η σχέση του με την μητέρα του, ενώ θα περίμενε κανείς να ήταν αρμονική, καθώς ήταν μία γυναίκα με φιλολογικά ενδιαφέροντα και συγγραφέας. Τουναντίον, η σχέση τους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανταγωνιστική, καθώς εκείνος τη θεωρούσε επιπόλαιη, ενώ εκείνη σκυθρωπό.  Η τραυματική του εμπειρία να συμφιλιωθεί μαζί της ενδεχομένως να ήταν κι ο λόγος που δεν μπόρεσε ποτέ του να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά σε έναν έρωτα.

Το 1918 έγραψε την πρώτη εκδοχή του αριστουργήματος του Ο κόσμος ως βούληση και παράσταση, για το οποίο έτρεφε μεγάλη ιδέα, καθώς  ισχυριζόταν πως ορισμένες από τις σελίδες του τού τις είχε απαγορεύσει το Άγιο Πνεύμα. Το βιβλίο δεν είχε την προσδοκώμενη απήχηση και χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια, ώστε να αποκτήσει κάποιαν αναγνώριση.

Ο κόσμος σαν αντικείμενο, σύμφωνα με τον Σοπενχάουερ, είναι η φαινομενική πραγματικότητα, η οποία δεν υπάρχει ποτέ χωρίς ένα υποκείμενο, χωρίς αυτήν την ύπαρξη που τον αντιλαμβάνεται με τον τρόπο της. Το βιβλίο του  βασίζεται σε έναν φιλοσοφικό συλλογισμό  κι έναν που  πηγάζει από μια συναισθηματική πεποίθηση. Επηρεασμένος από τον Κάντ, θεωρεί πως υπάρχει διαφορά μεταξύ του αναγνωρίσιμου κόσμου των φαινομένων και του μη αναγνωρίσιμου  κόσμου.  Ταυτίζει το πράγμα καθαυτό με τη βούληση, στην οποία δίνει μια διαφορετική  ερμηνεία.

Προβάλλει τη βούληση σαν  την πηγή της ζωής και της δράσης του ανθρώπου, αλλά και της δυστυχίας του,  από την  οποία δεν μπορεί  να απαλλαγεί. Συγκεκριμένα, στο βιβλίο του αναφέρει :

«Αδιάφορο αν επιδιώκουμε κάτι ή αν προσπαθούμε να γλιτώσουμε από κάτι, αν φοβόμαστε κάτι κακό ή αν επιδιώκουμε μιαν απόλαυση, ουσιαστικά πρόκειται για το ίδιο πράγμα: Η φροντίδα να ικανοποιήσουμε τη βούληση, η οποία διαρκώς απαιτεί κάτι, όποιας μορφής κι αν είναι αυτό, διακατέχει και κινεί διαρκώς τη συνείδηση.»

Η βούληση είναι η εσωτερική αρχή κάθε φαινομένου και έχει μία έννοια ευρύτερη από αυτήν που συνήθως αναγνωρίζουμε μόνο στον άνθρωπο. Αυτή, μία και η ίδια, πραγματοποιείται αναίτια, τυφλά, άσκοπα και ατελείωτα μέσα σε όλο τον αντιληπτό κόσμο, μέσα στη φυσική δύναμη και στον κρύσταλλο ως και στην ανθρώπινη συμπεριφορά σύμφωνα με τις γενικές μορφές των φαινομένων.

Διατείνεται πως η ανθρώπινη ζωή είναι η πιο οδυνηρή μορφή της ζωής, διότι πηγαίνει από τον πόνο στην αδημονία. Για τον ίδιο,  θάνατος, με τον οποίο δίνεται οριστικό τέλος στην ζωή, είναι η απαρχή της ατελείωτης ανυπαρξίας, όπου, εφόσον δεν υπάρχει τίποτα, δεν υπάρχει  πόνος, τον οποίο θεωρεί αναπόφευκτο. Ο άνθρωπος έχει λογική αλλά δεν είναι αυτή που κυβερνάει την βούλησή του, Δεν κινείται βάση λογικής αλλά βάση ενστίκτων. Πάντοτε επιθυμεί κάτι κι όταν δεν εκπληρώνεται η επιθυμία του, νιώθει πόνο και οδύνη. Ο θάνατος ,λοιπόν, είναι η σωτηρία του, αφού με τη κατάργηση της ζωής, εξαλείφεται μαζί του και η βούληση του.

Ο Σοπενχάουερ μυήθηκε στην ινδική φιλοσοφία από το Γκαίτε και  τον ρομαντικό κριτικό Σλέγκελ. Ο ινδουισμούς και ο βουδισμός επέδρασαν την φιλοσοφία του, αφού θεωρούσε την επιθυμία του ατόμου μέρος της επιθυμίας του σύμπαντος. Παρά τον πεσιμισμό του, θεωρεί πως η τέχνη προσφέρει στον άνθρωπο την διέξοδο που ψάχνει ώστε να γίνει ευτυχής στο διάστημα του επίγειου βίου του. Η φιλοσοφία επηρέασε πολλούς γνωστούς ανθρώπους του πνεύματος όπως ο Φρειδερίκος Νίτσε, ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Σίγκμουντ Φρόυντ και ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες