Η πλεξούδα: είναι εντάξει να ασχολούμαστε με τρίχες

Περιγραφή του βιβλίου, Η πλεξούδα

Το βιβλίο, Η πλεξούδα, γραμμένο από τη Λετίσια Κολομπανί, σε μετάφραση του Γιάννη Στρίγκου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Ένα σύγχρονο μυθιστόρημα με πρωταγωνίστριες τρεις διαφορετικές γυναίκες από τρεις διαφορετικές ηπείρους· Σμίτα, Τζούλια και Σάρα, είναι τα πρόσωπα που συνθέτουν τη συγκεκριμένη ιστορία. Οι τρεις αυτές περσόνες δε θα συναντηθούν ποτέ μεταξύ τους, και παρόλα αυτά, η ζωή της καθεμιάς φαίνεται να λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος για την άλλη, αφού οι επιλογές τους είναι καθοριστικές για το μέλλον τους.

Μέσα από τις ζωές τους η συγγραφέας πλαισιώνει τη φωνή όλων εκείνων των γυναικών που έρχονται αντιμέτωπες με την αμφισβήτηση, την περιφρόνηση και τον παραγκωνισμό, τόσο από την ευρύτερη κοινωνία, όσο και από τον οικογενειακό τους περίγυρο. Η ιστορία της Πλεξούδας φέρνει στο προσκήνιο τον δυναμισμό που εκπέμπει και εκφράζει κάθε γυναίκα όταν πια οι γύρω της δεν πιστεύουν σε εκείνη, αλλά αποφασίζει να διεκδικήσει όσα της έχουν στερήσει και να πετύχει ό,τι φαντάζει αδύνατο να γίνει.

Ωστόσο, στο συγκεκριμένο βιβλίο σκιαγραφούνται έντονα και τα υπόλοιπα πρόσωπα με τα οποία έρχονται αντιμέτωπες οι πρωταγωνίστριες της ιστορίας: οικογένεια, συνεργάτες, φίλοι, εραστές. Άνθρωποι που άλλοτε κάνουν κατάχρηση εξουσίας φερόμενοι στους αδύναμους με τον χειρότερο τρόπο και άλλοτε άνθρωποι που με το πέρασμά τους διορθώνουν όλα τα σπασμένα, ενθαρρύνουν, αποτελούν μία υπενθύμιση ότι δεν έχει χαθεί η ελπίδα και ότι ο δρόμος για την ευτυχία δεν είναι πάντοτε στην ευθεία, αλλά συχνά έχει και παρακάμψεις.

Σκιαγραφώντας τις πρωταγωνίστριες της ιστορίας

Το βιβλίο εξιστορεί τη ζωή της κάθε γυναίκας σαν ένα μοτίβο, ξεκινώντας με τη Σμίτα, συνεχίζοντας με την Τζούλια και ολοκληρώνεται με τη Σάρα.

Σμίτα, Μπαντλαπούρ, Ινδία

Η Σμίτα είναι μία γυναίκα που ζει στο Μπαντλαπούρ της Ινδίας μαζί με τον σύζυγό της, Ναγκαράτζαν, και την κόρη τους, Λαλίτα. Ανήκει στο κοινωνικό στρώμα των Νταλίτ, θεωρείται – και είναι – μία Ανέγγιχτη. Σε αυτήν την ιδιότητα συνοψίζεται όλη η αντιμετώπιση και κακομεταχείριση που εκλαμβάνει από τις κάστες. Γεννημένη να βρίσκεται στο περιθώριο, δίχως το δικαίωμα να διεκδικήσει ευκαιρίες ή να μορφωθεί. Εργάζεται καθαρίζοντας τα αποχωρητήρια στα σπίτια των πλουσίων και τρέφεται καθημερινά με ποντίκια. Η ζωή είναι πραγματικά αμείλικτη με ορισμένους ανθρώπους και, παρόλο που η Σμίτα έχει αποδεχτεί τη μοίρα της, είναι αποφασισμένη να προσφέρει στην κόρη της ένα καλύτερο μέλλον· η κόρη της θα πάει σχολείο, θα μάθει να διαβάζει και να γράφει.

Ωστόσο, η παρουσία της Λαλίτα στο σχολείο δε φαίνεται να είναι αποδεκτή από τον δάσκαλο, καθώς η κοινωνική της προέλευση γίνεται και πάλι η αφορμή για να προπηλακιστεί. Η Λαλίτα αντιστέκεται και το θάρρος που επιδεικνύει αποτελεί σημείο κατατεθέν, ώστε η Σμίτα να διεκδικήσει ένα καλύτερο μέλλον για την οικογένειά της. Αποφασίζει να φύγουν από το Μπαντλαπούρ και να ζήσουν με αξιοπρέπεια και όχι σαν μιάσματα της κοινωνίας. Άλλωστε, η Λαλίτα απέδειξε ότι το θάρρος δε συνάδει με την κοινωνική θέση.

«Δεν είναι ανάγκη να κατάγεσαι από τζάκι για να’ χεις θάρρος».

Με τούτη τη σκέψη οι δυο τους θα διανύσουν το μεγάλο ταξίδι μέχρι τον Ναό του Τιρουπάτι στο Άντρα Πραντές.

Κόντρα στις αντιρρήσεις του συζύγου της, ο οποίος της υπενθυμίζει διακαώς τη μοίρα των Νταλίτ, εάν διαπιστωθεί ότι εγκαταλείπουν τον τόπο τους, η Σμίτα αποφασίζει να μιμηθεί το θάρρος της κόρης της. Θυμώνει και πληγώνεται με τη δειλία του, αλλά θα ταξιδέψει έτσι κι αλλιώς.

Όταν το χιλιομετρικό ταξίδι ολοκληρώνεται και φτάνουν στον Χρυσό ναό, η Σμίτα και η Λαλίτα αφιερώνουν ό,τι πολυτιμότερο έχουν στον Βισνού, για να αλλάξουν το κάρμα τους για μία καλύτερη ζωή.

[…Έφτασαν ως εδώ. Το θαύμα έγινε… Αύριο μια καινούργια ζωή τις περιμένει…]

Τζούλια, Σικελία, Ιταλία

Η δεύτερη πρωταγωνίστρια της ιστορίας, η Τζούλια, είναι μία νέα κοπέλα με δυναμικό χαρακτήρα. Προέρχεται από εύπορη οικογένεια, καθώς ο πατέρας της, Πιέτρο Λανφρέντι, διατηρεί γνωστή βιοτεχνία στη Σικελία, ο οποίος τής έχει και ιδιαίτερη αδυναμία. Η Τζούλια μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στη βιοτεχνία, όπου συχνά έχει ενεργό ρόλο και αντικαθιστά τον πατέρα της, όποτε εκείνος χρειάζεται να λείπει, ενώ παράλληλα λατρεύει να διαβάζει βιβλία. Περνάει ώρες ατέλειωτες απορροφώντας κάθε σελίδα ξενυχτώντας στο διάβασμα και γοητεύεται από την αύρα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Εκεί θα γνωρίσει και τον Καμάλ, έναν νεαρό άντρα, από το Κασμίρ της Ινδίας, ο οποίος τη γοητεύει από την πρώτη στιγμή και μαζί του θα αναπτύξει μία ιδιαίτερη σχέση, ενώ μετέπειτα θα αποτελέσει το στήριγμά της σε μια μία περίοδο με αλλεπάλληλες κρίσεις στη ζωή της Τζούλια.

Έπειτα από ένα συνταρακτικό γεγονός, το οποίο ανατρέπει όλα τα δεδομένα στην οικογένεια των Λανφρέντι, η Τζούλια καλείται να αναλάβει ενεργό ρόλο στη βιοτεχνία και να αποφασίσει για το πώς θα διαχειριστεί την κρίση που ξέσπασε. Η διαδικασία δεν θα είναι ούτε απλή, ούτε εύκολη. Η οικογένειά της την αποθαρρύνει, θεωρώντας απέλπιδες τις προσπάθειες να σώσει τη βιοτεχνία. Αμφισβήτηση και πανικός είναι όλα όσα διακατέχουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας στο άκουσμα της νέας τάξης πραγμάτων.

Όμως, η Τζούλια αποφασίζει να μην ακολουθήσει την πεπατημένη και έτσι κάνει ένα plot twist σε μια -κατά τα άλλα- βέβαιη καταστροφή, έχοντας στο πλευρό της τον Καμάλ, ο οποίος μοιράζεται μαζί της τη λύση για να σώσει τη βιοτεχνία. Έτσι, λοιπόν, η Τζούλια αναλαμβάνει δράση και σε αυτήν την προσπάθεια δίνει όλο της το είναι. Κόντρα στην απόγνωση και τον πανικό που διακατέχει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, αποδεικνύεται πως η Τζούλια είναι ευέλικτη, δυναμική και εφευρετική. Όταν η μπόρα περάσει, η Τζούλια ξέρει ότι πλέον έχει βρει τον δρόμο της κι έχει ανακαλύψει τη δύναμή της, πλάι στον Καμάλ.

«Μην αφήσεις κανέναν να σε βγάλει από τον δρόμο σου… Κράτα την πίστη σου. Η θέλησή σου είναι μεγάλη. Πιστεύω στη δύναμή σου και στις ικανότητές σου. Πρέπει να επιμείνεις. Η ζωή έχει μεγάλα σχέδια για σένα.»

Σάρα Κοέν, Μόντρεαλ, Καναδάς

Η Σάρα είναι η τρίτη πρωταγωνίστρια της ιστορίας. Ζει στο Μόντρεαλ μαζί με τα τρία παιδιά της και είναι δικηγόρος σε μία από τις πιο φημισμένες εταιρείες της πόλης. Η Σάρα έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στην καριέρα της, διαβάζοντας συστηματικά και κερδίζοντας συντριπτικά σχεδόν κάθε υπόθεση που αναλάμβανε. Στα 40 της χρόνια κατάφερε να δημιουργήσει την περσόνα της επιτυχημένης business woman, που θαυμάζουν οι γύρω της και εκτιμούν απεριόριστα οι συνεργάτες της. Όμορφη, έξυπνη, δυναμική και συνεπής φαίνεται να προλαβαίνει κάθε υποχρέωση, χαρακτηριστικά που την εξυψώνουν και την κατατάσσουν στην ελίτ της κοινωνίας.

Ωστόσο, το απαιτητικό της calendar συχνά λειτουργεί σε βάρος του ρόλου της ως μητέρα. Ο χρόνος που περνάει με τα παιδιά της είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Δεν έχει καταφέρει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά σε αυτά, με αποτέλεσμα να χάσει πολλές στιγμές μαζί τους: γενέθλια, σχολικές γιορτές, καθημερινή επαφή και επικοινωνία.

Την άρτια οργανωμένη καθημερινότητα της Σάρα έρχεται να διαταράξει η ασθένειά της, η οποία είναι επιθετική τόσο στο άκουσμά της, όσο και στην πορεία της: καρκίνος. Και ξαφνικά, όσα φάνταζαν σημαντικά, χάνουν την αξία τους. Στην αρχή, η Σάρα αρνείται να εκλάβει την αρρώστια ως πρόβλημα και συνεχίζει με τους ίδιους, απαιτητικούς ρυθμούς αλώβητη, αποκρύπτοντας από όλους ό,τι της συμβαίνει. Όταν τελικά γνωστοποιείται, αλλάζουν τα πάντα. Ξαφνικά, οι συνάδελφοί της την αποκόπτουν από τα καθήκοντά της, πατάνε στην αδυναμία της και την αξιολογούν πλέον ως μια άρρωστη γυναίκα, παρακάμπτοντας όσα έχει προσφέρει μέχρι τότε στην εταιρεία.

Η αρρώστια της Σάρα γίνεται σταδιακά η ταυτότητά της και δε θυμίζει τη δυναμική γυναίκα που κανένας πόνος δε διαπερνούσε το είναι της. Σταδιακά χάνει την αυτοπεποίθησή της, το κίνητρο της και κλείνεται στον εαυτό της. Σε αυτό το πέπλο του σκότους και της μακράς θλίψης υπάρχουν ορισμένα ξέφωτα που της υπενθυμίζουν ποια πραγματικά είναι και τι μπορεί να καταφέρει. Και σίγουρα αυτά τα χαρακτηριστικά δεν περιορίζονται στην καριέρα και την εντελή εικόνα που θαυμάζει η κοινωνία. Και με τη διαπίστωση αυτή αλλάζει η κοσμοθεωρία της και η Σάρα παίρνει ξανά τη ζωή στα χέρια της.

«Ποτέ πια δε θα είναι η Σάρα Κοέν, αυτή η ισχυρή και σίγουρη για τον εαυτό της γυναίκα που πολλοί θαύμαζαν… Θα είναι ο εαυτός της, η Σάρα, μια γυναίκα που η ζωή την ταλαιπώρησε, την τραυμάτισε, αλλά θα είναι εκεί, με τις ουλές της, τα ψεγάδια της, τις πληγές της. Δεν θα προσπαθεί πλέον να τα κρύψει…»

Οπισθόφυλλο βιβλίου

Στην Πλεξούδα διασταυρώνονται οι ζωές και η μοίρα τριών γυναικών που δε θα συναντηθούν ποτέ.

Η πρώτη είναι η Σμίτα, η οποία ανήκει στην κάστα των Ανέγγιχτων, δηλαδή στο χαμηλότερο σκαλοπάτι της ινδικής κοινωνίας. Οι συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες ζει είναι άθλιες, όπως και η δουλειά της στα αποχωρητήρια. Έχει όμως άλλα όνειρα για τη μικρή της κόρη κι αυτό θα την οδηγήσει στο να πάρει μια παράτολμη απόφαση.

Η δεύτερη είναι η Τζούλια από το Παλέρμο. Είναι αποφασισμένη να βρει λύση ώστε να μη χαθεί η βιοτεχνία του πατέρα της, που μοιάζει να βρίσκεται σε αδιέξοδο λόγω της αλλαγής των συνθηκών.

Η Τρίτη είναι η Σάρα, εξαιρετικά επιτυχημένη δικηγόρος στο Μόντρεαλ, που βλέπει τον κόσμο της να κλυδωνίζεται, μαζί με την υγεία της, καθώς έρχεται αντιμέτωπη με τον κοινωνικό αποκλεισμό του εργασιακού της περιβάλλοντος όταν αποκαλύπτεται πως πάσχει από καρκίνο.

Οι ιστορίες αυτών των τριών γυναικών, που καλούνται να παλέψουν ενάντια στη μοίρα τους, είναι άρρηκτα δεμένες με ένα παράξενο νήμα που κι οι ίδιες δε γνωρίζουν.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Η Λετίσια Κολομπανί είναι ηθοποιός, σεναριογράφος, σκηνοθέτιδα και θεατρική συγγραφέας. Έχει σκηνοθετήσει δύο ταινίες μεγάλου μήκους, το Μ’ αγαπά… δε μ’ αγαπά και το Οι γυναίκες των ονείρων μου, οι οποίες έχουν προβληθεί και στην Ελλάδα.

Η Πλεξούδα, το πρώτο της μυθιστόρημα, γνώρισε τεράστια επιτυχία στη Γαλλία και μεταφράζεται σε περισσότερες από 20 γλώσσες.

Σε συνέντευξή της, που παραχώρησε στο DIASTIXO, το 2021, μίλησε ανοιχτά για την καταπίεση που υφίστανται οι γυναίκες στη σημερινή εποχή. Χαρακτηριστικά, ανέφερε «Θεωρώ πως η δουλειά μου είναι να φέρνω στο φως να προβάλλω, να καταγγέλλω. Προσωπικά, είμαι φεμινίστρια γιατί αισθάνομαι κοντά στις γυναίκες και έχω την επιθυμία να μεταφέρω τη φωνή τους. Ονειρεύομαι μία κοινωνία πιο δίκαιη, πιο ισότιμη, για τις κόρες μας, τις εγγονές μας και για τις γενιές των γυναικών που θα τις διαδεχτούν».

ΠΗΓΕΣ:

Laetitia Colombani: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη. Ανακτήθηκε από: https://diastixo.gr/sinentefxeis/xenoi/17151-leatitia-colombani. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/09/2023.

Νταλίτ και Αθίγγανοι. Ανακτήθηκε από: https://www.emprosnet.gr/article/dalit-kai-athigganoi. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/09/2023.