Ισαάκ Νεύτων και διπολική διαταραχή: Η ψυχική νόσος του βασιλιά της επιστήμης

Ισαάκ Νεύτων και διπολική διαταραχή: Ο Νεύτων αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και διασημότερους επιστήμονες όλων των εποχών. Λίγα, ωστόσο, είναι γνωστά για την προσωπικότητα του και ακόμη λιγότερα για την ψυχική διαταραχή που φαίνεται να τον βασάνιζε. Οι ασθένειες που του έχουν αποδοθεί είναι αρκετές, καθώς η διάγνωση σε μία ιστορική προσωπικότητα είναι δύσκολη ακόμη και για τους επιστήμονες. Τί βασάνιζε άραγε μία από τις λαμπρότερες ιδιοφυΐες όλων των εποχών που άλλαξε για πάντα τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο;

Λίγα λόγια για τη ζωή και την προσφορά του Νεύτωνα

Ο Ισαάκ Νεύτων, ένα από τα λαμπρότερα και παραγωγικότερα μυαλά στην ιστορία των επιστημών, υπήρξε φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος, αλχημιστής, φιλόσοφος και θεολόγος. Γεννήθηκε στην Αγγλία το 1643 και απεβίωσε το 1727. Βασισμένος στις αστρονομικές σημειώσεις του Γαλιλαίου και του Κέπλερ, διατύπωσε τους νόμους της κινήσεως και τον περίφημο νόμο της βαρύτητας, αποκομίζοντας επάξια τον τίτλο του «πατέρα της φυσικής» και του «βασιλιά των επιστημών». Ωστόσο, η προσφορά του δεν έληξε σε αυτό το σημείο. Η συμβολή του στην μελέτη της φύσεως του φωτός μα και στην θεμελίωση των σύγχρονων μαθηματικών ήταν καθοριστικής σημασίας. Το θεμελιώδες έργο του προκάλεσε και προκαλεί δέος και είναι αδύνατον να συνοψιστεί σε λίγες γραμμές.

Ο φυσικός έζησε τα παιδικά του χρόνια στην Αγγλία. Υπήρξε ένα αρκετά μοναχικό και απομονωμένο παιδί και η ευφυΐα του έγινε εμφανής από την παιδική του ηλικία. Σπούδασε στο Καίμπριτζ, δίδαξε επί σειρά ετών ως καθηγητής, ήταν ερευνητής και μετά την απόσυρση του εκλέχθηκε πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρίας. Το 1705 η βασίλισσα Άννα έχρισε τον Νεύτωνα Ιππότη, αναγνωρίζοντας την θεμελιώδη προσφορά του στην Μεγάλη Βρετανία. Απεβίωσε από πάθηση των πνευμόνων, το 1727, σε ηλικία 84 ετών.

Διπολική διαταραχή: τα συμπτώματα της νόσου

Η διπολική διαταραχή αποτελεί μία ψυχική νόσο. Η νόσος εκδηλώνεται με ακραίες εναλλαγές στα επίπεδα ενέργειας, τη διάθεση και την ικανότητα του ατόμου να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες. Τα άτομα που πάσχουν από την προαναφερθείσα ασθένεια, βιώνουν επεισόδια «μανίας», «υπομανίας» ή «κατάθλιψης». Τα συμπτώματα ποικίλουν, ανάλογα με τη φάση της ασθένειας.

Κατά την διάρκεια ενός μανιακού επεισοδίου το άτομο μπορεί να αισθάνεται υπερβολικά χαρούμενο, γεμάτο ενέργεια, ευερέθιστο, νευρικό και σε υπερένταση. Ακόμη, μπορεί και να εκδηλώσει ακραίες ή ριψοκίνδυνες συμπεριφορές. Αντίθετα, σε ένα επεισόδιο «κατάθλιψης» το άτομο μπορεί να βιώνει έντονα αισθήματα θλίψης, απογοήτευσης, δυσκολία συγκέντρωσης,να εκδηλώνει συμπτώματα ψύχωσης, να ξεχνάει ή και να σκέφτεται την αυτοκτονία και τον θάνατο.

Τα αίτια της ασθένειας δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί, ωστόσο η κληρονομικότητα και η δομή του εγκεφάλου φαίνεται να αποτελούν παράγοντες κινδύνου. Συνήθως, η θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου περιλαμβάνει συνδυασμό ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής.

Ο Ισαάκ Νεύτων και ο ιδιαίτερος ψυχισμός του

Ο Νεύτων έχει κατά διαστήματα συνδεθεί ως προσωπικότητα από πολλούς, ειδικούς και μη, με αρκετές ψυχικές ασθένειες ή σύνδρομα. Έχει θεωρηθεί πως έπασχε από αυτισμό λόγω της ανικανότητας του να αλληλεπιδράσει κοινωνικά, σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή. Ωστόσο, η ιδέα πως έπασχε από σχιζοφρένεια τείνει να απορριφθεί.  Ακόμη, υποστηρίχθηκε πως βασανιζόταν από παρανοϊκό – σχιζοειδείς κρίσεις και πάθαινε νευρικούς κλονισμούς.

Σίγουρα, ακραία περιστατικά, όπως το γεγονός πως ο μικρός Νεύτων απείλησε να κάψει το σπίτι και τους γονείς του, έχουν οδηγήσει στο συμπέρασμα πως ο μεγάλος επιστήμων έπασχε από κάποια ψυχική νόσο. Ωστόσο, είναι σαφές πως η βέβαιη διάγνωση μίας οποιασδήποτε ασθένειας είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί σε ένα άτομο που χάθηκε χρόνια πριν την θεμελίωση των επιστημών της Ψυχολογίας και της Ψυχιατρικής. Παρ’ όλα αυτά, η ανάγκη των εκατομμυρίων θαυμαστών του να φωτίσουν λίγο περισσότερο μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της χιλιετίας οδήγησε επαΐοντες και μη σε υποθέσεις και έρευνες.

Έπασχε ο Ισαάκ Νεύτων από διπολική διαταραχή;

Ο συσχετισμός του με την διπολική διαταραχή οφείλεται στο γεγονός πως ο μεγάλος φυσικός φαίνεται να παρουσίαζε τεράστια αστάθεια στις διαθέσεις του. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο Νεύτων έμοιαζε υπερβολικά παραγωγικός, με τεράστια αποθέματα ενέργειας και υπερβολικά νευρικός. Σε άλλες υποτονικός, καταθλιπτικός και με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Χαρακτηριστικά, είναι γνωστό πως ο φυσικός φοβόταν να εκθέσει τη δουλειά του σε συναδέλφους του, φοβούμενος την κριτική και δημοσίευε ανώνυμα τα γραπτά του.

Ακόμη, μέσα σε επιστολές του έχουν εντοπιστεί παραληρηματικές ιδέες και σκέψεις, που αναδεικνύουν πως είχε βρεθεί σε κατάσταση μανίας και μάλιστα συνοδευόμενης από ψυχωσικές τάσεις. Άλλοι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα γράμματα αυτά για να υποστηρίξουν την άποψη πως ο Νεύτων έπασχε από σχιζοφρένεια.

Χαρακτηριστική των φαντασιώσεων και ψευδαισθήσεων μεγαλείου που φαίνεται να τον διακατείχαν, όταν βρισκόταν σε ανάλογη ψυχολογική κατάσταση, είναι η παρακάτω διατύπωση του: “I was delegated by God to convey reality to the world” (μτφρ.«Μου ανατέθηκε από τον Θεό να μεταφέρω την πραγματικότητα στον κόσμο.»). Από το παραπάνω απόσπασμα, φαίνεται πως ο Νεύτων, την ώρα που συνέθετε το κείμενο, θεωρούσε πως ο θεός τον επέλεξε ως όργανο, το οποίο θα δείξει την αλήθεια στους ανθρώπους.

Αντί Επιλόγου

Όποια κι αν ήταν η νόσος που βασάνιζε τον σπουδαίο επιστήμονα, αποτέλεσε το τίμημα που έπρεπε να πληρώσει, για να χαρίσει στην ανθρωπότητα ένα  σπουδαίο έργο. Ένα έργο, το οποίο άλλαξε ριζικά τον ρου της ιστορίας των επιστημών, αλλά και της ανθρώπινης ιστορίας. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ιδιοφυϊών που υπέφεραν από βαρύτατα ψυχολογικά προβλήματα και πάλευαν με εσωτερικούς δαίμονες. Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες, τις αγωνίες, το σκοτάδι και τον πόνο, κάποιοι άνθρωποι, κατάφεραν να προσφέρουν τα μέγιστα στην ανθρωπότητα, σε πείσμα όσων τους αμφισβήτησαν.

Κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν τον δυνάστη τους, το μυαλό τους, σαν σωτηρία, σαν μέσο προσφοράς, σαν το όχημα προς την λύτρωση.

Ακολουθεί σύνδεσμος που περιλαμβάνει ένα σύντομο και περιεκτικό αφιέρωμα στον εξαιρετικό επιστήμονα, με ελληνικούς υπότιτλους. Πρόκειται για την σύντομη παρουσίαση του βίου και του έργου μίας μεγαλοφυΐας, της οποίας η ύπαρξη και μόνο προσεγγίζει την «ύβριν». Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ: «Ισαάκ Νεύτων: Η βαρύτητα της μεγαλοφυΐας».

https://www.youtube.com/watch?v=UOpxKv1zX_c

Πηγές

1. Jones Marina, «The Madness of Sir Isaac Newton», Μάρτιος 2014, futurism.com (τελευταία επίσκεψη: 03/01/2020).
2. Κeynes Milo, «Balancing Newton’s mind: his singular behaviour and his madness of 1692 – 1693», The Royal Society, vol. 62 – issue 3, Ιούνιος 2008.
3. «Newton and his untold story with Bipolar», cadabams.org (τελευταία επίσκεψη: 03/01/2020).
4. «Διπολική διαταραχή: Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα;», onmed.gr (τελευταία επίσκεψη: 03/01/2020).