«Ισότητα μόνο στα λόγια; Ή μήπως ούτε σ’ αυτά;»

Ένα άρθρο από τους: Παναγιώτης Χοχτουλάς, Αθανασία Ζάπρου, Θανάσης Τσιώλης

Μίλα μου, όχι ψέματα αυτήν τη φορά…

«Ποια είσαι; Πώς είσαι; Ελπίζω να μην παραμελείς τον εαυτό σου. Η οικογένεια σου; Τα παιδιά σου; Πώς πάνε τα πράγματα στη δουλειά σου; Δες! Καθιέρωσαν και παγκόσμια ημέρα για εσένα. Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας. Έτσι την ονόμασαν. Είσαι χαρούμενη τώρα; Θέλουν να σε γιορτάζουν λένε. Έτσι λένε. Εσύ γιορτάζεις; Πες μου, για τελευταία φορά. Σε ρωτάω. Γιορτάζεις; Κάθε πότε θες να γιορτάζεις; Μίλα μου, όχι ψέματα αυτή τη φορά».

Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας. Μια μέρα που υπάρχει, για να τιμάει τις ηρωίδες του κόσμου αυτού, του Θανάση Τσίωλή

Εγώ θα σταθώ στις κακοποιημένες γυναίκες, τις καταπονημένες γυναίκες του κόσμου. Μικρά κορίτσια, ενήλικες γυναίκες, μητέρες ακόμα και ηλικιωμένες πέφτουν θύμα κακοποίησης κάθε χρόνο. Η γραμμή 15900 έχει δώσει στατιστικά διαθέσιμα στο κοινό και μαρτυρούν πως από τις 5.088 κλήσεις του 2018, οι 4116 (81%) αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Συγκεκριμένα, οι 2864 κλήσεις (70%) αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 1252 κλήσεις (30%), αφορούσαν σε καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα. Από τις 2864 οι 2519 κλήσεις (87%) αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη κυρίως το σύζυγο. Στην Ελλάδα του 2018 αυτά τα στατιστικά θα έπρεπε αν όχι να μας ανησυχούν, τότε σίγουρα να μας προβληματίζουν. Πόσες γυναίκες το δήλωσαν το βλέπουμε, το πόσες δεν το δηλώνουν είναι αυτό που μας ανησυχεί. Σε ποιόν να μιλήσουν και τι να πουν οι κακοποιημένες γυναίκες; Τα χρόνια άλλαξαν, δεν είμαστε πια στον μεσαίωνα αλλά ακόμα και αν μια γυναίκα χτυπηθεί από τον άντρα της η κοινωνία θα πει «Ήταν σε μια στιγμή έντασης».

Σαν αγόρι μιλώντας, είναι ότι πιο τιποτένιο να σηκώσεις το χέρι σου για να χτυπήσεις μια γυναίκα. Οι γυναίκες είναι ηρωίδες, είτε είναι μανάδες, νοικοκυρές, εργαζόμενες, ηλικιωμένες είτε παιδιά. Είναι οι γυναίκες, οι οποίες μας γέννησαν, μας μεγάλωσαν, μας τάισαν και έκλαψαν για εμάς. Οι γυναίκες που ερωτευτήκαμε και μας ερωτεύτηκαν, που έγιναν και γίνονται θυσία για πάρτη μας. Το παρόν άρθρο και η θεματική εβδομάδα του Maxmag είναι για τις γυναίκες που θαυμάζουμε. Οι γυναίκες που θαυμάζουμε δεν είναι μόνο οι σπουδαίες που βρίσκονται κάτω από τους προβολείς. Οι γυναίκες που θαυμάζω εγώ είναι γυναίκες της διπλανής πόρτας. Οι γυναίκες που έχασαν τον άντρα τους και μεγάλωσαν μόνες τα παιδιά τους.

Γυναίκες που ανέχονται έναν ηλίθιο σύζυγο για χάρη των παιδιών ή και εκείνες που σήκωσαν κεφάλι και τα τίναξαν όλα στον αέρα, για να βρουν τη ζωή τους. Γυναίκες που έγραψαν και γράφουν τον κόσμο και την άποψή του στα παλιά τους τα παπούτσια και κάνουν αυτά που η κοινωνία θεωρεί απαγορευμένα για μια γυναίκα. Μια 12χρονη που πυροβολήθηκε στο κεφάλι στο Πακιστάν και μια μικρή βοσκός που έγινε υπουργός στη Γαλλία. Η γιαγιά που μεγάλωσε παιδιά και εγγόνια, οι γυναίκες του Ζαλόγγου και αυτές που το 1940 βοηθούσαν τους στρατιώτες στα χιόνια. Οι γυναίκες που είναι υπεύθυνες για αυτό τον κόσμο, καθώς αν έκαναν κουμάντο μόνο οι άντρες , οι εποχές θα ήταν πολύ πιο σκοτεινές.

Ισότητα μόνο στα λόγια; Ή μήπως ούτε σ’ αυτά; της Αθανασίας Ζάπρου

Πόσο συχνά ακούμε τελευταία ατάκες του τύπου: «ισότητα δε θέλατε; Φάτε τα τώρα!», «ωχ πια, με τα δικαιώματα των γυναικών! Τι άλλο θέλουν; Όλα τα ’χουν!», «ο φεμινισμός είναι ξεπερασμένος πια. Πλέον υπάρχει ισότητα»;  Ας σταθούμε λίγο σε αυτή την τελευταία πρόταση που όσοι την προφέρουν, το κάνουν και με τέτοια σιγουριά που νιώθεις ότι κάτι περισσότερο ξέρουν και σου το κρύβουν. Υπάρχει στ’ αλήθεια ισότητα;

Ας ξεκινήσουμε από τον εργασιακό τομέα που είναι και ένα κύριο επιχείρημα όσων υποστηρίζουν ότι θεωρούμαστε πλέον ίσες (μπήκατε και στην αγορά εργασίας, τι άλλο θέλετε πια;). Τι άλλο θέλουμε; Από πού να ξεκινήσω! Θα σου πω τι άλλο θέλω εγώ. Θέλω οι αποδοχές μου να είναι ίσες με εκείνες των ανδρών συναδέλφων μου. Θέλω να αξιολογούμαι σε μία συνέντευξη εργασίας με βάση τα προσόντα μου και όχι την οικογενειακή μου κατάσταση. Θέλω να μη με ρωτάνε πότε σκοπεύω να παντρευτώ κι αν σκοπεύω να κάνω σύντομα παιδιά, για να δουν αν θα με προσλάβουν. Θέλω να μπορώ να πω στη δουλειά μου ότι είμαι έγκυος χωρίς να φοβάμαι ότι θα απολυθώ. Θέλω να μπορώ να πάρω άδεια κυήσεως με όσα επιδόματα δικαιούμαι, για να ζήσω αξιοπρεπώς, ώστε να μη δουλεύω με την κοιλιά στο στόμα. Θέλω να έχω ίση αντιμετώπιση και απαιτώ να έχω σεβασμό από τους άνδρες συναδέλφους μου. Χωρίς «αστειάκια» για την εμφάνιση μου, το χρώμα των μαλλιών μου και τον τρόπο με τον οποίο αυτό συνδέεται με τη νοητική μου κατάσταση κι άλλα τέτοια «αθώα» υποτιμητικά σχόλια. Θέλω να μη μου λένε σχόλια που δε θα τολμούσαν να πουν σε έναν άλλον άνδρα. Τόσο απλά.

Πάμε στην οικογενειακή ζωή. Εκεί τα πράγματα αναμφίβολα είναι πλέον ευκολότερα για τις γυναίκες, αφού οι άνδρες βοηθούν στις δουλειές του σπιτιού. Το πρόβλημα, όμως, είναι ακριβώς εκεί. Εμείς δε θέλουμε να μας βοηθούν. Θέλουμε το αυτονόητο: να αντιλαμβάνονται την υποχρέωσή τους να ασχολούνται με το σπίτι, επειδή εκεί μένουν. Όχι για να βοηθούν εμάς. Δεν είναι μία γυναικεία ευθύνη. Είναι ευθύνη όσων ζουν σε ένα σπίτι να το φροντίζουν. Κι εδώ έρχεται η άλλη ατάκα που δίνει άφεση αμαρτιών στους άνδρες και ρίχνει όλη την ευθύνη για τα δεινά μιας οικογένειας στη γυναίκα: «αμ, η γυναίκα το κρατάει το σπίτι, κορίτσι μου!» Σε απατάει ο άνδρας σου; Δεν πειράζει, άνδρας είναι! Εσύ να είσαι πιστή και μεγαλόκαρδη. Άσε που για να σε απάτησε, δε θα φρόντιζες κι εσύ τον εαυτό σου. Η γυναίκα το κρατάει το σπίτι. Σε χτυπάει ο άνδρας σου; Ε! Άνδρας είναι, θα σηκώσει και το χέρι. Εσύ να μη μιλάς. Η γυναίκα το κρατάει το σπίτι. Ξοδεύει χρήματα αλόγιστα ο σύζυγος; Άνδρας είναι! Έπρεπε να τον συγκρατήσεις. Η γυναίκα το κρατάει το σπίτι.

Κι αν όλα αυτά σου φαίνονται απλά σχόλια που θα έπρεπε οι γυναίκες να αγνοούν, έχω κι άλλα που δε γίνεται να τα αγνοήσεις. Όπως, ας πούμε, ο φόβος να γυρίσεις στο σπίτι μόνη, αν είναι αργά το βράδυ. Δεν ξέρω πολλούς άνδρες που να φοβούνται ότι θα τους επιτεθεί κάποιος αν κυκλοφορούν μόνοι. Ξέρω πολλές γυναίκες όμως… Κι αν κρίνω από τις φορές που με ακολούθησε κάποιος άγνωστος ή μου φώναξε μια παρέα ανδρών στον δρόμο μια «αστεία» απειλή που δε θα μπορούσα να ξέρω αν θα γινόταν πραγματικότητα, ο φόβος αυτός καθόλου παράλογος δεν είναι. Και για να προλάβω τους καλοθελητές: όχι, δεν ήταν βράδυ. Και όχι, δεν ήμουν προκλητικά ντυμένη. Και όχι, τίποτε από αυτά δεν αποτελεί ικανή δικαιολογία για να παρενοχλήσεις κάποια.

Ξέρω και τις άλλες που παλεύουν με ένα τσούρμο διατροφικές διαταραχές, γιατί δεν μοιάζουν με τα μοντέλα των περιοδικών και δε θα της θέλει κανείς. Και κάποιες ακόμα, έφηβες κυρίως, που ο καλός τους δεν ήθελε να βάλει προφυλακτικό και εξαφανίστηκε μόλις έμαθε για την εγκυμοσύνη τους.

Για πες, λοιπόν: υπάρχει ισότητα;

«Βουβοί επιβάτες», του Παναγιώτη Χοχτούλα

Ώρα 4 το μεσημέρι στο Χαλάνδρι Αττικής. Επιβιβάζομαι σε λεωφορείο της περιοχής. Τη στιγμή εκείνη, γυναίκα ηλικίας περίπου 45 χρόνων αποβιβάζεται από τη γραμμή. Έχει προηγηθεί έντονος διαπληκτισμός και ξαφνικά ακούγεται ένα: «Άντε γαμήσου μωρή». Δεν προλαβαίνω να συνειδητοποιήσω τι συμβαίνει. Γύρω μου γυναίκες και άνδρες οι οποίοι ήταν παρόντες την ώρα του περιστατικού. Κι όμως! Κανείς δεν αντιδράει. Κανείς δεν υπερασπίζεται τη γυναίκα. Μέχρι και εγώ φοβάμαι να μιλήσω. Ίσως ο φόβος μου απορρέει από την άγνοια μου για το περιστατικό. Αναρωτιέμαι. Αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά και ήμουν μέρος του συμβάντος, θα αντιδρούσα; Ίσως ναι, ίσως όχι. Τι μερίδιο ευθύνης έχω; Τι μερίδιο ευθύνης είχαν όλοι όσοι το έζησαν και μείνανε σιωπηλοί; Σκέψεις και ερωτήματα βασανίζουν το μυαλό μου. Φτάνω στον προορισμό μου. Κοιτάω το ρολόι μου. Η ώρα είναι 4 και 30. 8 Μαρτίου. Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Τι ειρωνεία…

(αναγνώστης/α μοιράζεται μαζί μας ένα αληθινό περιστατικό. Η ανωνυμία τηρήθηκε για ευνόητους λόγους.)

-Κική Δημουλά, «Σημείο αναγνωρίσεως» (Άγαλμα γυναίκας με δεμένα τα χέρια)

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν.
Στολίζεις κάποιο πάρκο./ Από μακριά εξαπατάς.
Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθίσει
να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες,
πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις.
Από κοντά ξεκαθαρίζει τ’ όνειρο:
δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου
μ’ ένα σχοινί μαρμάρινο
κ’ η στάση σου είναι η θέλησή σου
κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις
την αγωνία του αιχμαλώτου.
Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη: αιχμάλωτη.
Δεν μπορείς/ ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου,
ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα.
Δεμένα είναι τα χέρια σου. (…)