Αφιέρωμα στο «Φαρενάιτ 451»

Φαρενάιτ 451
Πηγή εικόνας: Syfy.com

«Φαρενάιτ 451». Ένα εμβληματικό βιβλίο, μία δυστοπία όπου τα βιβλία είναι επαναστατικά και τόσο απαγορευμένα, όσο να καίγονται. Ο Ρέι Μπράντμπερι κατάφερε να γράψει ένα βιβλίο επίκαιρο, ακόμη και τόσο καιρό μετά την πρώτη έκδοσή του. Άραγε, είχε δίκιο ο συγγραφέας, εκφράζοντας τους φόβους του για το μέλλον της ανθρωπότητας και κατ’ επέκταση των βιβλίων ή τα βιβλία είναι τελικά πυρίμαχα;


Λίγα λόγια για το συγγραφέα του Φαρενάιτ 451

Ο Ρέι Μπράντμπερι γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου 1920 στην πολιτεία του Ιλινόις. Από μικρό παιδί, ενδιαφερόταν για τις φανταστικές ιστορίες και εντυπωσιαζόταν με ταχυδακτυλουργικά κόλπα. Υπάρχουν πολλές ιστορίες γύρω από τα παιδικά του χρόνια. Η μία είναι ότι ανακάλυψε την ποίηση του Έντγκαρ Άλαν Πόε, όταν ήταν 7 χρονών και έτσι ξεκίνησε να ασχολείται με τα βιβλία. Μία ακόμη ιστορία αναφέρει ότι όταν ήταν 12 χρονών, σε ένα πανηγύρι, ένας μάγος με το όνομα «Mr. Electrico», ακουμπώντας του τη μύτη του είπε να ζήσει για πάντα κι έτσι άρχισε να γράφει, χωρίς ποτέ να σταματήσει. Για έναν άνθρωπο που έφερε την επιστημονική φαντασία πιο κοντά στο μέσο αναγνώστη, είναι λογικό να υπάρχουν πάρα πολλές ιστορίες.

Πηγή εικόνας: britannica.com

Ακολουθώντας την πορεία της ζωής του, από το Ιλινόις μετακόμισε μαζί με την οικογένειά του στο Λος Άντζελες όπου έστειλε κάποια διηγήματά του σε διαγωνισμούς φαντασίας. Αυτή του η κίνηση προανήγγειλε σε μεγάλο βαθμό τη μετέπειτα πορεία του. Για πολλά χρόνια έγραφε μικρές ιστορίες σε περιοδικά και εφημερίδες, ενώ έργα του έχουν εκδοθεί σε έντυπα όπως το «The New Yorker» και έχει γράψει σενάρια για αρκετές ταινίες. Τα πιο γνωστά έργα του μέχρι σήμερα παραμένουν τα βιβλία «Τα Χρονικά του Άρη» και «Φαρενάιτ 451». Μέχρι το θάνατό του, στις 2 Ιουλίου 2012, βραβεύτηκε πολλές φορές για τις ιστορίες του στο χώρο του φανταστικού.

Διαβάστε επίσης  Βιβλία που έγιναν ταινίες: 10 αποτυχημένες μεταφορές

Φαρενάιτ 451: Μία όχι τόσο μακρινή δυστοπία

Η πλοκή του βιβλίου αρχίζει όταν ο Γκάι Μόνταγκ, ο οποίος καίει βιβλία για να ζήσει, αναρωτιέται αν αυτό είναι το σωστό. Παράλληλα, ζει σε μία κοινωνία όπου οι οθόνες είναι τεράστιες και μεταδίδουν ολοζώντανες εικόνες, ενώ οι άνθρωποι έχουν απαγορεύσει οτιδήποτε μπορεί να μεταμορφώσει το συγκεκριμένο status quo, βάζοντας στον πυρήνα αυτής της πολιτικής την καύση των βιβλίων. Ο ήρωας αμφιβάλλοντας για τα πάντα γύρω του, προσπαθεί να βρει την αλήθεια ανάμεσα στη γυναίκα του που αποχαυνώνεται με υπνωτικά χάπια και σε ανθρώπους που καίγονται μαζί με τις βιβλιοθήκες τους, ως μία τελευταία πράξη αντίστασης.

Advertisements
Ad 14

Ο Ρέι Μπράντμπερι στο «Φαρενάιτ 451» περιγράφει μία δυστοπική κοινωνία. Εμπνέεται από τη θερμοκρασία αυτανάφλεξης του χαρτιού και μιλάει για ανθρώπους που ενεργά λογοκρίνουν τη γνώση και το τι φτάνει στα αυτιά του μέσου πολίτη. Αναπτύσσει το χαρακτήρα του κεντρικού του ήρωα, έτσι ώστε ο Γκάι Μόνταγκ στην αρχή και στο τέλος της ιστορίας να είναι δύο άνθρωποι με τελείως διαφορετικές βάσεις. Ξεκινά ως ένας «πυροδότης» που εκτελεί τις εντολές των ανωτέρων του, χωρίς δεύτερες σκέψεις και μάλιστα ευχαριστιέται, όταν βλέπει τις φλόγες πάνω στα βιβλία. Τελειώνοντας το βιβλίο, ο αναγνώστης συναντά έναν άνθρωπο που έχει ρισκάρει όσα θεωρεί δεδομένα και όσα περιμένει η κοινωνία από αυτόν, για να αναζητήσει την πραγματικότητα. Βέβαια, αυτή η αλλαγή δεν έρχεται ουρανοκατέβατη ως θεία φώτιση, αλλά ακούγοντας για λίγο τι έχουν να του πουν οι άνθρωποι που δε χωράνε σε μια τέτοια κοινωνία.

Διαβάστε επίσης  Πύργος του Άιφελ: Μια μνημειώδης μηχανολογική κορωνίδα

Η θεματολογία του «Φαρενάιτ 451»

Το βιβλίο πραγματεύεται τρία βασικά θέματα: τη λογοκρισία, τη δύναμη των οπτικοακουστικών μέσων και την ανοχή των ανθρώπων στο διαφορετικό. Όλα αυτά, στη σημερινή εποχή της υπερπληροφόρησης και των «μετα-αληθειών», μοιάζουν γνώριμα. Η λογοκρισία σήμερα γίνεται όχι μόνο ηθελημένα, γιατί κάτι δεν πρέπει να γίνει γνωστό, αλλά και γιατί ο όγκος των πληροφοριών είναι τόσο μεγάλος που είναι αδύνατο να αφομοιωθούν όλες. Έτσι, όλο και πιο συχνά, καταλήγει ο μέσος θεατής να χάνει γεγονότα. Ο Μπράντμπερι με ένα μοναδικό τρόπο προέβλεψε τον τρόπο που θα λειτουργούσαν τα κοινωνικά δίκτυα, περίπου 60 χρόνια από τη στιγμή που γράφτηκε το βιβλίο. Πλέον, οι έντονες εικόνες, τα φωτεινά χρώματα, η δυνατή μουσική και η ταχύτητα της πληροφορίας αποτελούν ουσιαστικό κομμάτι της ζωής μας.

Όμως, αυτό που δεν προέβλεψε ο Ρέι Μπράντμπερι για τα κοινωνικά δίκτυα και τη δύναμή τους, είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να δράσουν υπέρ του πολίτη. Με εξαιρετική προκατάληψη και εμφανή έχθρα προς την τεχνολογία, περιγράφει μία Λερναία Ύδρα με μάτια και αυτιά παντού, που σερβίρει στον καθένα αυτό που θέλει να ακούσει ή αυτό που νιώθει ότι χρειάζεται να αγοράσει. Πράγματι, αυτό συμβαίνει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό, αλλά από την άλλη πλευρά τα κοινωνικά δίκτυα και περισσότερο το διαδίκτυο παρέχουν τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε να μάθει νέα πράγματα, αν απλώς το θελήσει. Τι πιο ανατρεπτικό από γνώσεις στις άκρες των δακτύλων μας;

Φαρενάιτ 451
Πηγή εικόνας: en.wikipedia.org

Όσον αφορά την ανοχή σε ό,τι διαφορετικό, έχουμε κάνει αρκετά βήματα μπροστά, έχοντας όμως πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε. Η ειρωνεία παραμένει ότι αν και το βιβλίο αυτό αναφέρεται σε λογοκρισία και ανοχή στο διαφορετικό, απαγορεύθηκε από ορισμένα σχολεία στην Αμερική, ως βιβλίο ακατάλληλου περιεχομένου.

Διαβάστε επίσης  Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Τελικά διαβάζουμε ακόμη βιβλία;

Ξεφύγαμε από τη δυστοπία του «Φαρενάιτ 451» ή αυτό είναι το μέλλον που πλησιάζει; Αυτό είναι ένα ερώτημα που δεν μπορεί από κανέναν να απαντηθεί με σιγουριά. Το βασικό εδώ είναι ότι η δυστοπία αυτή αποτελεί μία αλληγορία, μία ιστορία φαντασίας με κάποια αληθοφανή στοιχεία, όπως κάθε ιστορία που σέβεται τον εαυτό της. Άρα, ως αλληγορία αναφέρεται σε μία κατάσταση που ο συγγραφέας επιλέγει να θίξει.

Πράγματι, εδώ και αρκετά χρόνια, κυρίως από την αρχή της οικονομικής κρίσης και μετά, το βιβλίο ως δραστηριότητας έχει σταματήσει να ελκύει τόσο το κοινό. Εξάλλου, λόγω και της ανόδου του διαδικτύου βλέπουμε ότι το κοινό προτιμά πιο εύκολα προσβάσιμη πληροφορία και περιερχόμενο. Παρόλα αυτά, αυτό πάντα συνέβαινε με όποιο μέσο υπήρχε. Είτε όταν υπήρχαν μόνο τα βιβλία και το ραδιόφωνο, είτε όταν υπήρχαν τα βιβλία και η τηλεόραση, είτε τώρα με τα βιβλία και το διαδίκτυο, η πληροφορία που είναι πιο ευκολοχώνευτη, είναι και πιο δημοφιλής. Επομένως, το κύριο ερώτημα δεν είναι αν διαβάζουμε ακόμη βιβλία, αλλά τι είδους βιβλία διαβάζουμε. Διότι, αν πραγματικά επενδύουμε σαν κοινωνία σε βιβλία που κάτι ουσιαστικό έχουν να μας πουν, τότε έχουμε εν μέρει αποφύγει τα απανθρακωμένα βιβλία.


Παρακάτω ακολουθεί τρέιλερ από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου το 2018:

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο κείμενο:

Φαρενάιτ 451. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση στις 14/04/2021.

Ρέι Μπράντμπερι. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση στις 14/04/2021.

Ray Bradbury. Ανακτήθηκε από https://www.britannica.com/biography/Ray-Bradbury#ref341106, τελευταία πρόσβαση στις 14/04/2021.

13 Things-Ray Bradbury. Ανακτήθηκε από https://raybradbury.com/13-things/, τελευταία πρόσβαση στις 14/04/2021.

Banned Books 2018 – Fahrenheit 451. Ανακτήθηκε από https://www.marshall.edu/library/bannedbooks/fahrenheit-451/, τελευταία πρόσβαση στις 14/04/2021.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

The Turkish Detective: Εγκλήματα με άρωμα… Κωνσταντινούπολης

Εγκλήματα στην ΠόληΗ σειρά The Turkish Detective είναι από εκείνες
Η ψυχοθεραπεία σκοτώνει τον έρωτα;

Η ψυχοθεραπεία σκοτώνει τον έρωτα;

Έρωτας και ψυχοθεραπεία – έννοιες ασύμβατεςΗ Κόλαση του Δάντη μοιάζει