Νίκος Νικολαΐδης: ένας ονειροπόλος αντικομφορμιστής

Ο Νίκος Νικολαΐδης γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1939 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία στη Σχολή Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης Σταυράκου και γραφιστική στη σχολή Βακαλό. Το 1960 άρχισε να εργάζεται ως πρώτος βοηθός σκηνοθέτη για τον Βασίλη Γεωργιάδη και το 1962 σκηνοθέτησε την πρώτη του μικρού μήκους ταινία Lacrimae Rerum. Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του ήταν η ταινία Ευρυδίκη Β.Α. 2037 η οποία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στις 29 Σεπτεμβρίου 1975, όπου κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη, το βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού και το Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Αθήνας.

Πέραν των δικών του παραγωγών, έγραφε σενάρια και για άλλους σκηνοθέτες. Παράδειγμα η κινηματογραφική ταινία του Ορέστη Λάσκου Πράκτορες 005 εναντίον Χρυσοπόδαρου (1965).  Για μεγάλο μέρος της ζωής του εργάστηκε στη διαφήμιση και κατάφερε να σκηνοθετήσει 200 τηλεοπτικές διαφημίσεις μέσα σε είκοσι χρόνια.

Παρά την μεγάλη καριέρα του ως σκηνοθέτης στην Ελλάδα, υπήρξε παντελώς άγνωστων εκτός συνόρων μέχρι τις αρχές του 1990. Ορισμένοι τίτλοι των σημαντικότερων έργων του είναι «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα» (1979), «Γλυκιά Συμμορία» (1983), «Πρωινή Περίπολος» (1987), «Θα σε Δω στην Κόλαση, Αγάπη μου» (1999) και «Ο Χαμένος τα Παίρνει Όλα» (2002).

Εκτός από τη συγγραφή σεναρίων είχε καταπιαστεί και με τη λογοτεχνία. Δημοσίευσε μια σειρά από διηγήματα και έγραψε τρία μυθιστορήματα. Το βιβλίο του “Οργισμένος Βαλκάνιος” (1977) έχει ανατυπωθεί πολλές φορές στην Ελλάδα. Εκτός από την καριέρα του ως σκηνοθέτης και συγγραφέας, ο Νικολαΐδης εργάστηκε επίσης και σε στούντιο ηχογράφησης.

Οι ταινίες του έχουν διχάσει πολλές φορές κοινό και κριτικούς. Λόγω των προβοκατόρικων μεθόδων κινηματογράφησης αλλά και της ιδιαίτερης θεματολογίας των ταινιών του, οι ταινίες του έχουν λάβει ελάχιστη δημοσιότητα.  Η πλειονότητα των ταινιών του είναι ταξινομημένη, από τον ίδιο, σε τριλογίες. Παράδειγμα η τριλογία «Χρόνια της Χολέρας»αρχίζει με Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα (1979), συνεχίζει με τη Γλυκιά Συμμορία (1983), και τελειώνει με το Ο Χαμένος τα Παίρνει Όλα (2002).

Τον Νοέμβριο του 2005, μετά την ολοκλήρωση της τελευταίας του ταινίας The Zero Years, μια ιστορία διαστροφής και σεξουαλικής κυριαρχίας,  ο Νικολαΐδης δήλωσε την πρόθεσή του να σταματήσει να κάνει ταινίες.

Από το 1970 ζούσε με τη Μαρί Λουίζ Βαρθολομαίου με την οποία είχε δύο παιδιά. Πέθανε στις 5 Σεπτεμβρίου 2007, σε ηλικία 67 ετών, λόγω πνευμονικού οιδήματος στην Αθήνα.

Μέχρι σήμερα παραμένει ο μοναδικός Έλληνας σκηνοθέτης που κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ή στα Κρατικά Βραβεία Κινηματογράφου στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πέντε φορές.

Το έργο του επηρέασε την επόμενη γενιά Ελλήνων κινηματογραφιστών. Συνήθως οι ήρωες στις ταινίες του Νικολαΐδη ήταν άνθρωποι του περιθωρίου με ψυχικές και σεξουαλικές διαταραχές. Το κύριο χαρακτηριστικό της σκηνοθετικής προσέγγισης του Νικολαϊδη ήταν η κυριαρχία της μορφής πάνω στο περιεχόμενο. Θεματικά ασχολήθηκε με το παιχνίδι μεταξύ σεξ και θανάτου, τη συντροφικότητα και τον έρωτα, την πάλη με την εξουσία αλλά και με φαντάσματα του παρελθόντος. Η επιρροή του, βέβαια, εκτείνεται και στο εξωτερικό.

Νίκος Νικολαΐδης