Μπερνάρ Μαρί Κολτές: ένας αντισυμβατικός θεατρικός συγγραφέας

Γάλλος θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης ο Μπερνάρ Μαρί Κολτές γεννήθηκε στις 9 Απριλίου 1948 στο Μετς, στη Γαλλία, σε μια καθολική μεσοαστική οικογένεια. Φοίτησε στο Saint Clement College του Μετς, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε και με τη μουσική(πιάνο και αρμόνιο). Η επαφή του με τους Ιησουίτες τον επηρέασε βαθιά. Το 1967 ξεκινά τις σπουδές του στη σχολή δημοσιογραφίας στο Στρασβούργο. Η ενασχόλησή του με το θέατρο προέκυψε από μια παράσταση που είδε στο Εθνικό Θέατρο του Στρασβούργου. Εγκαταλείπει το Μετς και το Παρίσι, προκειμένου να ανακαλύψει τον κόσμο. Πηγαίνει στον Καναδά κι έπειτα στη Νέα Υόρκη. Το 1970 γράφει το πρώτο του έργο “Οι πικρίες”, ένα έργο που αφορά στο βιβλίο του Γκόρκι «Τα παιδικά χρόνια», που το σκηνοθετεί ο ίδιος. Έπειτα από παρότρυνση του Hubert Gignoux, διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου του Στρασβούργου, φοιτά στη δραματική σχολή.

Μετά από λίγα χρόνια ιδρύει το θεατρικό θίασο Theatre du Quai. Παράλληλα, όμως, συνεχίζει να γράφει έργα και να τα ανεβάζει ο ίδιος.  Το 1972 γίνεται ραδιοφωνική μετάδοση του έργου “Κληρονομιά” και το 1974 του  “Υπόκωφες Φωνές” σε σκηνοθεσία του Jacques Taroni από τον σταθμό Radio-France Alsace. Το 1977 μετακομίζει στο Παρίσι όπου και γράφει το “Η νύχτα μόλις πριν απ’ τα δάση”, που παρουσιάζεται στο φεστιβάλ off της Αβινιόν σε σκηνοθεσία του ίδιου. Αυτή είναι κι η τελευταία σκηνοθετική του απόπειρα. Το έργο αυτό παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου το 1981 και αργότερα σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, κάνοντάς τον πανευρωπαϊκώς γνωστό.

Ο Φεβρουάριος του 1978 τον βρίσκει στη Νιγηρία ενώ από το καλοκαίρι έως το φθινόπωρο του ίδιου έτους ταξιδεύει σε Νικαράγουα, Γουατεμάλα, Μεξικό κι Αφρική. Κατά τη διάρκεια παραμονής του στη Γουατεμάλα γράφει δύο μικρές ιστορίες και αρχίζει τη συγγραφή του “Αγώνα νέγρου και σκύλων”.  Τον Ιανουάριο του 1980 γίνεται ραδιοφωνική μετάδοση του έργου στον σταθμό France Culture, ενώ το 1983 ανεβαίνει στο Theatre des Amandiers της Nanterre σε σκηνοθεσία του Patrice Chereau. Θα παιχτεί σε πολλές ακόμη χώρες ανά τον κόσμο. Την ίδια εποχή συναντιέται με τον Claude Stratz -τον βοηθό του Chereau- ο οποίος γίνεται ο αγαπημένος αναγνώστης των κειμένων του κι αντιπρόσωπός του.

Το 1984 ταξιδεύει στη Σενεγάλη. Δημοσιεύει το μυθιστόρημά του “Η φυγή με άλογο πολύ μακριά μες στην πόλη” που είχε γραφτεί το 1976. Μεταξύ του 1983 με 1985 γράφει τη “Δυτική Αποβάθρα”, που κάνει πρεμιέρα στο Άμστερνταμ στις αρχές του 1986. Το έργο του “Ταμπατάμπα” παρουσιάστηκε μία φορά στο Φεστιβάλ της Αβινιόν από το Theatre Ouvert σε σκηνοθεσία του Hammou Graia.

“Δυτική αποβάθρα”, Εθνικό Θέατρο, 2014. Στη φωτογραφία διακρίνονται (από αριστερά προς τα δεξιά) οι: Γιώργος Κοτανίδης, Θέμις Μπαζάκα, Μαρία Ναυπλιώτου, Μιχάλης Αφολάγιαν, Δημήτρης Λάλος, , Γιάννης Νιάρρος.

Το 1987 γίνεται πρεμιέρα του έργου “Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι” στη Ναντέρ από τον Patrice Chereau. Το έργο αυτό παίχτηκε στη συνέχεια σε πέντε ηπείρους. Μεταφράζει το “Χειμωνιάτικο Παραμύθι” του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ για λογαριασμό του σκηνοθέτη Luc Bondy στο Theatre des Amandiers στη Ναντέρ. Το 1988 γράφει την “Επιστροφή στην έρημο”,  η πρεμιέρα της οποίας γίνεται την ίδια χρονιά, αλλά και τον “Ρομπέρτο Τσούκο”. Το έργο αυτό πρωτοπαρουσιάστηκε το 1990 στα Γερμανικά σε σκηνοθεσία του Peter Stein κι έμελλε να γίνει το πιο ευρέως παιγμένο έργο του Κολτές στον κόσμο.

Η υγεία του χειροτερεύει όλο και περισσότερο. Πεθαίνει, λίγες μέρες μετά τα γενέθλια των 41ων χρόνων του, στις 15 Απριλίου του 1989, από AIDS.

Άνθρωπος που λάτρευε τα ταξίδια- του άρεσε να ανακατεύεται με τους γηγενείς των τόπων που επισκεπτόταν. Που μισούσε τα πρέπει. Αντισυμβατικός στη γραφή μα και στον τρόπο ζωής του, ο Κολτές κατάφερε να συνδυάσει την ωμότητα της ζωής με ένα ποιητικό στυλ γραφής. Ακόμη και σήμερα τα έργα του εξακολουθούν να ανεβαίνουν στο θέατρο, ενώ ο ίδιος ο Κολτές  συγκαταλέγεται πλέον στους κλασσικούς.

“Ρομπέρτο Τσούκο”, Υπόγειο Θεάτρου Τέχνης, 2016-2017. Στη φωτογραφία οι: Κώστας Νικούλι, Γεωργιάννα Νταλάρα.

Πηγές:

en.wikipedia.org

www.vakxikon.gr