Παρακολουθήσαμε το έργο του Ναζίμ Χικμέτ ”Η Γελάδα”

Η Γελάδα του Ναζίμ Χικμέτ  πραγματεύεται την ιστορία μιας μικροαστικής οικογένειας που επιθυμεί την  οικονομική και κοινωνική ανέλιξη και τη  βελτίωση των όρων ζωής της. Η μητέρα, χήρα και εργαζόμενη ως δακτυλογράφος, έχει φιλόδοξα όνειρα για το μέλλον των παιδιών της. Πιστεύει στις δυνατότητες της κόρης της και συμφωνεί απόλυτα με την επιθυμία της να ασχοληθεί με την όπερα, ενώ τον γιο της ονειρεύεται να τον καμαρώσει καταξιωμένο ποιητή. Το μόνο εμπόδιο αποτελεί η αδυναμία του παιδιού στα μαθήματα. Για τον σκοπό αυτό προσλαμβάνει καθηγητή να τον προετοιμάσει για τις εξετάσεις. Πώς, όμως, θα εξασφαλιστούν τα χρήματα για τα δίδακτρα; Τη λύση έρχεται να δώσει μία γελάδα, με τη βοήθεια της οποίας θα παράγουν γάλα, γιαούρτι και βούτυρο, προϊόντα που θα τα εμπορεύονται στο παζάρι.

Φαινομενικά φαίνεται να έχουν κάνει μία ορθή επιλογή, ικανή να τους βγάλει από το οικονομικό αδιέξοδο. Σύντομα, όμως, καθίσταται εμφανές πως  η γελάδα από σωτήρας της οικογένειας μετατρέπεται σε δυνάστη τους και η χαρά που προσέφερε στην αρχή η αγορά της αντικαθίσταται από πόνο και απελπισία.Η φροντίδα της απαιτεί θυσίες από όλα τα μέλη της. Η διατροφή της στερεί από το παιδί το καθημερινό του φαγητό και η πολύωρη φροντίδα της αναγκάζει τη μητέρα να περιορίσει τη δουλειά της, την κόρη να απαρνηθεί την ενασχόλησή της με την τέχνη και το γιο να παραμελήσει τα σχολικά του καθήκοντα. Στο δίλημμα, το οποίο βασανίζει όλα τα μέλη της οικογένειας, προσωπική ζωή και ευτυχία ή γελάδα, διαπιστώνουμε πως υπερισχύει η γελάδα.

Επί σκηνής εμφανίζεται και ο δάσκαλος, του οποίου ο ρόλος δεν είναι τόσο αθώος όσο μας φαινόταν στην αρχή, καθώς και ο σοφέρ, ο αρραβωνιαστικός της κόρης της οικογένειας. Μόλις ενημερώνεται για την αγορά της γελάδας, νευριάζει και επιπλήττει την αρραβωνιαστικιά του, μια και θεωρεί υποτιμητική τη συναναστροφή του με την κόρη της ”γελαδάρισσας”. Η Γελάδα, αν και γύρω της περιστρέφονται οι ζωές των ηρώων και δομείται το έργο, δεν εμφανίζεται ποτέ επί σκηνής. Οι ανάγκες της, ωστόσο, καθορίζουν τα βήματα των μελών της οικογένειας και όλων, όσοι εμπλέκονται μαζί τους. Η απαλλαγή από τη γελάδα επέρχεται στο τέλος με έναν τρόπο που δεν περνάει από τον έλεγχο των ηρώων,ειρωνικό θα μπορούσε κανείς να πει, προκαλώντας την χαρά ολόκληρης της οικογένειας.

Μετά το τέλος της παράστασης ο θεατής προβληματίζεται σχετικά με το τι συμβολίζει η γελάδα. Όλοι μας κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε βρεθεί δέσμιοι μιας ”γελάδας”. Η Γελάδα είναι η εξοντωτική δουλειά στην οποία επιδίδονται οι άνθρωποι με σκοπό την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τους, ενώ στην πραγματικότητα αυτή τους αποξενώνει από τα αγαπημένα τους πρόσωπα και από τον ίδιο τους τον εαυτό. Είναι η ψευδαίσθηση ότι τα υλικά αγαθά εξασφαλίζουν την ευτυχία με αποτέλεσμα την παραμέληση της  συναναστροφής με αγαπημένα πρόσωπα, την συναισθηματική μόνωση και την αδυναμία απόλαυσης των μικρών, απλών καθημερινών παραταύτα σημαντικών πραγμάτων.

Ξεχωριστή αναφορά αξίζει να γίνει στη σκηνοθεσία του έργου. Επί σκηνής συναντώνται επιτυχώς ο λαϊκός χαρακτήρας του έργου με στοιχεία από την Commedia dell’ Arte και την μπρεχτική αποστασιοποίηση. Το σκηνικό διαρκώς μεταβάλλεται προκειμένου να μεταφέρει τους θεατές σε έναν συγκεκριμένο χώρο δράσης κάθε φορά. Το παιχνίδι με το φως και τις σκιές παραπέμπει στο θέατρο σκιών, ενώ η έντονη κινησιολογία των ηθοποιών, τα βαμμένα  με έντονα χρώματα πρόσωπά τους  και ο επιτηδευμένος τρόπος ομιλίας αποτελούν μάρτυρες της αλλοτρίωσής τους.