Καλή χρονιά, λοιπόν, σε όλους και καρποφόρο το νέο έτος ευχόμαστε και φέρνουμε σήμερα ένα ακόμα θέμα για το θέατρο, το Ελισαβετιανό θέατρο. Τι είναι αυτό όμως; Το Ελισαβετιανό θέατρο είναι το θέατρο που εδραιώθηκε στην Αγγλία μέσα στην περίοδο της Αγγλικής Αναγέννησης, περίπου από το 1562 έως το 1642, όπου όπως είπαμε και στο προηγούμενο άρθρο, μπήκε σε εφαρμογή η απαγόρευση των θεάτρων. Εντούτοις Ελισαβετιανή περίοδος λέγεται η περίοδος βασιλείας της Ελισάβετ Ι, από το 1558 έως το 1603, μέχρι το θάνατό της. Έτσι ο όρος “Ελισαβετιανό θέατρο” καθιερώθηκε να χαρακτηρίζει μια μεγαλύτερη περίοδο από εκείνη της κυριαρχίας της βασίλισσας. Γενικότερα εκείνη η περίοδος έχει συνδεθεί με την άνθηση των τεχνών και τη δράση μεγάλων ονομάτων στο θέατρο (π.χ. Shakespeare), καθώς και η ίδια η βασίλισσα ήταν θεατρόφιλη και οργάνωνε συχνά στην Αυλή της θεατρικές εκδηλώσεις.
Μια μεγάλη διαφορά που έρχεται στο προσκήνιο το 1561 είναι ο έμμετρος λόγος, ο οποίος σταδιακά και θα καθιερωθεί. ‘Εμμετρος είναι ο τρόπος γραφής όπου σε ένα ποιητικό έργο δεν υπάρχει ομοιοκαταληξία, κατά κύριο λόγο. Είναι γνωστό πως δεν υπήρχε πληθώρα θιάσων για την παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες. Αυτό σημαίνει πως οι ίδιες θεατρικές ομάδες μεριμνούσαν για τα θεατρικά τόσο της Αυλής, των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, όσο και των πιο λαϊκών ανθρώπων. Σταδιακά όμως, οι συγγραφείς θεατρικών έργων άρχισαν να δίνουν περισσότερη βάση στα έργα που είχαν μεγαλύτερη απήχηση στις πιο εύρωστες τάξεις. Με το πέρασμα των χρόνων η παραγωγή νέων έργων περιορίζεται και πλέον παρατηρείται μια ανακύκλωση παλαιών και επιτυχημένων θεατρικών.
Οι συντελεστές του θεάτρου έπρεπε να ήταν σε θέση όχι μόνο να υποδύονται έναν ρόλο, αλλά και να τραγουδάνε, να χορεύουν, να κάνουν ανάγνωση κομματιών και άλλα. Γνωρίζουμε ότι γενικά οι ηθοποιοί στην πλειονότητά τους δεν προέρχονταν από υψηλές κοινωνικές ομάδες, αλλά αντίθετα από τα μεσαία ή και κατώτερα στρώματα. Μεγάλο μέρος δεν διέθετε κάποια σχετική εκπαίδευση επί των θεμάτων, όπως αντίθετα συμβαίνει σήμερα. Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα είναι και η φήμη πως ο ίδιος ο Shakespeare ήταν αγράμματος και πως έβαζε κάποιον άλλον (ή άλλους;) να του γράφουν τα έργα. Δεν ξέρουμε κατά πόσο αληθεύει αυτό φυσικά. Μάλιστα υπάρχει και η άποψη πως τους “ακολουθούσε” μια κακή φήμη όσον αφορά τον τρόπο ζωής και συμπεριφορά τους. Οι άνθρωποι του θεάτρου δεν πλούτιζαν από τη δουλειά αυτή, ενώ οι θεατρικοί συγγραφείς δεν είχαν κέρδη από δικαιώματα έργων, κάτι που στις μέρες μας δεν ισχύει.
Το πιο γνωστό θέατρο της εποχής ήταν φυσικά…το Globe Theatre. Οι θίασοι διέφεραν μεταξύ τους στην οργάνωσή τους, όπου άλλοτε βρίσκονταν υπό την οικονομική προστασία κάποιου πλούσιου (που διέθετε κοστούμια, χρήματα κ.λπ.), είτε δρούσαν ανεξάρτητα, με δικό τους εξοπλισμό. Τότε, όπως και στην Αρχαία Ελλάδα, στα θέατρα έπαιζαν μόνο άντρες, οι οποίοι καταλάμβαναν και τους γυναικείους ρόλους. Ειδικότερα, άντρες με πιο λεπτή φωνή και πιο ήπια αντρικά χαρακτηριστικά εκπαιδεύονταν και αργότερα “έφερναν στη ζωή” γυναικείες μορφές. Γενικά η Ελισαβετιανή περίοδος του θεάτρου θεωρείται μια σημαντική και ελεύθερη εποχή για το ανέβασμα θεατρικών και αποτελεί την πιο γνωστή χρονική στιγμή του αγγλικού θεάτρου, καθώς συνδέεται ονοματικά και χρονικά με μια από τις πιο εμβληματικές μορφές της Αγγλίας, την Ελισάβετ Ι.
