Το ψηφιακό χάσμα και η ψηφιακή ενσωμάτωση είναι φαινόμενα που δημιουργήθηκαν με την εξέλιξη της τεχνολογίας . Οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) έχουν πλέον καίρια σημασία για πολλούς ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ενεργός χρήση των ΤΠΕ συχνά βελτιώνει τις ατομικές προοπτικές εργασίας, πληροφόρησης ή κοινωνικών σχέσεων. Οι ΤΠΕ βοηθούν στην επίτευξη σημαντικών εξελίξεων στις κοινωνικές υπηρεσίες, στην υγειονομική περίθαλψη ή στην εκπαίδευση, συμβάλλουν κατά πολύ στην αύξηση της παραγωγικότητας και δημιουργούν πολλές επιχειρηματικές ευκαιρίες. Χρησιμοποιούνται επίσης στην εργασία, στη διατήρηση της επαφής μεταξύ των διαφόρων μελών των κοινωνικών ομάδων (π.χ. οικογένεια) και στην διαχείριση των δημόσιων υπηρεσιών. Τέλος, κατέχουν σημαντική θέση σε πολιτιστικά και ψυχαγωγικά θέματα, σε πολιτικούς διαλόγους και στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του ατόμου.
Ψηφιακό χάσμα
Δεν έχουν όλοι όμως οι άνθρωποι την ίδια προσβασιμότητα στις τεχνολογίες της επικοινωνίας, επομένως δεν έχουν και την ίδια πρόσβαση στη γνώση, στην επικοινωνία κλπ έτσι δημιουργείται το ψηφιακό χάσμα. Με τον όρο ψηφιακό χάσμα (digital divide) εννοείται το κενό που παράγεται ανάμεσα σε άτομα ή και ομάδες. Όπου ωφελούνται από τις νέες τεχνολογίες και σε εκείνα που δεν ωφελούνται εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων. Ο όρος αυτός έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης τα τελευταία χρόνια με στόχο να καθορίσει την απόσταση ανάμεσα στους «έχοντες» και «μη έχοντες» πρόσβαση στη σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία με έμφαση στο διαδίκτυο. Τα θέματα του ψηφιακού χάσματος έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον πολιτικών, επιστημόνων διαφόρων κλάδων. Ακόμη αφορά και κοινωνικές ομάδες καθώς αναφέρεται σε πολλές πτυχές της σύγχρονης ζωής. Η έλλειψη στοιχείων ή σχετικών δεικτών οδηγεί σε περιγραφικές και συχνά αντικρουόμενες απόψεις για το περιεχόμενο του όρου. Κατά συνέπεια και στις δράσεις που απαιτούνται για τη γεφύρωσή του.
Ψηφιακή ενσωμάτωση
Για να μειωθεί ή ακόμη καλύτερα να απαλειφθεί το ψηφιακό χάσμα, πρέπει να επέλθει η ψηφιακή ενσωμάτωση. Η ψηφιακή ενσωμάτωση (digital inclusion) ή αλλιώς ηλεκτρονική ένταξη (e-Inclusion) αναφέρεται στις δράσεις για τη δημιουργία μιας κοινωνίας της πληροφορίας χωρίς αποκλεισμούς, δηλαδή μιας κοινωνίας της πληροφορίας για όλους με μότο «κανείς να μην μείνει πίσω» σε θέματα αξιοποίησης των ωφελειών που προσφέρουν οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Σκοπός είναι να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε άτομο που το επιθυμεί να συμμετέχει πλήρως στην κοινωνία της πληροφορίας, παρά τα ατομικά ή κοινωνικά μειονεκτήματά του. Η ηλεκτρονική ένταξη είναι αναγκαία για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης διότι εξασφαλίζει την ισότητα στην κοινωνία της γνώσης. Είναι επίσης αναγκαία για οικονομικούς λόγους, προκειμένου να πραγματωθεί πλήρως το δυναμικό της κοινωνίας της πληροφορίας. Με σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας και να μειωθεί το κόστος του κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού.
Πως πραγματοποιείται η ψηφιακή ενσωμάτωση
Για να επιτευχθεί μια ψηφιακά συνεκτική κοινωνία χρειάζονται τα απαραίτητα κοινωνικά ιδεώδη λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε διαφορετικού συνόλου του πληθυσμού. Τέτοια ιδεώδη εξασφαλίζονται με την επαρκή κάλυψη των βασικών ανθρωπίνων αναγκών για όλους τους πολίτες. Κατ’ επέκταση μια συνεκτική κοινωνία απαιτεί και προϋποθέτει την ισότητα μεταξύ των πολιτών σε θέματα βιοτικού επιπέδου. Στις σύγχρονες αναπτυγμένες χώρες ακολουθείται η στρατηγική για την προώθηση της ισότητας. Με αντικείμενο την καταπολέμηση προβλημάτων που σχετίζονται με τον διαχωρισμό των πολιτών απέναντι σε δραστηριότητες αξιοποίησης τεχνολογικών εφαρμογών που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής.
Εν κατακλείδι , μερικές από τις πρακτικές που θα βοηθήσουν στην ψηφιακή ενσωμάτωση είναι ο ψηφιακός γραμματισμός, τόσο στα νέα παιδιά όσο και στα άτομα προχωρημένης ηλικίας. Ακόμη, θα πρέπει να δοθεί έμφαση για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων σε οικονομικά ανενεργών ατόμων και σε άτομα χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Τέλος, θα πρέπει οι ιστοσελίδες να διευκολύνουν την προσβασιμότητα στα ΑμεΑ, με τη χρήση διάφορων προγραμμάτων.
πηγές:
Α. Κουντζέρης, «Ηλεκτρονική Ένταξη και Μέτρηση του Ψηφιακού Χάσματος», Ελληνικό Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας, έκδοση First Draft, Ιούνιος 2008.
https://cs.stanford.edu/people/eroberts/cs181/projects/digital-divide/start.html
https://www.iberdrola.com/social-commitment/what-is-digital-divide
https://www.iberdrola.com/social-commitment/what-is-digital-divide
