What is A Woman?: το πολύκροτο ντοκιμαντέρ του Matt Walsh

Και εν αρχή εγένετο φασαρία στο Twitter! Παρότι το ντοκιμαντέρ του Matt Walsh What is a Woman? προβάλλεται ήδη εδώ και ένα χρόνο στην συνδρομητική πλατφόρμα Daily Wire και το περιεχόμενό του συζητιόταν στους κύκλους των συντηρητικών, ακαδημαϊκών, διανοητών και κοινωνικών επιστημόνων, το οπτικοακουστικό πόνημα του αμφιλεγόμενου παρουσιαστή πήρε τεράστιες διαστάσεις, όταν στις αρχές του μήνα έκανε πρεμιέρα στο Twitter, όπου προβαλλόταν ελεύθερα για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Το ντοκιμαντέρ γρήγορα λογοκρίθηκε αυστηρά από τους συντονιστές της πλατφόρμας, οι οποίοι ζήτησαν από τους παραγωγούς να αφαιρέσουν σκηνές, όπου άτομα με διαφορετικό κοινωνικό φύλο αναφέρονταν σύμφωνα με το βιολογικό τους. (misgendering).

Η επέμβαση του Elon Musk

Μετά την άρνηση του Daily Wire να περικόψει οτιδήποτε από το ντοκιμαντέρ What is a Woman?, η προβολή του στο  Twitter περιορίστηκε στα μερικά λεπτά με τον ισχυρισμό πως ενδέχεται να περιλαμβάνει και να προωθεί την ρητορική μίσους. Tην μεγάλη ανατροπή έφερε για μία ακόμη φορά ο πληθωρικός CEO Elon Musk, ο οποίος επενέβη άμεσα κι όχι μόνο επανέφερε το ντοκιμαντέρ χωρίς περιορισμούς και κομμένες σκηνές στην πλατφόρμα του, αλλά επιπλέον συμβούλευσε  με σχετικό τιτίβισμα όλους τους γονείς να παρακολουθήσουν το ντοκιμαντέρ. Πολλοί χρήστες του twitter έσπευσαν να συγχαρούν τον εκκεντρικό δισεκατομμυριούχο για την τήρηση της υπόσχεσής του να υπερασπιστεί μέσω της πλατφόρμας του την ελευθερία του λόγου.

Every parent should watch this https://t.co/pIp6UP6vq8

— Elon Musk (@elonmusk) June 2, 2023

Το What is A Woman? προβάλλεται στο Twitter

Μετά το μίνι σκάνδαλο και την προτροπή του Musk προς τους χρήστες του Twitter να παρακολουθήσουν οπωσδήποτε το ντοκιμαντέρ, το What is A Woman? σημείωσε παταγώδη επιτυχία, ξεπερνώντας τις 180 εκατομμύρια προβολές μέσα σε λίγα μόνο 24ωρα. Η προβολή του μόνο μέσω του Twitter το κατέστησε ένα από τα πιο επιτυχημένα και προβεβλημένα ντοκιμαντέρ όλων των εποχών. Καθώς το What is a Woman? είναι παραγωγή της πλατφόρμας του Daily Wire με αποκλειστικά δικαιώματα προβολής και διανομής, η αναλογία που θα επιχειρήσουμε δεν μπορεί να είναι απόλυτη. Παρόλα αυτά μπορούμε να συγκρίνουμε το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ τουλάχιστον σε φήμη με to Fahrenheit 9/11 του Μichael Moore, το οποίο παραμένει έως σήμερα το πιο επιτυχημένο εισπρακτικά ντοκιμαντέρ στην ιστορία του σινεμά.

O Matt Walsh, γνωστός κοινωνικός σχολιαστής, παρουσιαστής talk show και συγγραφέας, παίρνει το συνεργείο του και σαν Michael Moore των συντηρητικών γυρίζει τις Η.Π.Α. και όχι μόνο, για να ακούσει με προσοχή τις απόψεις των ειδικών στο στούντιο αλλά και αυτές του απλού κόσμου στο δρόμο. Με τη χαρακτηριστική ψυχραιμία του αλλά και μπόλικο καυστικό χιούμορ, καταφέρνει να γαργαλήσει τις ευαίσθητες βεβαιότητες των Αμερικανών πολιτών και τον τρυφηλό προοδευτισμό των θεσμικών οργάνων της χώρας του.

Τo διακύβευμα του What is A Woman?

Ποιο είναι όμως το θέμα του ντοκιμαντέρ; Η ταινία δομείται και επανέρχεται πάντα στον τίτλο της που αποτελεί και το αντικείμενο της έρευνας. Τι είναι γυναίκα; Ορμώμενος από τον εντεινόμενο δημόσιο διάλογο σχετικά με την ταυτότητα και το κοινωνικό φύλο, και ειδικότερα την προώθηση της επιλογής αλλαγής φύλου σε ανηλίκους, ο αμφιλεγόμενος παρουσιαστής δίνει βήμα σε πλήθος ομιλητών με διαφορετικές ειδικότητες και ετερόκλητες απόψεις κι εμπειρίες πάνω στο πολιτισμικό ζήτημα του κοινωνικού και τη σχέση του με το βιολογικό φύλο. Γύρω από το βασικό ερώτημα του τίτλου δομείται κάθε σκηνή, κάθε συνέντευξη και αρχειακό υλικό που επιλέγεται στο ντοκιμαντέρ. Το έξυπνο μοντάζ της ταινίας δεν αφήνει περιθώρια στον θεατή να αμφιβάλλει για τη θέση του δημιουργού σχετικά με τα φύλα-κοινωνικά και βιολογικά, ούτε όμως  περιορίζει τον χρόνο των ομιλητών που έχουν διαφορετική άποψη από τον ίδιο.

Δομή του ντοκιμαντέρ και τεχνικές αφήγησης

Το What is A Woman?, ισορροπώντας ανάμεσα στο ρεπορτάζ και τη γνώμη, απορρίπτει τον κατάφωρο σαρκασμό και την κοινωνική σάτιρα, προτιμώντας την αμφισημία της ειρωνείας και τον άμεσο σχολιασμό. Μάλιστα, στην πρόσφατη συνέντευξή του στη διαδικτυακή εκπομπή του Jordan B. Peterson- και συναδέλφου του στο Daily Wire-, ο Walsh δεν παρέλειψε να μιλήσει για το αρχικό σχέδιό του να κάνει μία απόλυτα σατιρική ταινία ντοκιμαντέρ. Ωστόσο, εγκατέλειψε σύντομα αυτό το πλάνο και προσανατολίστηκε σε μία πιο «ειλικρινή» και φιλήσυχη προσέγγιση του θέματος, θεωρώντας πως δίνοντας τηλεοπτικό χρόνο σε όλους, θα καταφέρει την πιο εύστοχη έκθεση και αποδόμηση πολλών από τα επιχειρήματα των συνομιλητών του, με τα οποία διαφωνεί.

Τόσο μέσα από τον voice-over σχολιασμό και τις ερωτήσεις του όσο και μέσα από τις σιωπές του ο Walsh, καταφέρνει να καταγγείλει ακραία φαινόμενα που απειλούν να εισχωρήσουν στη mainstream σύγχρονη κουλτούρα, τους επικίνδυνους πειραματισμούς της ιατρικής κοινότητας, την πολιτικοποίηση της ταυτότητας και την ποινικοποίηση της γλώσσας.  Δε διστάζει να απευθυνθεί ακόμη και σε διαφορετικές κουλτούρες, όπως αυτή της φυλής των Μασάι, και να ταξιδέψει ως την Αφρική για να συνομιλήσει μαζί τους πάνω στο ζήτημα των φύλων. Μεταξύ των γνωστότερων καλεσμένων του βρίσκονται η ψυχίατρος Miriam Grossman, o βουλευτής του δημοκρατικού κόμματος Mark Takano και ο διάσημος καθηγητής ψυχολογίας και συγγραφέας Jordan B. Peterson, η συνομιλία με τον οποίο μοντάρεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνεται πως ο Peterson του δίνει τη λύση κι έμμεσα την απάντηση που ο Walsh έψαχνε σε όλο τον πλανήτη.

Επίλογος: Τελικά, What is A Woman?

Αναγνωρίζει ο δημιουργός του What is A Woman? μέσα σε όλα αυτά την ατομική διαφορετικότητα και την ιδιαιτερότητα των κοινωνικών φύλων; Ίσως αυτό να είναι ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί με σιγουριά σε αυτό το ντοκιμαντέρ – μάλλον  επειδή η ταινία καταπιάνεται με την κουλτούρα κι όχι με τα πρόσωπα, με την πολιτική κατήχηση κι όχι με την τρανς κοινότητα. Eίτε συμφωνείτε είτε όχι με το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει το ντοκιμαντέρ του Walsh σχετικά με το ερώτημα του τίθεται εξ αρχής «Τι είναι γυναίκα;», το μόνο σίγουρο είναι πως το What is A Woman? τολμά να ανοίξει τον διάλογο σε πλήθος διαφορετικών κατευθύνσεων, επιτρέποντας διαφορετικές κι ετερόκλητες απόψεις να ακουστούν με σαφήνεια. Κι ίσως μετά την παρακολούθησή του να μπορέσετε, συνεχίζοντας τον δημόσιο διάλογο, να δώσετε τη δική σας απάντηση στο ερώτημα.

Υ.Γ.: Ο Matt Walsh έχει λάβει πολλές απειλές για τη ζωή του και την ασφάλεια της οικογένειάς του, ενώ μετά την ευρεία προβολή του ντοκιμαντέρ του στο Twitter το YouTube αποφάσισε την απονομισματοποίηση (demonetization) του καναλιού του.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε το trailer του ντοκιμαντέρ στον σύνδεσμο που ακολουθεί: