Το Oz πολλές φορές παραβλέπεται δυστυχώς και δεν παίρνει την αναγνώριση που του αξίζει, κάτι που είναι πραγματικά λυπηρό. Όχι μόνο επειδή η σειρά είναι προφανώς πρόδρομος για πολλές σύγχρονες κλασικές σειρές (χωρίς το Oz, ίσως να μην υπήρχε το The Sopranos), αλλά και επειδή έχει καταπληκτικές ερμηνείες, ταυτόχρονα είναι απίστευτα συναρπαστική και συναισθηματικά φορτισμένη. Είναι μια σειρά που απαιτεί και αξίζει αναγνώριση και σεβασμό.
Συνήθως ξεχνάμε ότι όταν προβλήθηκε για πρώτη φορά το Oz, το 1997 στο HBO, δεν υπήρχε τίποτα παρόμοιο στην τηλεόραση. Σίγουρα τίποτα που να ταιριάζει με την αφηγηματική εδραίωση των χαρακτήρων, το ζοφερό και αληθοφανές ύφος του Oz. Η αρχή της τηλεοπτικής επανάστασης, που σωστά ονομάζεται χρυσή εποχή και ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, σχεδόν σίγουρα εκτείνεται πίσω από το Oz, αλλά το Oz ήταν η πρώτη σειρά που πήρε τέτοια τεράστια ρίσκα με την αφήγηση και τους χαρακτήρες του.
Ένα μικρό μάθημα ιστορίας εδώ, το The Sopranos, το The Shield και το Breaking Bad δεν ήταν η πρώτες σειρές που είχαν συμπαθητικούς και ενδιαφέροντες, αλλά ταυτόχρονα ηθικά αποτρόπαιους πρωταγωνιστές. Το Game Of Thrones δεν ήταν η πρώτη σειρά που έχει ένα τόσο μεγάλο και ολοένα διαστελλόμενο cast χαρακτήρων, όπου οποιοσδήποτε από αυτούς θα μπορούσε να πεθάνει ανά πάσα στιγμή από οποιοδήποτε τρόπο. Το The Wire δεν ήταν η πρώτη σειρά που εξερεύνησε ένα κρύο, διεφθαρμένο και αδυσώπητο σύστημα έναντι των λιγότερο τυχερών μελών του, ένα σύστημα κλειδωμένο στη θέση του από έναν ατελείωτα επαναλαμβανόμενο κύκλο γέννησης και θανάτου, βίας και αναγέννησης. Το Oz ήταν το πρώτο που έκανε όλα τα παραπάνω και αρκετά καλά.
Όταν ο αρχιτέκτονας της σειράς και ο παραγωγός Tom Fontana δημιούργησε το Oz από την αρχή πήρε τον τότε τηλεοπτικό κανόνα και τον πέταξε χωρίς να το διαβάσει. Το έκανε αυτό με την πλήρη υποστήριξη και ευλογία των κουστουμάτων του HBO, που επέτρεψαν στην σειρά να ξεδιπλωθεί και να εξελιχθεί με σχεδόν μηδενική παρεμβολή. Το τελικό αποτέλεσμα είναι γενναίο, όμορφο και βάναυσο.
Το Oz είναι η ιστορία της ζωής των τροφίμων στο “Emerald City“, μια πειραματική πτέρυγα στο Oswald Penitentiary State. Ενώ ο ευρύτερος σωφρονιστικός χώρος κυβερνάται από τον πονηρά ρεαλιστικό και αδυσώπητα γραφειοκράτη διευθυντή Leo Glynn (Ernie Hudson), η πτέρυγα μέσα στην φυλακή Em City διευθύνεται από τον Tim McManus (Terry Kinney), έναν άνθρωπο που θέλει να αλλάξει προς το καλύτερο όχι μόνο τη ζωή των κρατουμένων υπό την ευθύνη του, αλλά και τον κόσμο που τους έκανε έτσι.
Η πίστη του McManus στις αποκαταστατικές δυνάμεις της εκπαίδευσης, η δίψα του για κοινωνική δικαιοσύνη, η έμφαση στην αποκατάσταση αντί της τιμωρίας και η ανθρωπιστική φιλοσοφία του συχνά προσελκύουν την οργή (και απάθεια) του διευθυντή, των φρουρών, του κυβερνήτη του κράτους και των ανθρώπων της πολιτείας. Απέναντι στις ιδέες του McManus βρίσκονται και οι ίδιοι οι κρατούμενοι, που τον βλέπουν είτε ως έναν απελπισμένα (ίσως ακόμη και επικίνδυνα) αφελή και ανόητο ιδεαλιστή, είτε ως έναν αλαζονικό, συγκαταβατικό άνθρωπο που είναι εξίσου μέρος του συστήματος που τους καταπιέζει ως ανθρώπους όσο ο κυβερνήτης, ακόμα κι αν ο McManus είναι πολύ τυφλός από το δικό του εγώ για να το συνειδητοποιήσει.
Φυσικά δεν είναι μόνο η ευγενική κοινωνία ή τα αυταρχικά της μέσα που δρουν ενάντια στους κρατούμενους. Οι τρόφιμοι εναντιώνονται ο ένας στον άλλο, βλέποντας κάθε προσπάθεια από τους ομοίους τους να ξεφύγουν από το σύστημα ή οποιοδήποτε σημάδι αλλαγής ή βελτίωσης, ως προδοσία κάποιου ιερού κώδικα που διαχωρίζει τους ανθρώπους έξω και μέσα στην φυλακή.
Όταν ο νεαρός συμμορίτης Kenny Wangler (JD Williams) διδάσκεται να διαβάζει και να στραφεί σε μια πορεία αυτοβελτίωσης μέσω της εκπαίδευσης, ο σχεδόν τρελός Νιγηριανός δολοφόνος και πωλητής ναρκωτικών Simon Adebisi (Adewale Akinnuoye-Agbaje) το κάνει αποστολή του να σβήσει αυτές τις πρώτες μικρές φλόγες ελπίδας και προόδου για τον Kenny. Ο Adebisi τον χλευάζει, τον εκφοβίζει, τον απειλεί, τον βάζει σε πειρασμό με ναρκωτικά και ακόμη χρησιμοποιεί το βιβλίο που πρωτοδιάβασε ο Kenny για να κρύψει ναρκωτικά από τους φρουρούς. ο Adebisi πολύ γρήγορα μειώνει τις επιλογές του νεαρού πίσω σε μια, σε μια ζωή γεμάτη ναρκωτικά και βία.
Ο Kenny σε καμία περίπτωση δεν είναι ένας συμπαθητικός χαρακτήρας, είναι ένας παρορμητικός κακοποιός αλλά η σύντομη αναλαμπή του αγοριού που θα μπορούσε να είναι αν η ζωή του και ο κόσμος γύρω του ήταν διαφορετικός, σε κάνει να αισθάνεσαι κάτι απέναντι στην κακοτυχία του όπως ότι είναι κρίμα ή ίσως ντροπή και θυμό.
Μέσα από το καζάνι της Em City, το Oz είναι σε θέση να μας δώσει μια αδιάκριτη ματιά στο σκοτεινό υπόβαθρο του αμερικανικού ονείρου. Το Oz ρωτά χιλιάδες ερωτήσεις, σχεδόν καμία από τις οποίες δεν έχει μια εύκολη απάντηση. Έχουν οι κρατούμενοι αποτύχει λόγω της κοινωνίας ή έχουν αποτύχει οι ίδιοι; Για τα συμφέροντα ποιων λειτουργεί πραγματικά το σύστημα; Είναι η εκτέλεση που έχει εγκριθεί από το κράτος ποτέ ηθικά αποδεκτή; Μπορεί οποιοσδήποτε, φύλακας ή κρατούμενος, να κρατήσει την ανθρωπότητα του στη φυλακή;
Κατά τη διάρκεια έξι άγριων σαιζόν, η Em City του Oz παρουσιάζεται ως ένας μικρόκοσμος της κοινωνίας, ένας τόπος ελπίδας, μίσους, τραγωδίας, φυλετικών διαφορών, απληστίας, ρατσισμού, μισαλλοδοξίας, πόνου, απογοήτευσης, πολιτικών διαμαρτυριών, και περισσότερου σεξ, ναρκωτικών, δολοφονιών και χάους από ο,τι μπορεί κάποιος να σκεφτεί.
Το Oz έχει φυσικά και τα προβλήματα τα όποια δεν είναι ασήμαντα, όπως π.χ. ο ρυθμός του, που για έμενα ήταν σε αρκετά σημεία αρκετά κουραστικός. Προσωπικά επίσης διαφωνώ και με κάποια από τα ερωτήματα που προσπάθησε να θέσει. Αυτό βεβαία σε καμία περίπτωση δεν με κάνει να μην δίνω στο Oz τα εύσημα για όσα κατάφερε. Η ιστορία του είναι απλή και ουσιαστικά αποτελεί ένα ντοκιμαντέρ για την ζωή και τον θάνατο τον τροφίμων σε μια φυλακή. Αυτό που σε κάνει να την εκτιμάς είναι οι χαρακτήρες που γνωρίζεις, που είναι και αυτό που μετράει στο τέλος.
Δώστε μια ευκαιρία στο Oz θεωρώ ότι θα σας εκπλήξει και δεν θα το μετανιώσετε.
