Άουσβιτς: Επίσκεψη στο βωμό της ανθρώπινης φρίκης

Ένα ταξίδι, στο εξωτερικό, πέραν της ψυχαγωγίας που προσφέρει, διευρύνει σε μεγάλο βαθμό τους πνευματικούς ορίζοντες του επισκέπτη, το Αουσβιτς. Όταν ανακαλύπτεις ένα καινούργιο μέρος, αναρωτιέσαι την ιστορία και την κουλτούρα, πίσω από όλα όσα βλέπεις. Τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι βοηθούν τους ταξιδιώτες στο να αντιληφθούν κάποια κομμάτια της ιστορίας. Στην Πολωνία, όμως, υπάρχει ένας χώρος διαφορετικός από τους υπόλοιπους. Ένας χώρος ζωντανή υπενθύμιση, για το πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη φρικαλεότητα, εάν της δοθεί υπέρμετρη εξουσία. Φυσικά, μιλάμε για το Άουσβιτς.

Τοποθεσία

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς Ι δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 1940, στα πλαίσια του Β Π.Π στα περίχωρα του Όσβιεντσιμ. Βρίσκεται περίπου 60 χιλιόμετρα δυτικά από την Κρακοβία. Από την πόλη, μπορείτε να βρείτε τουριστικά φορτηγάκια, από γραφεία ξεναγήσεων τα οποία θα σας μετακινήσουν, μέσα από μια όμορφη διαδρομή στον τόπο μνήμης του Άουσβιτς, ενώ παράλληλα έχετε τη δυνατότητα, να παρακολουθήσετε σε μια οθόνη ένα περιληπτικό βίντεο ως εισαγωγή στο τι θα αντικρίσετε. Εναλλακτικά, υπάρχει και η δυνατότητα μετακίνησης με το τρένο.

Το μουσείο και ο τόπος μνήμης ιδρύθηκαν το 1947 και περιλαμβάνουν την έκταση του πρώην στρατοπέδου συγκέντρωσης, το Άουσβιτς Ι και το Άουσβιτς ΙΙ- Μπίρκεναου. Πέραν του ότι το στρατόπεδο έχει διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό στην αρχική του μορφή, αξιοσημείωτο είναι και το πολύ μεγάλο μέγεθός του. Στο στρατόπεδο έχουν παραμείνει οι κοιτώνες των κρατουμένων, όπως ήταν, καθώς και τα προσωπικά τους αντικείμενα, τα οποία σχετίζονταν με τη ζωή και τον πόνο των ανθρώπων αυτών.

Άουσβιτς Ι

Καθώς φτάνει ο επισκέπτης στο χώρο, ξεκινά η περιήγηση, από το πρώτο κομμάτι του στρατοπέδου. Στην είσοδο του χώρου αναγράφεται με μεγάλα επιβλητικά γράμματα η γνωστή φράση “Arbeit macht frei” , ήτοι “η εργασία απελευθερώνει”. Αυτή η φράση υπάρχει και σε άλλα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης πέραν του Άουσβιτς. Καθώς εισέρχεται ο επισκέπτης, παρατηρεί τα μπλοκ κτιρίων, στα οποία πραγματοποιούνταν οι λειτουργίες του στρατοπέδου. Στο μπλοκ που χρησίμευε στην εξόντωση των εγκλείστων υπάρχουν πίνακες με αποσπάσματα ομιλιών ναζιστών για τη λεγόμενη απελευθέρωση του γερμανικού έθνους από Πολωνούς , Ρώσους, Τσιγγάνους και την “εξουδετέρωση της εβραϊκής φυλής”. Την περίοδο λειτουργίας του Άουσβιτς, μεταφέρθηκαν εκεί τουλάχιστον 1,3 εκ άτομα, στην πλειοψηφία τους Εβραίοι. Οι περισσότεροι δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων, αμέσως μετά αφότου μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο.

Πολλά άτομα δεν δολοφονήθηκαν προκειμένου να εργαστούν στην ουσία, ως “σκλάβοι” των ναζί, βοηθώντας στις λειτουργίες του στρατοπέδου. Όσοι κρίνονταν από τους γιατρούς ακατάλληλοι για εργασία, όπως οι ΑΜΕΑ, οι ηλικιωμένοι, οι βαριά άρρωστοι κ.α, εξοντώνονταν. Μάλιστα τα ss δεν αποκάλυπταν, έως το τέλος, στα θύματα την τύχη τους για την αποφυγή πανικού. Τα θύματα πληροφορούνταν ότι θα πλυθούν και θα απολυμανθούν. Μάλιστα υπήρχαν και ψεύτικες βρύσες. Έπειτα τα ss άνοιγαν δοχεία με τα θανατηφόρα αέρια και τελικά οι σωροί κρέμονταν στα κρεματόρια.

Σημεία ενδιαφέροντος

Στο μπλοκ με τον αριθμό 5, υπάρχει ένα μακάβριο πειστήριο των θηριωδιών των ναζί: δύο τόνοι γυναικείων μαλλιών, τα οποία κοβόντουσαν και συσκευάζονταν προς πώληση σε γερμανικές εταιρίες. Επιπρόσθετα, υπάρχουν προσωπικά αντικείμενα των θυμάτων όπως γυαλιά, ή τεχνητά μέλη που φόραγαν τα ΑΜΕΑ.

Στην αίθουσα 6 υπάρχουν πληροφορίες για την καθημερινότητα των κρατουμένων, καθώς και φωτογραφίες με άντρες και γυναίκες που περιλαμβάνουν προσωπικές πληροφορίες. Όλα τα άτομα που απεικονίζονται εκεί άφησαν την τελευταία τους πνοή στο στρατόπεδο.

Στην αίθουσα 10 που δεν είναι επισκέψιμη, γίνονταν πειράματα από Γερμανούς επιστήμονες και γιατρούς στα θύματα, πολλά εκ των οποίων πέθαιναν κατά τη διάρκειά τους. Τα πειράματα πραγματοποιούνταν για λογαριασμό της Βερμάχτ και γερμανικών φαρμακευτικών εταιριών και ερευνητικών κέντρων. Κατά τη διάρκεια των πειραμάτων πραγματοποιούνταν και οι στειρώσεις στα θύματα.

Kατά την περιήγησή σας στο στρατόπεδο, θα δείτε και άλλες πολλές αίθουσες, με πολλά ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία. Επί παραδείγματι, πως χρησιμοποιούταν η θανατηφόρα ένεση, πως εξέλιξαν τις αγχόνες, προκειμένου να σκοτώνουν περισσότερα άτομα μαζί και φυσικά τα δωμάτια με τους θαλάμους αερίων και τους κλιβάνους αποτέφρωσης.

Άουσβιτς ΙΙ- Μπίρκενάου

Οι Γερμανοί ξεκίνησαν την κατασκευή του δεύτερου στρατοπέδου το 1941 σε απόσταση 3 χλμ από το Άουσβιτς Ι. (μπορείτε να το επισκεφθείτε με το τοπικό ΚΤΕΛ). Ο χώρος αρχικά χρησίμευε για εγκατάσταση Σοβιετικών αιχμαλώτων, αλλά τελικά έγινε το μεγαλύτερο κέντρο εξόντωσης Εβραίων με τέσσερις μεγάλους θαλάμους αερίων, αλλά και κρεματόρια. Επίσης, ήταν το μεγαλύτερο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Στο Μπίρκεναου, υπήρχε η πύλη εισόδου με τα τρένα που μετακινούσαν τους αιχμαλώτους στα στρατόπεδα.

Στο ίδιο μέρος υπάρχουν ερείπια κτιρίων, τα οποία τα γκρέμισαν οι ίδιοι οι Γερμανοί, όταν έγινε αντιληπτό ότι χάνουν τον πόλεμο, για να διαψεύσουν τα στοιχεία.

Η επίσκεψη στο Άουσβιτς, πρέπει να αντιμετωπίζεται όχι μόνο ως τουριστική εμπειρία, αλλά κυρίως ως διδακτική. Είναι πραγματικά αποκαρδιωτικό και δύσκολο να αντιληφθεί ο ανθρώπινος νους, πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη θηριωδία. Και δυστυχώς όλα αυτά που μαθαίνετε όταν επισκέπτεστε  το Άουσβιτς δεν συνέβησαν κάποια αρχαία και ξεχασμένη εποχή, άλλα πριν περίπου 8 δεκαετίες. Το όλο ποσό των δολοφονηθέντων από τους ναζί  ήταν 17 εκατομμύρια άτομα, ένας τραγικός απολογισμός, μαχαίρι στην καρδιά της ανθρώπινης ιστορίας και του ανθρωπισμού.

(Στον χώρο υπάρχει βιβλίο οδηγιών σε πολλές γλώσσες και διατίθεται και στα Ελληνικά. Κοστίζει 15 ζλότι, δηλαδή 4 ευρώ. Προτείνω να το αγοράσετε και για την περιήγησή σας στο χώρο, αλλά και για να το διαβάσετε γενικότερα.)