5 + 1 Εκδρομές για την Καθαρά Δευτέρα

Η πιο αγαπημένη Δευτέρα όλων μας είναι η Καθαρά Δευτέρα με διαφορά. Όλη η Ελλάδα γιορτάζει το τέλος των Αποκριών και την είσοδο στην τελική ευθεία για το Πάσχα. Λαγάνα, φασολάδα, πέταμα χαρταετού είναι τα χαρακτηριστικά της Καθαράς Δευτέρας ή όπως αλλιώς λέγεται, τα κούλουμα. Τα κούλουμα προέρχονται από την λατινική λέξη Culumus δηλαδή η σωρός, η αφθονία και το τέλος των Αποκριών, ενώ το πέταμα του χαρταετού συμβολίζει το πέταγμα της ανθρώπινης ψυχής προς τον ουρανό, δηλαδή προς τον Θεό. Όσο ψηλότερα φτάσει ο χαρταετός τόσο πιο πιθανό είναι να ακούσει ο Θεός τις προσευχές μας και να τις πραγματοποιήσει. Σε όποιο μέρος της Ελλάδας και να βρεθείς όλο και σε κάποιο έθιμο θα είσαι μάρτυρας, γιατί αυτή η μέρα είναι γεμάτη έθιμα, γι’αυτό πάμε να δούμε 5 + 1 Εκδρομές για την Καθαρά Δευτέρα.

1. Γαλαξίδι
Το Αλευρομουτζούρωμα είναι το πιο γνωστό έθιμο της Καθαράς Δευτέρας στην Ελλάδα και η απόλυτη εκδρομή εκείνη την ημέρα είναι στο Γαλαξίδι φυσικά! Το έθιμο κρατάει από το 1801 με όπλα το αλεύρι και το φούμο με την πόλη να μετατρέπεται σε ένα πεδίο μάχης. Η παρέλαση ξεκινάει από την κεντρική πλατεία με τερματισμό και κορύφωση των δρώμενων στο λιμάνι. Ένα σύννεφο καπνού σκεπάζει όλη την πόλη και το μόνο που μπορείς να διακρίνεις είναι οι φιγούρες των ανθρώπων που διασκεδάζουν και χορεύουν δίπλα από φωτιές. Παλιά είθισται οι άνθρωποι που θα λάμβαναν μέρος στο Αλευρομουτζούρωμα να ζωγράφιζαν το πρόσωπό τους με κάρβουνο και να φοράνε μια ζώνη με μεγάλες κουδούνες. Το έθιμο αυτό λένε ότι το εμπνεύστηκαν από τις ακτές της Σικελίας, όπου χρωμάτιζαν τα πρόσωπά τους με αλεύρι, λουλάκι και βερνίκι και ξεχύνονταν στο λιμάνι για ένα ατελείωτο πάρτι. Το έθιμο του Αλευρομουτζουρώματος πάντως οριστικοποιήθηκε συστηματικά από το 1840 με την ανάπτυξη της ναυτιλίας στο Γαλαξίδι που οι ντόπιοι έγιναν περίφημοι καπετάνιοι. Το Αλευρομουτζούρωμα αποτελούσε την αποχαιρετιστήρια γιορτή των καπετάνιων τον Μάρτιο.

2. Τρίκαλα
Ο Καραγκούνικος γάμος είναι ένα έθιμο που το συναντάμε στα Τρίκαλα και πιο συγκεκριμένα στο χωριό Μεγάλα Καλύβια. Αφού το χωριό φάει την φασολάδα του και πετάξει τον χαρταετό του, μαζεύεται στην πλατεία του χωριού για να στεφανώσουν το ζευγάρι. Στην πλατεία μαζεύονται από την μια μεριά το σόι της νύφης και από την άλλη μεριά το σόι του γαμπρού ντυμένοι με την παραδοσιακή φορεσιά ξεκινώντας την γιορτή με τον αρραβώνα των νεόνυμφων. Την νύφη, σύμφωνα με το έθιμο την αναπαριστά ένα νεαρό αγόρι του χωριού φορώντας το παραδοσιακό νυφικό των Καραγκούνηδων. Το γλέντι και το κέφι μεγαλώνει όταν φτάνει στην πλατεία ο παπάς με την παπαδιά για να ευλογήσει το ζευγάρι, πάνω σε μια μηχανή μεγάλων κυβικών. Αν το τριήμερο των αποκριών βρεθείς στα Τρίκαλα, τότε μια εκδρομή στα Μεγάλα Καλύβια επιβάλλεται την καθαρά Δευτέρα.

3. Κοζάνη
Στην Κοζάνη το πέταγμα του χαρταετού παίρνει άλλη διάσταση και αντί για χαρταετό πετάνε αερόστατα. Το έθιμο λαμβάνει χώρα στο χωριό Πεντάλοφο και οι ντόπιοι την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας φτιάχνουν αυτοσχέδια αερόστατα και βάζοντας φωτιά σε ένα πανί ο ουρανός γεμίζει από χρώματα και το θέαμα είναι απλά μαγικό. Ένα έθιμο που καθιερώθηκε για να αποχαιρετήσουν τους μάστορες του χωριού που θα ταξίδευαν στην Μεσόγειο, στην Συρία, σε χώρες της Μέσης Ανατολής για να κτίσουν πέτρινα οικοδομήματα.

Μια Ελλάδα γεμάτη έθιμα! Πάμε να δούμε άλλες δύο εκδρομές για την Καθαρά Δευτέρα

4. Χανιά
Το έθιμο της καμήλας θα το βρεις μόνο στα Χανιά. Εμφανίστηκε στις αρχές του 1900 και οι Χανιώτες το τηρούν μέχρι και σήμερα κάθε καθαρά Δευτέρα στο χωριό Κάινα. Από το πρωί οι κάτοικοι ξεκινούν την κατασκευή της καμήλας τοποθετώντας στο κεφάλι ένα καρούλι που ανοιγοκλείνει με ένα σκοινί και για μάτια βάζουν δύο ζωγραφισμένα μανταρίνια, ενώ το σώμα το φτιάχνουν με προβιές κουνελιών. Μέσα στην καμήλα για να την μετακινούν μπαίνουν τρεις άνδρες, ένας στο κεφάλι για να το κρατάει με ένα ξύλο και δύο ακόμη στο σώμα για να κρατούν την καμπούρα με δύο κοφίνια. Η καμήλα περιφέρεται σε όλο το χωριό και καταλήγει στην πλατεία όπου ξεκινά το μεγάλο γλέντι με άφθονη ρακή και φασολάδα. Τα κρητικά πανηγύρια πάντα αποτελούν τέλεια αφορμή για εκδρομές, ακόμα και την καθαρά Δευτέρα.

5. Χίος
Το έθιμο του Αγά θα το βρούμε λίγο μακριά, στα Μεστά της Χίου με ρίζες στην τουρκοκρατία. Ένας άντρας του χωριού την καθαρά Δευτέρα ντύνεται Αγάς και παίρνει την θέση του μαζί με την παρέα του στην πλατεία του χωριού. Εκεί μαζεύεται κόσμος και ο Αγάς τον δικάζει για διάφορα ξεκαρδιστικά παραπτώματα και πληρώνει το ανάλογο κόστος. Τα λεφτά φυσικά πάνε στον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού που διακρίνεται για τα έργα του.

Σου είπα ότι έχω και μια μπόνους εκδρομή για την καθαρά Δευτέρα, για να δούμε…

6. Βόνιτσα
Τον Αχυρένιο Γληγοράκη θα τον βρούμε την καθαρά Δευτέρα στην Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας. Ο Γληγοράκης ήταν ένας ψαράς που απαρνήθηκε την θάλασσα για να ψάξει την μοίρα του στην στεριά. Οι ψαράδες του χωριού κάθε καθαρά Δευτέρα καταδικάζουν την πράξη του και τον τιμωρούν φτιάχνοντας έναν Αχυρένιο ψαρά, τον δένουν σε έναν γάιδαρο και τον γυρνούν σε όλο το χωριό για να τον περιγελούν που πρόδωσε την θάλασσα για την στεριά. Το γλέντι κορυφώνεται στο λιμάνι με τραγούδια και χορό γύρω από τον Γληγοράκη. Στη συνέχεια της βραδιάς ρίχνουν τον καημένο τον Γληγοράκη σε μια βάρκα που φλέγεται στ’ ανοιχτά τερματίζοντας έτσι την περίοδο των αποκριών.

Κάθε μέρος στην Ελλάδα έχει και την δική του χάρη την καθαρά Δευτέρα, γι’αυτό όπου και να είσαι πάρε ένα χαρταετό και έφυγες…