Ο Θωμάς Φώτης με κανονάκι και κιθάρα μάς επανασυστήνει την Ήπειρό του

Ο Ηπειρώτης τραγουδοποιός Θωμάς Φώτης με το νέο του σχήμα για πρώτη φορά παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δυόμιση ωρών. Παίζει και τραγουδά μαζί με την Θεοδώρα Φραγκάκη στο κανονάκι, παραδοσιακά τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας του και όχι μόνο.

Τραγούδια για τον έρωτα, την ξενιτιά, την μετανάστευση, τους αγώνες, τους πόθους και τα πάθη των ανθρώπων. Αρκετά από αυτά θα ακουστούν εμπλουτισμένα με στίχους που δεν έχουν συμπεριληφθεί στις ηχογραφήσεις τους στη δισκογραφία, είτε επειδή άλλαξαν με την πάροδο του χρόνου, είτε επειδή έτσι είθισται να συμβαίνει με τα τραγούδια του λαού που περνούν από γενιά σε γενιά στόμα με στόμα.

Υπάρχουν, φυσικά, κι οι περιπτώσεις εκείνες που τα τραγούδια έχουν λογοκριθεί ή αυτολογοκριθεί(!) και ο Θωμάς Φώτης επιχειρεί να τα φέρει στο φως στην αυθεντική τους εκδοχή. Θα ακουστούν σατιρικά, λιγότερο γνωστά κομμάτια, νοσταλγικά νανουρίσματα, αλλά και φρέσκα τραγούδια του τραγουδοποιού, δισκογραφημένα και ακυκλοφόρητα.

Καλεσμένη στο πρώτο live της παρουσίασης του project, στην Μουσική Σκηνή Μακάρι, θα βρεθεί η ηθοποιός Μιχαέλα Δάβιου η οποία ερμηνεύει επιλεγμένα κομμάτια και διαβάζει σπάνιους στίχους και κείμενα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

Επιμέλεια συνέντευξης: Γιώργος Βιτωράτος

Τι είναι η Ήπειρος για σένα;

Η πατρίδα μου με ό, τι αυτό σημαίνει για τον καθένα μας, αλλά και η πατρίδα μουσικών και στιχουργικών θησαυρών.

Γιατί τόσα χρόνια δεν είχες παρουσιάσει ένα ανάλογο πρότζεκτ; Σε κινητοποίησε κάτι συγκεκριμένο;

Όχι, δεν έγινε κάτι συγκεκριμένο, μη φανταστείς ότι είχα πάντα στενή σχέση με το ηπειρώτικο, για πάρα πολλά χρόνια μπορώ να πω ότι είχα  αποστασιοποιηθεί. Μπήκε σιγά-σιγά στο πρόγραμμα που κάνω στα διάφορα live σαν μία φυσική εξέλιξη. Δεν ξύπνησα ένα πρωί και είπα «α. τώρα θα κάνουμε Ηπειρώτικο.» Και μη νομίζεις ότι είχα αντιληφθεί από την αρχή και σε βάθος αυτές τις μουσικές. Ίσως γιατί υπήρχε ήδη από τα παιδικά μου χρόνια στη καθημερινότητά μου μέσα από την οικογένειά μου, γεννήθηκα σε οικογένεια μουσικών οργανοπαιχτών σπουδαίων και τραγουδιστών με πρώτον από όλους τον παππού μου τον Λεωνίδα Φώτη που έπαιζε βιολί και σαντούρι σε γάμους και πανηγύρια και έζησε σε πολύ δύσκολες εποχές την οικογένειά του, μεγαλώνοντας τόσα παιδιά μέσα απ’ αυτή τη δουλειά. Κι εκείνοι με τη σειρά τους το συνέχισαν.

Οπότε κάτι που το έχεις στην καθημερινότητά σου από μικρός, καμιά φορά δυσκολεύεσαι να το αξιολογήσεις σωστά και θες να απομακρυνθείς. Είναι πολύ φυσικό να συμβαίνει… Θυμάμαι πιτσιρικάς είχα δει την ηλεκτρική κιθάρα του ξαδέρφου μου του Μπάμπη Φωτίου ο οποίος έχει ασχοληθεί με μεγάλη επιτυχία με το δημοτικό από 6 -7 χρονών κι εγώ ονειρευόμουν να την πάρω να παίξω Πανούση και Beatles. Άλλη κατεύθυνση εντελώς. Άσε που εγώ ξεκίνησα σχετικά αργά, στα 15 μου.

Θεωρείς τα Ηπειρώτικα υποτιμημένα, γενικά;

Καθόλου υποτιμημένα. Τα τελευταία χρόνια ειδικά έχουν έρθει πολύ κοντά στο ευρύ κοινό και στη νεολαία και έχουν βοηθήσει βέβαια και πάρα πολλοί συνάδελφοι σε αυτό που δεν είναι απαραίτητα παραδοσιακοί οργανοπαίκτες. Να θυμίσω τους Mode plagal, ένα αγαπημένο μου συγκρότημα, που έχει κάνει εξαιρετική δουλειά πάνω στο ηπειρώτικο και γενικά στο παραδοσιακό τραγούδι. Ή οι Villagers με ένα δικό τους εξαιρετικό στυλ και ήχο. Θεωρώ όμως ότι το Ηπειρώτικο ή το δημοτικό γενικά ήταν λίγο παρεξηγημένο γιατί το καπηλεύτηκαν για δεκαετίες ακραία συντηρητικοί κύκλοι, χούντες και τα συναφή θεωρώντας το κτήμα τους και εργαλείο προπαγάνδας. Το Ηπειρώτικο όμως δεν είναι κτήμα κανενός, είναι ποίηση, είναι μεράκι είναι δύναμη και κειμήλιο πολιτισμού από το λαό για το λαό από τον άνθρωπο για τον συνάνθρωπο. Όπως λέει και μια ρήση: Το τραγούδι ούτε χωριό, ούτε νοικοκύρη έχει.

Ποιος είναι ακριβώς ο στόχος αυτού του πρότζεκτ που ξεκινά με το live στο Μακάρι;

Θέλουμε να παρουσιάσουμε την δική μας οπτική σ’ αυτά τα τραγούδια με ένα όργανο που δεν συναντούμε  συχνά στην ηπειρώτικη παράδοση και το αγαπώ πολύ, το κανονάκι. Θεωρείται ένα όργανο της Μέσης Ανατολής, αλλά το συναντάμε και στην αρχαιότητα στην Ελλάδα ως τρίγωνο και αργότερα και στο Βυζάντιο. Πιστεύουμε ταιριάζει πάρα πολύ με τα τραγούδια της Ηπείρου και τις μελωδίες με τη συνοδεία βέβαια της κιθάρας που μπορεί να συνοδεύσει όλα τα είδη μουσικής. Ένας ακόμη βασικός στόχος είναι να παρουσιαστούν τα κομμάτια εμπλουτισμένα με στίχους που με την πάροδο των χρόνων είτε ξεχάστηκαν είτε εξαλείφθηκαν και δεν υπάρχουν στις δισκογραφημένες εκτελέσεις είτε πέρασαν από λογοκρισία.

Ακόμα και αυτολογοκρισία λόγω “ακατάλληλης” φρασεολογίας βάσει μιας βαθιάς πουριτανιστικής και συντηρητικής λογικής, ή επίσης, ακόμα και λόγω κοινωνικοπολιτικών μηνυμάτων. Θα διαβαστούν και κάποιοι σπάνιοι στίχοι από τραγούδια σατιρικά νανουρίσματα ερωτικά από την ηθοποιό Μιχαέλα Δάβιου. Και φυσικά κάποια δικά μου κομμάτια παιγμένα με κανονάκι για πρώτη φορά.

Γιατί κανονάκι στο σχήμα σου κι όχι κλαρίνο που έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτά τα τραγούδια;

Πρέπει να ξαναθυμίσουμε στον κόσμο ότι το κλαρίνο ήρθε στην Ελλάδα τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα με τις βαυαρικές μπάντες του Όθωνα, μέσα από τις τουρκικές στρατιωτικές μπάντες και βέβαια από διάφορους πλανόδιους μουσικούς τσιγγάνους που κουβαλούσαν μαζί τους από χωριό σε χωριό από περιοχή σε περιοχή σε όλα τα Βαλκάνια μουσικές διαφορετικές και ετερόκλητες και τους χρωστάμε πολλά για όλα όσα προσφέρουν στον πολιτισμό και την παράδοση. Το κλαρίνο λοιπόν επικράτησε αρκετά χρόνια αργότερα! Μέχρι τότε είχαμε για αιώνες την παραδοσιακή ζυγιά στο Ηπειρωτικό τραγούδι δηλαδή κυρίως δύο βασικά όργανα το νταούλι και το ζουρνά. Συνεπώς μόνο τα τελευταία 150 χρόνια μιλάμε για πρωταγωνιστικό ρόλο του κλαρίνου.

Επίσης, είχαμε και περιόδους σε κάποιες περιοχές όπου το βιολί ήταν το απόλυτο σολιστικό όργανο με συνοδεία σαντουριού και λαούτου. Κάπως έτσι θεωρώ ότι με την Θεοδώρα, μια εξαιρετική σολίστρια, φτιάχνουμε τη δική μας ζυγιά με ένα όργανο που όπως είπαμε δεν συναντάμε συχνά στο Ηπειρώτικο αλλά θεωρούμε ότι του ταιριάζει πολύ. Ούτως ή άλλως το κλαρίνο το ‘χω βάλει και σε παλιότερο σχήμα μου και σε τραγούδια μου αλλά εδώ στα Κανονακιθάρια συναντάμε άλλους ήχους με το κανονάκι.

Για την άποψη «η μουσική είναι μία» τι έχεις να πεις;

Μία είναι και είναι μάνα. Μάνα πολύτεκνη με τα παιδιά σκορπισμένα να παίζουν ελεύθερα στις αυλές των ανθρώπων.

Μοιράσου μια αξέχαστη μνήμη από την συμμετοχή σου σε ένα πανηγύρι του τόπου σου ως μουσικός, τότε που ήμουν πιτσιρικάς και πρωτοέμπαινες στον χώρο της μουσικής…

Για το πρώτο μου μεθύσι στην εφηβεία θα σου πω, σε μία γιορτή κρασιού σε πανηγύρι στην Πρέβεζα έχω πάει με τον τραγουδιστή και θείο μου Χρήστο Φωτίου, μου έχει πει ”ανέβα να παίξεις αυτά τα δικά σου τα μοντέρνα”, έτσι τα χαρακτήριζε, με την κιθάρα. Opening act στο πανηγύρι κι έτσι! Κατεβαίνω μετά πιάνω κουβέντα με τους ντόπιους αρχίζω και πίνω κρασί χορεύω μαζί τους γίνομαι στουπί το παίρνει χαμπάρι ο θείος με πάει στο αυτοκίνητο να ηρεμήσω με κάτι λεμονάδες, κοιμάμαι, ξυπνάω το πρωί με ένα κεφάλι καζάνι, έχει βγει ο ήλιος και βλέπω την ορχήστρα να έχει κατέβει από το πατάρι να παίζουν σκέτα για τους εναπομείναντες. Οι χορευτές να πετάνε χαρτούρα στα όργανα και με ποτήρια στο κεφάλι, χάζευα τα πεντοχίλιαρα στον αέρα! Άμεση συναλλαγή χωρίς pos! Ξαναμπαίνω στο χορό με κιθάρες και φύγαμε κοντά στο μεσημέρι.

Σου λείπει καθόλου ο τόπος σου; Να ζούσες εκεί δηλαδή και τέτοια;

Έχω ζήσει 25 χρόνια εκεί. Μου λείπουν πιο πολύ οι άνθρωποι εκεί έχω φίλους αδερφικούς  και φυσικά θέλω να πηγαίνω, να θυμάμαι να παίζω. Όχι όμως, δεν θα ‘θελα να ζούσα πια μόνιμα. Εγώ τσιγγάνος νιώθω, θέλω να γυρνάω, μ’ αρέσουν πολύ κι άλλες περιοχές στην Ελλάδα εκτός της Αθήνας που αγαπώ πάρα πολύ, γι’ αυτό κι έχω βάλει στο πρόγραμμα και ένα μέρος με κομμάτια π.χ. των Δωδεκανήσων, των Κυκλάδων, της Μακεδονίας.

Ποια είναι τα τρία αγαπημένα σου ηπειρώτικα τραγούδια; Αυτά που δεν ξεκολλούν ποτέ από την καρδιά σου;

Το αρχοντόπουλο, υπέροχη ερωτική αληθινή ιστορία, το Μαύρα μου χελιδόνια, ξενιτιάς, και ο ύμνος, το Καίγομαι και σιγολιώνω.

Live στην Ήπειρο πότε θα κάνεις; Και με δικά σου κομμάτια, εννοώ…

Ετοιμάζουμε για τον Ιούλιο στα Γιάννενα 2 live σε συνεργασία με την αγαπημένη μου σκηνοθέτη και ηθοποιό Χριστίνα Τζιάλλα, η οποία ετοιμάζει και αυτή πολύ όμορφα πράγματα για την πόλη το καλοκαίρι.

Πληροφορίες:

Πέμπτη 27 Απριλίου

Μουσική σκηνή Μακάρι Ζωοδόχου Πηγής 125 Νεάπολη Εξαρχείων

Έναρξη 21:30

Είσοδος 10 € με μπύρα κρασί η τσικουδιά

Τηλ. κρατήσεων: 210 645 8958