Ο Χάρης Νικολακάκης, διευθυντής των εκδόσεων BELL στο MAXMAG

Σήμερα φιλοξενούμε στο MAXMAG τον διευθυντή τον εκδόσεων BELL, Χάρη Νικολακάκη.

Οι Εκδόσεις BELL δημιούργησαν το 1982 την πρώτη σειρά βιβλίων pocket, τα γνωστά BELL Best Seller και είναι ο εκδοτικός οίκος που γνώρισε στους Έλληνες σπουδαίους συγγραφείς με παγκόσμια ακτινοβολία: από τον Ken Follett και τον John le Carré, μέχρι τον Thomas Harris και τη Harper Lee.

Πάρα πολλά από τα πιο επιτυχημένα βιβλία της εποχής μας κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα από τα BELL, όπως Η Σιωπή των Αμνών, Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια, Ο Γατόπαρδος, Τα Πουλιά Πεθαίνουν Τραγουδώντας, Ο Κατάσκοπος που Γύρισε από το Κρύο, Οι Ένορκοι, Μίζερι, Ο Πρίγκιπας της Παλίρροιας, Σκοτεινό Ποτάμι κ.α.

Από το 2016 οι Εκδόσεις BELL μπήκαν δυναμικά και στο χώρο της ελληνικής μυθιστοριογραφίας, ενώ το 2018 ήταν η χρονιά που η εμβληματική σειρά BELL Best Seller ανανεώθηκε και έφερε ένα νέο είδος βιβλίου στην Ελλάδα, με ελαφρώς μικρότερο μέγεθος και οικονομική τιμή, διατηρώντας ταυτόχρονα άριστη ποιότητα στο χαρτί και τη βιβλιοδεσία.

Σήμερα, στα BELL Best Seller, που κυκλοφορούν και στα περίπτερα και στα βιβλιοπωλεία, εκδίδονται οι καλύτερες σειρές αστυνομικής λογοτεχνίας ξένων και Ελλήνων συγγραφέων, ενώ όλα τα υπόλοιπα βιβλία των Εκδόσεων BELL, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεματολογίας –από περιπέτειες, ψυχολογικά θρίλερ και τρόμου, μέχρι κοινωνικά, ιστορικά και μυστηρίου– κυκλοφορούν μόνο στα βιβλιοπωλεία, σε κανονικό μέγεθος και πάντοτε με την άριστη ποιότητα των μεταφράσεων, των επιμελειών και της παραγωγής των BELL!   

Επιμέλεια συνέντευξης: Δήμητρα Αναστασοπούλου Ζαχαράκη

Χάρης Νικολακάκης

Πηγή εικόνας: Προσωπικό αρχείο κ.Χάρη Νικολακάκη

-Πως προέκυψε η ενασχόληση σας με τον χώρο των εκδόσεων και του βιβλίου γενικότερα;

Τυχαία θα έλεγα. Γι’ αλλού ξεκίνησα, αλλού πήγα, αλλού έφτασα. Αυτά έχει η ζωή βέβαια, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι αγαπούσα το διάβασμα και τα βιβλία από μικρό παιδί –και πως όταν τελικά βρέθηκα να δουλεύω στο χώρο των εκδόσεων συνειδητοποίησα ότι απολάμβανα κάθε στιγμή: από την επιλογή των τίτλων και την προετοιμασία της έκδοσης, μέχρι την προώθηση και την επικοινωνία με τους συγγραφείς και τους αναγνώστες.

-Ξεκινήσατε από τον χώρο της επικοινωνίας. Το πόστο που είστε τώρα, στην διεύθυνση του εκδοτικού τμήματος, μοιάζει με τον χώρο της επικοινωνίας; Είναι δηλαδή το βιβλίο δίαυλος επικοινωνίας με ένα διαφορετικό κοινό;

Τα πάντα γύρω από το βιβλίο είναι επικοινωνία. Ο συγγραφέας επικοινωνεί με τον αναγνώστη, οι αναγνώστες μεταξύ τους, εμείς με τους συγγραφείς και τους αναγνώστες… Κάθε βιβλίο που επιλέγουμε να εκδώσουμε είναι βιβλίο που πρώτοι εμείς απολαμβάνουμε να διαβάζουμε. Αν δεν το απολαύσουμε, δεν θα το εκδώσουμε. Αυτή την εμπιστοσύνη, την «πίστη» αν θέλετε, που νιώθουμε απέναντι σε κάθε βιβλίο μας, είναι σημαντικό να καταφέρουμε να τη μεταδώσουμε στους αναγνώστες μας –με κάθε δυνατό τρόπο.

-Τα βιβλία των εκδόσεων BELL έφεραν παγκοσμίως αναγνωρισμένους συγγραφείς στην Ελλάδα. Υπάρχει δίλημμα ανάμεσα σε ένα ποιοτικό βιβλίο Έλληνα συγγραφέα και ενός λιγότερου ποιοτικού πασίγνωστου ξένου συγγραφέα ή μπαίνουν όλοι στην ίδια “ζυγαριά”;

Όπως σας είπα και προηγουμένως, εκδίδουμε βιβλία που μας αρέσει να διαβάζουμε. Ο μοναδικός διαχωρισμός που μπορεί να γίνει είναι σε σχέση με το ρίσκο που παίρνεις όταν αποφασίζεις να εκδώσεις έναν γνωστό ξένο συγγραφέα σε σχέση με το να εκδώσεις έναν άγνωστο Έλληνα –που φυσικά στη δεύτερη περίπτωση είναι απείρως μεγαλύτερο. Νομίζω πως έχουμε αποδείξει πια πως, όταν μας αρέσει κάτι, δεν διστάζουμε να ρισκάρουμε.

-Τα τελευταία χρόνια έγιναν καθοριστικές αλλαγές στις εκδόσεις BELL και βλέπουμε βιβλία εξαιρετικής ποιότητας σε άκρως ανταγωνιστικές τιμές. Πως το καταφέρατε;

Τα τελευταία χρόνια προχωρήσαμε σε (απαραίτητες) κινήσεις που άλλαξαν το χαρακτήρα του εκδοτικού οίκου, ο οποίος για δεκαετίες υπήρξε ηγετική δύναμη στα βιβλία τσέπης, που μπορούσε κανείς να αγοράσει κυρίως από το περίπτερο. Οι εποχές αλλάζουν, όμως, και κάπως έτσι, άλλαξαν σχήμα και ποιότητα παραγωγής τα βιβλία της εμβληματικής σειράς BELL Best Seller (καθώς και εκείνα της σειράς Silk), τα οποία εκτός από τα περίπτερα μπήκαν δυναμικά και στα βιβλιοπωλεία. Παράλληλα, τώρα εκδίδουμε και βιβλία κανονικού μεγέθους, που κυκλοφορούν μόνο στα βιβλιοπωλεία. Ειδικά στη σημερινή συγκυρία, όπου όλα τα κόστη (μεταφορικά, παραγωγής, χαρτιού κλπ.) σημειώνουν απανωτές αυξήσεις, είναι πολύ δύσκολο να κρατάς σε λογικά επίπεδα τις τιμές. Πραγματικά κάνουμε ό,τι καλύτερο γίνεται.

-Υπάρχει κρίση στην αγορά του βιβλίου; Και τελικά οι Έλληνες διαβάζουν βιβλία;

Όταν κατά τη δεκαετία του ’80 και του ’90 ένας «πετυχημένος» τίτλος πουλούσε από 10.000 αντίτυπα και πάνω και τώρα ο πήχης έχει πέσει στα 1.000 και στα 2.000 αντίτυπα, τότε ναι, μπορούμε να πούμε πως υπάρχει κρίση στην αγορά βιβλίου. Υπάρχουν Έλληνες που διαβάζουν πολλά βιβλία, απλώς είναι λίγοι. Περισσότεροι είναι εκείνοι που διαβάζουν ένα ή δύο βιβλία το χρόνο. Η ανάγνωση βιβλίων είναι συνήθεια, είναι κάτι που καλλιεργείται σιγά-σιγά. Εκεί πρέπει να στοχεύσουμε. Το ζητούμενο είναι να ξεκινήσει κάποιος να διαβάζει, βιβλία που τον ενδιαφέρουν και τον ευχαριστούν. Αν γίνει η αρχή, δύσκολα σταματάς.

-Οι Έλληνες συγγραφείς είναι ένα ρίσκο που πήρατε με επιτυχία;

Αναμφίβολα ναι. Και δεν αναφέρομαι σε αριθμούς. Εμείς ξεκινήσαμε με σκοπό να ανακαλύψουμε νέες πένες κι ας γνωρίζαμε από την αρχή πως είναι δύσκολη υπόθεση να πείσεις το αναγνωστικό κοινό να εμπιστευτεί πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς. Όλες οι επιλογές έγιναν (και γίνονται) με πολύ αυστηρά κριτήρια, κάθε βιβλίο που εκδίδουμε το πιστεύουμε απόλυτα (γι’ αυτό και το εκδίδουμε) και το υποστηρίζουμε με κάθε μέσο που διαθέτουμε. Ακόμη κι αν δεν πάει «καλά» το πρώτο βιβλίο ενός νέου συγγραφέα, εμείς θα επιμείνουμε και θα επενδύσουμε πάνω του. Θεωρώ πως οι συγγραφείς μας έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους στην ελληνική μυθιστοριογραφία και, φυσικά, τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει στα BELL και συγγραφείς με επιτυχημένη διαδρομή σε άλλους εκδοτικούς, οπότε η οικογένειά μας μεγαλώνει συνεχώς.

-Τι θα συμβουλεύατε έναν νεοεμφανιζόμενο συγγραφέα; Τι θα τραβήξει το ενδιαφέρον σας από τα χιλιάδες έργα που λαμβάνετε προς αξιολόγηση;

Θα τον συμβούλευα να μην εγκαταλείψει ποτέ την προσπάθεια, να διαβάζει πολλά βιβλία και να παρουσιάζει σωστά το έργο του και τον εαυτό του: ένα σύντομο βιογραφικό, μια ωραία παρουσίαση/περίληψη του έργου, όχι στα συντακτικά και ορθογραφικά λάθη.

-Αληθεύει πως ένα έργο μπορεί να είναι πολύ καλό αλλά να μην μπει στο πρόγραμμα ενός εκδοτικού οίκου για διάφορους λόγους ή το καλό έργο θα χωρέσει όπως και να έχει;

Υπάρχουν έργα που είναι πολύ καλά αλλά δεν ταιριάζουν στο προφίλ ενός εκδοτικού. Για μας είναι σημαντικό να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε με κάθε τρόπο το βιβλίο που επιλέγουμε να εκδώσουμε. Από την άλλη πλευρά, τίποτα, όσο καλό κι αν είναι, δεν μπορεί να αρέσει σε όλους. Συνεπώς, από τη στιγμή που υπάρχει το υποκειμενικό στοιχείο σε κάθε διαδικασία επιλογής, συμβαίνει συχνά ανάμεσα σε 10 «καλά» έργα να επιλέξεις το ένα (για σένα) «καλύτερο». Όταν υπάρχει ο (αντικειμενικός) περιορισμός του αριθμού των τίτλων που μπορεί να εκδοθεί ετησίως, θα αναγκαστείς να απορρίψεις και τέτοια «καλά» έργα.

-Τι να περιμένουμε φέτος και στο άμεσο μέλλον από τις εκδόσεις BELL;

Αυτό που κάνουμε πάντα: βιβλία αγαπημένων συγγραφέων, αλλά και νέων. Μέχρι το τέλος του χρόνου έρχονται τα νέα βιβλία των Chris Carter, Lee Child, John Connolly, Jeffrey Archer, John Killian, B.A. Paris, Wilbur Smith, αλλά και των Αλέξη Μοστριού, Γρηγόρη Αζαριάδη, Χριστίνας Σωτηροπούλου, Κικής Τσιλιγγερίδου, Κωνσταντίνας Μόσχου, Γιώργου Δάμτσιου, Λευτέρη Μπούρου και Ίριδας Καλβά. Επίσης το πολυαναμενόμενο διεθνές bestseller Κράτος Τρόμου της Hillary Clinton και της Louise Penny, ενώ και στην πετυχημένη σειρά αισθηματικής λογοτεχνίας SILK, έρχονται τα νέα μυθιστορήματα της Έλενας Αντωνίου, της Μαρίας Στεφάνου, της Πωλίνας Νικολιδάκη και της Carmella.

-Τα social media είναι πλέον ένας ξεχωριστός τρόπος αλληλεπίδρασης με το αναγνωστικό κοινό και σημαντικό εργαλείο προώθησης. Τι χρειάζεται για μία όμορφη και επαγγελματική παρουσία στα social media;

Ευγένεια, αμεσότητα και, όπου χρειάζεται, χιούμορ.

-Αδιαμφισβήτητα έχετε πολλά βιβλία στις εκδόσεις BELL για τα οποία αισθάνεστε περήφανος. Ξεχωρίζετε κάποια από αυτά λίγο περισσότερο;

Όχι, πραγματικά όχι. Ξέρετε τι συμβαίνει; Κάθε φορά που έρχεται η σειρά ενός τίτλου (να ετοιμαστεί, να προωθηθεί κλπ.) καταλαμβάνει ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μας. Εκείνη τη στιγμή θεωρείς πως αυτό είναι το «διαμάντι» που αξίζει όλη σου την προσοχή.

-Υπάρχει το στοιχείο της “έκπληξης” στην εμπορική επιτυχία ενός βιβλίου ή συνήθως γνωρίζετε λίγο πολύ ως που μπορεί να φθάσει ένα έργο από άποψη πωλήσεων;

Αν γνώριζε κανείς ποιο βιβλίο θα κάνει εμπορική επιτυχία, θα ήταν γεμάτα τα βιβλιοπωλεία με ευπώλητα βιβλία. Μπορεί για κάποιους τίτλους να περιμένεις την επιτυχία και εκείνη τελικά να έρθει και για άλλους που θεωρούσες την έκδοσή τους μεγάλο ρίσκο να κάνουν τη μεγάλη (ευχάριστη) έκπληξη. Πάντως δεν υπάρχει ούτε κανόνας, ούτε συνταγή της επιτυχίας. Ο μοναδικός «κανόνας» που ίσως υπάρχει είναι ότι το βιβλίο ενός γνωστού, επιτυχημένου συγγραφέα θα έχει ένα μίνιμουμ καλών πωλήσεων. Μέχρι εκεί.

Χάρης Νικολακάκης

Πηγή εικόνας: Προσωπικό αρχείο κ.Χάρη Νικολακάκη

-Υπάρχουν συγγραφείς που σας έχουν απογοητεύσει είτε με τον χαρακτήρα τους είτε γενικότερα στην συνεργασία σας;

Ναι, αλλά ευτυχώς μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Με τους περισσότερους συγγραφείς που ανακαλύφθηκαν και αναδείχθηκαν μέσα από τα BELL και στη συνέχεια διακόψαμε τη συνεργασία μας ή εκείνοι πήγαν σε άλλους εκδοτικούς έχουμε άριστες σχέσεις, μιλάμε, υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός. Προσωπικά δεν συγχωρώ (θα ακουστεί κλισέ, αλλά έτσι είναι) την υποκρισία και τη διπλοπροσωπία.

-Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτό τον καιρό και ποιο έχετε διαβάσει περισσότερες φορές σε βάθος χρόνου;

Αυτή τη στιγμή διαβάζω το επόμενο βιβλίο του John Killian, που θα κυκλοφορήσει μέσα στο καλοκαίρι. Λόγω της δουλειάς, που πρέπει να διαβάζω συνεχώς βιβλία, ελληνικά και ξένα, για να προχωράει ομαλά το εκδοτικό πρόγραμμά μας, δεν προλαβαίνω να διαβάσω κάποιο βιβλίο πάνω από μια φορά.

-Ποιοι είναι οι πιο ευπώλητοι συγγραφείς των εκδόσεων BELL και ποιο το δυνατό best seller ως τώρα;

Τα βιβλία γνωστών συγγραφέων, όπως είναι οι Ken Follett, Jeffrey Archer, John le Carré, Wilbur Smith, αλλά και των Lee Child, John Connolly, M.W. Craven, B.A. Paris και Chris Carter είναι εκείνα που πάντοτε σημειώνουν μεγάλες πωλήσεις. Ένα διαχρονικό bestseller είναι το σύγχρονο κλασικό έργο της Harper Lee «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια», που έχει φτάσει πια στην 100^η χιλιάδα.

-Υπάρχει κάτι που θα θέλατε να πείτε και δεν τέθηκε η ανάλογη ερώτηση;

Νομίζω πως τα καλύψαμε όλα. Μοναδική ευχή να επιστρέψουμε το γρηγορότερο δυνατό σε μια κανονικότητα, χωρίς πανδημίες και χωρίς πολέμους.

-Σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο σας και την όμορφη συζήτηση που είχαμε.

Εγώ σας ευχαριστώ πολύ.