Συνεντεύξεις | Νίκος Κοντοσταυλάκης: «Η φωτογραφία δεν είναι μονάχα το αποτέλεσμα, αλλά ολόκληρη η διαδρομή!»

Ο Νίκος Κοντοσταυλάκης είναι «υπηρέτης» της τέχνης της φωτογραφίας και παρά το νεαρό της ηλικίας του έχει καταφέρει να ξεχωρίσει στο χώρο του. Ζει και εργάζεται μόνιμα στη Ζάκυνθο, ωστόσο τα ταξίδια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του και μέσα από τις φωτογραφίες του αποτυπώνει και μεταφέρει άριστα τις εμπειρίες του. Το βιογραφικό του έχει εμπλουτιστεί με τις διακρίσεις του στις λήψεις «Vesturhorn Iceland» και «Icelandic Horses» στο μεγαλύτερο διαγωνισμό φωτογραφίας του κόσμου, Sony World Photography Awards 2016, ενώ πολλές νίκες έχει φέρει και με την πρόσφατη ενασχόλησή του με την κινηματογράφηση και το timelapse Whispering Iceland. Δεν είναι λίγες βέβαια οι συμμετοχές του, πάντα με θετικές εντυπώσεις, τόσο σε άλλους διαγωνισμούς, όσο και σε εκθέσεις ανά τον κόσμο.

Στόχος της παρακάτω συνέντευξης είναι να καταφέρουμε να μάθουμε περισσότερα για τον ίδιο τον καλλιτέχνη και την προσωπική του σφραγίδα στο χώρο, αλλά και το τι είναι φωτογραφία γενικότερα. Να ανακαλύψουμε μέσα από τα μάτια ενός ειδικού τι κρύβει τελικά αυτή η τέχνη. Το αποτέλεσμα δε θα μπορούσε να είναι ιδανικότερο για εμάς… Για εσάς;

Κύριε Κοντοσταυλάκη, είστε ένας καλλιτέχνης της νεότερης γενιάς που υπηρετείτε με ιδιαίτερο σεβασμό και αξιοπρέπεια την τέχνη της φωτογραφίας. Μια μορφή τέχνης πολυποίκιλη, με πολλαπλά μηνύματα σε κάθε έκφρασή της. Εσάς όμως τι ήταν αυτό που σας κέρδισε σε αυτήν; Θυμάστε πότε ήταν η πρώτη επαφή μαζί της;

Κατ’ αρχήν ευχαριστώ για τα θετικά σας σχόλια και για την τιμή που μού γίνεται να φιλοξενηθώ στο MAXMAG.

Η πρώτη μου επαφή με τη φωτογραφία ήταν στην εφηβεία μου, όταν αγόρασα μία αναλογική μηχανή και με αυτή φωτογράφιζα ό,τι μου κέντριζε το ενδιαφερον. Ηταν για μένα ένα δυνατό μέσο έκφρασης, ένα μέσο για να δημιουργήσω και να αποδώσω τις δικές μου ιστορίες. Αυτό που φάνηκε όμως στη συνέχεια ότι με τράβηξε περισσότερο ήταν η επιθυμία μου να εκφράσω συναισθήματα. Κυρίως το δυνατό συναίσθημα που δημιουργείται μέσα μου κάθε φορά από την αγριότητα της φύσης, από το πόσο μη προβλέψιμη γίνεται. Επίσης, από τα δυνατά συναισθήματα που δημιουργούνται μέσα από το μυστήριο που απορρέει από τοπία και ανθρώπους.

Η εξέλιξή σας φωτογραφικά προέκυψε μέσα από την εμπειρία σας ή μετά από σειρά μαθημάτων σε κάποιο εργαστήρι/σχολή φωτογραφίας; Τι είναι τελικά πιο σημαντικό από τα δύο;

Κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην εξέλιξη, από τη μουσική και τον κινηματογράφο, μέχρι τα ταξίδια και τη μελέτη. Οπως επίσης η κατανόηση της δουλειάς προσωπικοτήτων της τέχνης -και δεν εννοώ μόνο από την τέχνη της φωτογραφίας. Παρακολούθησα μαθήματα φωτογραφίας και συμμετείχα ενεργά, κατά την περίοδο που ήμουν φοιτητής, στη “Φωτοδίοδο”, με τον Αλεξ. Βρεττάκο, καθώς και μαθήματα στην ιδιωτική σχολή Focus, στην Αθήνα.

Κάθε σχολή ή εργαστήρι σου δίνει την ανάλογη ώθηση, αλλά σίγουρα, το σημαντικότερο κομμάτι προκύπτει από όσα καταφέρνεις εσύ ο ίδιος, μόνος σου, μετά από επιμονή, έρευνα και αγάπη γι’ αυτό που κάνεις.

Ποια είναι τα θέματα που σας αρέσει να προσεγγίζετε με το φακό σας και ποια σας αφήνουν αδιάφορο;

Είμαι άνθρωπος της φύσης και όχι της πόλης, επομένως με ελκύει κυρίως το φυσικό τοπίο, το ταξίδι στη φύση. Μου αρέσει η φύση, κυρίως η ερημική, η άγρια. Προτιμώ το χειμώνα, καθώς μεταμορφώνει τα τοπία και προσδίδει στο τοπίο ένα αίσθημα μελαγχολίας. Αλλωστε η φωτογραφία δεν είναι μονάχα το αποτέλεσμα αλλά ολόκληρη η διαδρομή, όλο το ταξίδι και οι εμπειρίες που παίρνω μέσα από αυτό. Φωτογραφίζω ωστόσο και ανθρώπους, όχι όμως μέσα από το βλέμμα του street photographer, προτιμώ τα θέματά μου κάπως απομονωμένα.

Θα μπορούσατε να πείτε πως η προσωπική σας ιστορία και τα βιώματά σας επηρεάζουν το περιεχόμενο των φωτογραφιών σας;

Φυσικά και τα προσωπικά βιώματα και εμπειρίες επηρεάζουν τη φωτογραφία, άλλωστε ποιον δεν επηρεάζουν;

Θεωρείτε ότι για να δημιουργηθεί ένα σώμα δουλειάς είναι σημαντικά τα ταξίδια;

Σίγουρα, το να ταξιδεύεις σημαίνει να γνωρίζεις καινούρια μέρη και τοπία και διαφορετικούς ανθρώπους. Το ταξίδι σε βοηθά να εξελιχθείς και εσύ ο ίδιος. Ομως είναι πολλά αυτά που μπορεί να εντοπίσει το μάτι και ο φακός στον τόπο σου, με όσα βλέπεις γύρω σου. Είναι τόσα πολλά αυτά που μπορείς να ανακαλύψεις και που βρίσκονται κοντά σου αλλά δεν τα έχεις προσέξει και σού αποκαλύπτονται όταν τα κοιτάξεις με νέο βλέμμα.

Ψηφιακό αισθητήρα ή φιλμ, τι προτιμάτε;

Ξεκίνησα αρκετά μικρός, φωτογραφίζοντας με φίλμ 35mm. Υπήρχε μια ιδιαίτερη, “αναλογική” γοητεία σε όλη εκείνη την εποχή, ωστόσο δεν μπορώ να πω ότι μου λείπει. Είμαι του ψηφιακού φορμά, για τις απεριόριστες δυνατότητες που σου προσφέρει και για τον πολύτιμο χρόνο που γλιτώνεις. Έτσι, μπορείς να εστιάσεις περισσότερο στην εργασία σου.

Πότε αισθάνεστε ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα μιας φωτογραφίας σας;

Καλή ερώτηση, αλλά δεν ξέρω τι να απαντήσω. Στο αποτέλεσμα προσμετράται και αποτυπώνεται και η εμπειρία που αποκομίζω μέσα από τη διαδικασία της φωτογράφισης, είτε πρόκειται για ένα ταξίδι είτε για άλλη φωτογραφική εμπειρία. Νομίζω πως, εάν η εικόνα, ως τελικό αποτέλεσμα, έχει καταφέρει να αγγίξει κυρίως εμένα και στη συνέχεια να μεταδώσω το συναίσθημα και σε κάποιους άλλους, τότε ναι, νιώθω ικανοποιημένος!

Τι ψάχνετε να βρείτε σε μία φωτογραφία; Ποια χαρακτηριστικά θεωρείτε σημαντικά, την τεχνική, την αρτιότητα ή το περιεχόμενο;

Δεν νομίζω ότι υπάρχουν κανόνες για να προκύψει ένα “φωτογραφικό γεγονός”. Οπως προανέφερα, τόσο η φωτογραφία όσο και το βίντεο εκφράζουν και αποτυπώνουν αισθήσεις και συναισθήματα, τη ματιά σου επάνω στο “γεγονός”. Τώρα, αν συνυπάρχουν τεχνική και αρτιότητα, είναι κάτι εντελώς σχετικό.

Εκτός από την αγορά της τέχνης που είναι αναμενόμενο να είναι σε πτώση σε μια Ελλάδα παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, πιστεύετε ότι η ίδια η τέχνη, τα έργα, οι καλλιτέχνες έχουν επηρεαστεί;

Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα, υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο. Σίγουρα παίζουν ρόλο οι “σωστές” επαφές, οι γνωριμίες, καθώς και το γεγονός ότι τα περισσότερα είναι θέμα μάρκετινγκ. Φυσικά, ο κάθε καλλιτέχνης επηρεάζεται από την οικονομική κατάσταση και, πολλές φορές, για να επιβιώσει, αναγκάζεται να εργαστεί επάνω σε κάτι εντελώς άσχετο με το αντικείμενο του ενδιαφέροντός του. Δεν υπάρχει δηλαδή ο απαραίτητος ελεύθερος χρόνος για να αναπτύξει και να εξελίξει την τέχνη του.

Η συμμετοχή σε διαγωνισμούς φωτογραφίας μέσω διαδικτύου πιστεύετε μπορεί να βοηθήσει έναν νέο καλλιτέχνη να αναδειχθεί στο χώρο;

Και ναι και όχι. Εξαρτάται από το κοινό, δηλαδή ποιος θα δει τη δουλειά σου, από την τύχη… Γίνονται πάρα πολλοί διαγωνισμοί εκεί έξω και είναι τόσοι πολλοί οι εξαιρετικοί φωτογράφοι που είναι δύσκολο πια να ξεχωρίσεις ανάμεσα σε όλους. Ισως η αναγνώριση αυτή στο βιογραφικό σου να σε βοηθήσει για μια μελλοντική δουλειά. Ασχετα πάντως με τους διαγωνισμούς, το σημαντικότερο είναι να διατηρήσεις το προσωπικό σου ύφος και όχι να το αλλοιώσεις ανάλογα με τις απαιτήσεις του κάθε διαγωνισμού ή του κοινού. Πρέπει να επιμείνεις στο να παραμείνεις ο εαυτός σου, να διατηρήσεις το προσωπικό σου ύφος, να κάνεις υπομονή. Αυτό κάποια στιγμή θα σε αναμείψει. Αυτό μόνο, να μην το βάζεις κάτω!

Θέλετε να μας μιλήσετε αναλυτικότερα για την εξέλιξη της επαγγελματικής σας πορείας; Για τη συμμετοχή σας σε επερχόμενες εκθέσεις, για τα προσωπικά επαγγελματικά σας σχέδια;

Ξεκίνησα να ασχολούμαι επαγγελματικά πριν από 6 χρόνια και, για να είμαι ειλικρινής, δεν το είχα σκεφτεί νωρίτερα. Αλλες ήταν οι σπουδές μου. Ωστόσο, είμαι αρκετά τυχερός που ζω στην επαρχία και μάλιστα στη Ζάκυνθο, ένα νησί που η ζήτηση για φωτογραφία είναι πολύ μεγάλη. Τα τελευταία 2 χρόνια εξάλλου ασχολούμαι και με την κινηματογράφιση. Πιστεύω πως το μέλλον μάς πάει προς τα εκεί. Ενα βίντεο που ετοίμασα για την Ισλανδία έχει ήδη διακριθεί και έχει κερδίσει πάνω από 10 διακρισεις σε σημαντικά παγκόσμια φεστιβάλ.

Ενα μελλοντικό project τεξάλλου, το οποίο ξεκίνησε πριν από 4 χρόνια και ονομάζεται “a Greek Portfolio”, παρουσιάζει μία Ελλάδα λίγο διαφορετική από την εικόνα που έχει ο έξω κόσμος γι’ αυτή. Δεν υπάρχει κάποια προθεσμία, καθώς αποτελεί προσωπική δουλειά αλλά, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2017.

Για το τέλος, πείτε μας τι είναι ουσιαστικά η φωτογραφία για εσάς;

Η φωτογραφία για μένα είναι, όπως προανέφερα, μια προσωπική συναισθηματική προσέγγιση. Είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας, μια ανάλυση του εαυτού σου μέσα από όσα σε ελκύουν, σε συγκινούν ή σε συναρπάζουν. Είναι ένας τρόπος να μεταφέρεις σε άλλους ανθρώπους τη δική σου θεώρηση των πραγμάτων γύρω σου.