Ιβάν Σβιτάιλο: «Πάντα ο ευαίσθητος άνθρωπος θα φαντάζεται έναν κόσμο καλύτερο… Ο καλλιτέχνης θα τον υλοποιεί!»

Γεννήθηκε στη Γιάλτα, στη χερσόνησο της Κριμαίας, από Ρώσο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα. Σε ηλικία 10 ετών ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τη μητέρα του. Κέρδισε υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση και βρέθηκε στη Νέα Υόρκη για δύο χρόνια ως σπουδαστής στο Broadway Dance Center. Παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στο New York Film Academy και επέστρεψε μόνιμα στην Αθήνα για να κυνηγήσει το όνειρό του.

Ο Ιβάν Σβιτάιλο είναι ένας γεννημένος χορευτής και ένας ικανότατος ηθοποιός. Πίσω από την ήρεμη και γαλήνια μορφή του, τους ευγενικούς και λεπτούς τρόπους του, κρύβεται μία ανήσυχη και αεικίνητη φύση. Ένας καλλιτέχνης με ακόρεστη ενέργεια, όρεξη και απίστευτες δυνατότητες που δεν φοβάται να αξιοποιήσει.

• «Δεν με ενδιαφέρει πώς κινούνται οι άνθρωποι, αλλά τι τους κάνει να κινούνται!», έχει πει η Πίνα Μπάους. Εσένα τι σε κάνει να χορεύεις;

Από μικρό παιδί ένιωθα σαν να έχω τεράστια αποθέματα ενέργειας, ήμουν υπερκινητικός σε μεγάλο βαθμό. Έτσι ο χορός, ο αθλητισμός ήταν ένας τρόπος εκτόνωσης, και φαντάζομαι μια σωτηρία για τους γονείς μου. Επίσης είχα πάντα μια ιδιαίτερη σχέση με τη μουσική. Ασκούσε πάνω μου κάτι που δεν μπορούσα να προσπεράσω. Σαν να με κυρίευε και εγώ με τη σειρά μου έπρεπε να ενδώσω, σε βαθμό να πρέπει να το σωματοποιήσω, να το εκφράσω.

• Είσαι ένας ανήσυχος καλλιτέχνης! Μπορεί ο χορός να είναι η μεγάλη σου αγάπη, τα τελευταία χρόνια, όμως, σε έχουμε δει να ασχολείσαι και με την υποκριτική. Ποιος ήταν ο λόγος που σε οδήγησε στο μονοπάτι του θεάτρου;

Όταν ήρθα σε επαφή με το θεατρικό παιχνίδι γνώρισα κάποιους δασκάλους, σκηνοθέτες, θαύμασα πλέον σαν συνεργάτης κάποιους ηθοποιούς. Ηταν όλα ξεκάθαρα. Ο χορός ήταν σαν το ιδανικό πέρασμα που με οδηγούσε σε καινούργια μέσα έκφρασης. Ένα εφόδιο που είχα, ώστε να συνεχίσω στο μονοπάτι που ονομάζεται υποκριτική, μέσα σε ένα πολύ ασφαλές περιβάλλον, με τα καλύτερα πρότυπα και παραδείγματα. Θα ήμουν δειλός να μην κάνω αυτή τη φανταστική βουτιά…

• Πριν λίγες μέρες ολοκληρώθηκαν οι παραστάσεις του «Άμλετ» στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά. Έργο, το οποίο ανήκει στο κλασικό ρεπερτόριο της παγκόσμιας δραματουργίας. Το ενδιαφέρον σου στρέφεται, κυρίως, σε κλασικά ή σύγχρονα κείμενα;

Δεν θα έμπαινα σε διαδικασία σύγκρισης. Έχω διαβάσει σύγχρονα πράγματα που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από Τσέχωφ ή Σαίξπηρ. Απλά σίγουρα τα αρχαία και τα κλασικά κείμενα είναι ρεπερτόριο που προϋποθέτει και απαιτεί μεγάλο βαθμό δέσμευσης, μελέτη που αφορά την ιστορία, τη σχετιζόμενη βιβλιογραφία και το ολοκληρωμένο έργο κάθε συγγραφέα. Είναι ένα σύνθετο παιχνίδι για γερά νεύρα και ευαίσθητη καρδιά. Υπάρχει λόγος που ο Άμλετ γράφτηκε πριν από 400 χρόνια και είναι το πιο πολυπαιγμένο θεατρικό στην ιστορία.

• Έχεις συμμετάσχει και σε παράσταση αρχαίου θεάτρου το 2014, στην αριστοφανική κωμωδία «Βάτραχοι». Πόσο μπορεί να επικαιροποιείται ένα τέτοιο έργο; Τι μπορεί να προσφέρει στο σύγχρονο θεατή;

Ένα έργο επικαιροποιείται από μόνο του, εφόσον παίζεται. Είτε έχει να κάνει με το σήμερα, είτε με την αρχαία εποχή, ο θεατής το βλέπει σε έναν πραγματικό χρόνο και τα μηνύματα που λαμβάνει τα επεξεργάζεται ως άνθρωπος του τώρα. Τα μεταφράζει σε μια εποχή δική του και αυτή είναι η ουσία. Ο Διόνυσος μπορεί να είναι και ένας σύγχρονος θεός, άλλα αυτά που βιώνει, το ταξίδι του, οι προβληματισμοί του και οι σχέσεις που αποκτάει μέσα σε έναν φανταστικό κόσμο του Αριστοφάνη θα άγγιζαν και τους νέους και τους αρχαίους…

• Η σκηνοθεσία και των δύο παραστάσεων, «Άμλετ» και «Βάτραχοι» ανήκει στον Γιάννη Κακλέα. Μίλησε μας για την συνεργασία σας…

Ο Κακλέας είναι η πρώτη έμπνευση. Είναι ένας σκηνοθέτης που αγαπάει πολύ το χορό, τους χορευτές σαν υλικό. Μέσα από τις παραστάσεις που έχουμε κάνει με τον Γιάννη εγώ γνώρισα τον αυτοσχεδιασμό, την ανάλυση έργου, το χτίσιμο του θεατρικού χαρακτήρα, το ευφυές του χιούμορ  και το πιο βασικό, την πειθαρχία που απαιτεί το θέατρο. Η συνεργασίες μας με μόρφωσαν και με διαμόρφωσαν.

• Στην παράσταση της Σοφίας Σπυράτου, «Ο Ιάσονας και το Χρυσόμαλλο Δέρας», σε συναντήσαμε στο ρόλο του Κένταυρου Χείρωνα. Θα επέλεγες ξανά μία παράσταση που απευθύνεται στα παιδιά; Είναι διαφορετικές οι απαιτήσεις;

Θα μπορούσα μόνιμα να παίζω σε μια παιδική παράσταση. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα βλέμματα εκείνων των παιδιών που φτάνοντας στο καμαρίνι στο τέλος της παράστασης σε κοιτάνε έχοντας ταυτιστεί με τον χαρακτήρα σου. Είναι ωραίο να εμπλουτίζεις την φαντασία τους, η σχέση που δημιουργείται είναι μοναδική. Και εκεί χρειάζεται και η προσοχή. Είναι απαραίτητο αυτό που περνάει στο κοινό να είναι προσεκτικά δουλεμένο, ώστε το πιτσιρίκι να συγκινηθεί, να προβληματιστεί, να οδηγηθεί σε σωστές κατευθύνσεις. Τα παιδιά καταλαβαίνουν και νιώθουν περισσότερα από μας τους “μεγάλους”.

• «Sweet Charity» και «Rock Horror Show». Θεωρείς πως το μιούζικαλ, ως είδος που συνδυάζει το χορό με το θέατρο, σου ταιριάζει περισσότερο;

Δεν ξέρω αν πρέπει ή αν θέλω να μου ταιριάζει κάτι. Μου δημιουργεί μια αίσθηση κλειστοφοβίας. Ή μιας απόλυτης επιλογής που σε αναγκάζει να απορρίψεις κάτι άλλο. Έχει πιο πολύ ενδιαφέρον να δέχεσαι κάτι που σου φαίνεται διαφορετικό ή ξένο, να το παρατηρείς, να το αποδομείς και να το κάνεις δικό σου τελικά, με μέθοδο και σειρά. Συμμετείχα σε μουσικοχορευτικές παραστάσεις χωρίς πρωτοβουλία. Μέσα στην διαδικασία ανακάλυψα πως λόγω χορού, της μουσικής εξάρτησης που έχω, μπορούσα να συνδυάσω αυτά τα εργαλεία και να τα χρησιμοποιήσω όλα μαζί με άξονα την υποκριτική. Με την χορευτική εκπαίδευση απέκτησα δύναμη και έγινα εύκαμπτος ώστε να σωματοποιώ κάθε είδους φόρμα, σχήμα, δυναμική. Την ίδια μέθοδο και τεχνική χρησιμοποιώ και στην υποκριτική, προσπαθώ να είμαι δεκτικός και εύκαμπτος.

• Το 2016 ο Βέλγος σκηνοθέτης και καλλιτέχνης, Γιαν Φαμπρ, διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου για 53 μέρες και χαρακτηρίστηκε, από μια μερίδα Ελλήνων καλλιτεχνών, ως persona non grata. Πιστεύεις πως ο ελληνικός καλλιτεχνικός χώρος είναι ανοιχτός σε πιο τολμηρές και πρωτοποριακές οπτικές παράστασης και αναπαράστασης, ή ακόμα φοβάται και αντιδρά στο διαφορετικό;

Η σύγχρονη ελληνική κοινωνία είναι αρκετά περιορισμένη ως προς το να δέχεται όπως λέμε την διαφορετικότητα. Αυτό συμβαίνει λόγω της έντονης κουλτούρας και νοοτροπίας που κουβαλάει. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το ότι η Ελλάδα είναι μια πολύ μικρή χώρα, όμως με τεράστιο πολιτισμό και ιστορική κληρονομιά. Αυτό νομίζω καλλιεργεί τον εθνικισμό, τον δογματισμό και τον ρατσισμό, από την άλλη όμως με έναν περίεργο τρόπο διασφαλίζει και προστατεύει την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα.

Δεν θεωρώ ότι η κακοποίηση ζώων ή η απεριόριστη και απενεχοποιημένη προβολή γυμνού θα πρέπει να θεωρηθεί σαν σύγχρονη τέχνη ή σαν κάτι διαφορετικό που εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε. Δεν δεχόμαστε το διαφορετικό γιατί μας λείπει το βασικό. Μας λείπει η ενότητα. Όλοι οι τομείς της χώρας υπολειτουργούν και προπάντων εκείνος που αφορά τον πολιτισμό. Εάν δεν δημιουργηθούν γερές υποδομές το 53 μέρες καλλιτεχνικός διευθυντής θα μας φαίνεται πολύ.

• Η τέχνη ανθεί μέσα από δύσκολες καταστάσεις; Υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη έκφρασης από τους δημιουργούς; Το κοινό αναζητά, μέσω αυτής, διεξόδους;

Η τέχνη είναι αφύπνιση. Ίσως ο μοναδικός τρόπος να ευαισθητοποιηθούμε και να ευαισθητοποιήσουμε τον σκληρό και επιφανειακό περίγυρο. Εάν επιλέγεις να είσαι δημιουργικός με άξονα το έργο σου και την μοναδικότητά της προσωπικότητάς σου, είναι μια μορφή επανάστασης και ταυτόχρονα αυτογνωσίας. Δεν μπορείς να επιβάλεις την τέχνη, ούτε όμως και να την απαγορέψεις. Είναι ένας τίμιος και ελεύθερος τρόπος να δηλώνεις και να εκφράζεις την άποψή σου και τα πιστεύω σου. Το κοινό έχει ανάγκη από έμπνευση, ευαισθησία, δικαιοσύνη, ευημερία, ελευθερία και πόσο μάλλον κάθαρση, ειδικά σε μια δύσκολη εποχή που οι αξίες και το ήθος βάλλονται από μία σύγχρονη εποχή που σίγουρα δεν είναι ουτοποία. Πάντα ο ευαίσθητος άνθρωπος θα φαντάζεται έναν κόσμο καλύτερο… Ο καλλιτέχνης θα τον υλοποιεί!

• Παρά τις δύσκολες συνθήκες της Ελλάδας, σε οικονομικοπολιτικό και ανθρωπιστικό επίπεδο, επέλεξες να μείνεις εδώ. Τι θα συμβούλευες τους νέους που επιθυμούν να μπουν στο χώρο ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν;

Από τι στιγμή που μέσα στο θέατρο ένιωσα πληρότητα αναθεώρησα τις πραγματικές μου ανάγκες, πολλές απ’αυτές μου φάνηκαν φορεμένες. Άρχισα να ζητάω λιγότερα και στην τελική να καταφέρνω περισσότερα. Είναι δύσκολο η καλλιτεχική πορεία να σου εξασφαλίσει πλούτο ή αναγνώριση, και σίγουρα δεν μπορεί να είναι το βασικό κίνητρο για εκείνους που διστάζουν να μπουν στο παιχνίδι. Όσα πρότυπα και παραδείγματα καλλιτεχνών με ενέπνευσαν, όλοι τους πέρασαν πολλά εμπόδια, έκαναν θυσίες, και υπηρέτησαν το όραμα τους με αγώνα. Δεν είναι όλοι  οι άνθρωποι αγωνιστές…

• Λίγο πριν κλείσουμε, θα ήθελες να μας μιλήσεις για τα επόμενα σχέδια σου;

Μετά την εμπειρία του Άμλετ ένιωσα την ανάγκη να εξερευνήσω την ρώσικη πλευρά μου, να δοκιμάσω να παίξω θέατρο στη μητρική μου γλώσσα, στα ρώσικα. Μόλις γύρισα από τη Μόσχα όπου συναντήθηκα με καλλιτέχνες και σκηνοθέτες και ήταν μια μοναδική εμπειρία να νιώθεις σπίτι σου μόνο και μόνο επειδή η γλώσσα είναι ζωντανή. Θα κατευθύνω το ενδιαφέρον μου και τις δυνάμεις μου ώστε αυτό να συμβεί και είμαι σίγουρος πως θα μου προσφέρει πολλά.

[punica-divider]

Σελίδα στο Facebook: Ivan Svitailo