Ο Δρ. Θεόδωρος Παπακώστας γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε αρχαιολογία στο πανεπιστήμιο του Ρέτινγκ στη Βρετανία. Έχει μεταπτυχιακό στην προϊστορική αρχαιολογία από το πανεπιστήμιο του Νότινγχαμ και διδακτορικό από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στην κλασική αρχαιολογία.
Έγινε ευρύτερα γνωστός μέσα από το Instagram account “Archaeostoryteller”, ένας λογαριασμός που παντρεύει την αρχαιολογία με την ποπ κουλτούρα, με πληροφορίες για γνωστά ή και όχι τόσο γνωστά πρόσωπα και γεγονότα. Κι όλα αυτά με τρόπο ευφάνταστο, δημιουργικό και φυσικά με μπόλικο χιούμορ.
Το 2021 ο δρ. Θεόδωρος Παπακώστας κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο “Χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;”. Το βιβλίο έγινε best seller, κέρδισε το βραβείο βιβλίου Public στην κατηγορία ” Ελληνικό Non-fiction”, ενώ έχει μεταφραστεί ήδη σε 12 γλώσσες. Το νέο βιβλίο του Archaeostoryteller, “Αρχαιολογία αγάπη μου … έλα πάρε με από εδώ”, βρίσκεται στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. 5 κεφάλαια, 79 ιστορίες όπου “Ο αρχαίος κόσμος ξεδιπλώνεται σαν καλειδοσκόπιο, αποκαλύπτοντάς μας αυτό που πάντα ψάχνουμε σκάβοντας στο χώμα: τον ίδιο μας τον εαυτό.”
Μα ο δρ. Θεόδωρος Παπακώστας είναι πολυσχιδής. Το podcast του Archaeostoryteller συγκαταλέγεται ανάμεσα στις 10 δημοφιλέστερες σειρές podcast στην Ελλάδα.
Ο δρ. Θεόδωρος Παπακώστας απαντάει στις ερωτήσεις του maxmag.
Advertising
Ακούγοντας τη λέξη «αρχαιολόγος» φέρνουμε στο νου ηλικιωμένους γεράκους σκυμμένους με ένα πινέλο πάνω στις σκόνες. Ή στην πιο συναρπαστική εκδοχή της αρχαιολογίας, τον Ιντιάνα Τζόουνς. Πώς πήγαμε από αυτό σε ένα τόσο πετυχημένο Instagram account με δεκάδες χιλιάδες followers;
Εντωμεταξύ, και ξεκινώ έτσι ανορθόδοξα, εδώ και δεκαετίες, οι περισσότεροι αρχαιολόγοι της χώρας είναι γυναίκες. Δεν ξέρω πως κρατάει ακόμη η εικόνα του ηλικιωμένου γεράκου. Η αρχαιολογία έχει χιλιάδες εκφάνσεις και μπορούν όλοι να την ασκήσουν ή απλά να την απολαύσουν, ασχέτως φύλου, ηλικίας ή άλλου χαρακτηριστικού. Και αυτό ακριβώς προσπαθώ να δείξω μέσα από το archaeostoryteller, ότι η αρχαιολογία μας αφορά όλους και μπορούμε όλοι να την απολαύσουμε.
Διαβάζοντας παλαιότερες συνεντεύξεις σας αποκόμισα την εντύπωση πως η απόφαση να σπουδάσετε αρχαιολογία πάρθηκε νωρίς. Πώς ένα παιδί φτάνει να πει «Θέλω να γίνω αρχαιολόγος»;
Μα, νομίζω πάρα πολύς κόσμος σε παιδική ηλικία είχε τη σκέψη ότι θα ήθελαν να γίνουν αρχαιολόγοι. Αποτρέπονται στην πορεία από τον κοινωνικό περίγυρο ή την οικογένεια λόγω δύσκολης επαγγελματικής αποκατάστασης. Και δεν τους αδικώ. Όντως είναι τραγικά δύσκολη η αποκατάσταση. Και είναι ακόμη πιο τραγικό ότι αυτό συμβαίνει εν Ελλάδι που συχνά διατυμπανίζουμε ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας.
Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο μετά το πρώτο, κυκλοφορεί ήδη το δεύτερο βιβλίο, το οποίο έχει μεγάλη επιτυχία. Να περιμένουμε series;
Ναι, να περιμένετε series. Έχω ήδη διάφορα βιβλία στο μυαλό μου. Η αρχαιολογία είναι ανεξάντλητη και εύχομαι να έχω δυνάμεις και δυνατότητα να γράψω πολλά βιβλία ακόμη. Και όχι μόνο.
Το βιβλίο ως σκέψη προϋπήρχε ή ήρθε ως φυσική συνέχεια της επιτυχίας του Instagram account;
Δεν είχα κάποιο νταλκά από παλιά να γράψω βιβλίο εκλαϊκευμένης αρχαιολογίας. Όπως σωστά υποθέτεις, ήρθε ως φυσική συνέχεια. Όσο υπέροχες δυνατότητες κι αν δίνουν τα κοινωνικά δίκτυα (γιατί πέρα από τα αρνητικά τους, να που έχουν και τα θετικά τους) δεν μπορούν να χωρέσουν τα πάντα. Ένα βιβλίο θα παραμένει η κορωνίδα της πρόσβασης των ανθρώπων στη γνώση.
«Αρχαιολογία αγάπη μου … έλα πάρε με από εδώ»: Είναι ίδιο το μέρος που μας πάει καθέναν μας η αρχαιολογία;
Πολύ εύστοχη ερώτηση. Θα σε πάει εκεί που εσύ θα της πεις. Θα σε πάει εκεί που λαχταρά η δική σου ψυχή. Θα σε περάσει από ένα roller coaster αγωνίας, προβληματισμού, χαράς, συγκίνησης, περιέργειας, και θα συνεχίσει να σε ταξιδεύει όσο εσύ θέλεις.
Πανδημία, πόλεμος, άνοδος της ακροδεξιάς, ενεργειακή κρίση: σε καιρούς ζοφερούς μήπως η αρχαιολογία είναι πολυτέλεια; (θα αναρωτιόταν ένας σκεπτικιστής)
Το ακριβώς αντίθετο. Δεν είναι πολυτέλεια αλλά επιτακτική ανάγκη. Η αρχαιολογία νικάει ρατσισμούς και σεξισμούς. Η αρχαιολογία στην πραγματική επιστημονική μορφή της, που παρεμπιπτόντως να πούμε ότι συχνά προσπαθούν να την καπηλευτούν διάφορες ομάδες (πχ ακροδεξιά) και ουσιαστικά την ‘βιάζουν’, αποδεικνύει και νικάει κάθε πρόσκαιρο κοινωνικό ή προσωπικό σύμπλεγμα μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες ιδεοληψίες. Η μελέτη της ανθρωπότητας μας ανοίγει τα μυαλά και τις καρδιές και μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Άρα, σε ένα κόσμο που σκοτεινιάζει γύρω μας, με έναν αναδυόμενο συντηρητισμό που απλώνει τα πλοκάμια του και προσπαθεί να μας πνίξει, η αρχαιολογία έρχεται σαν σανίδα σωτηρίας και λυχναράκι να φωτίσει την ελπίδα μέσα στο σκοτάδι. Θα ξαναξημερώσει.
Έχετε αναφέρει πως θυμάστε με πολλή αγάπη την περίοδο που διδάσκατε αγγλικά. Η διδασκαλία, ίσως σε μια πανεπιστημιακή έδρα, είναι στα σχέδιά σας;
Θα ήταν υπέροχο, αλλά το θεωρώ τρομερά δύσκολο. Βέβαια, το μέλλον είναι άγνωστο. Αν με ρωτούσες πέντε χρόνια πριν που πρωτοξεκίνησα το archaeostoryteller, δε θα μπορούσα καν να φανταστώ που έφτασε όλο αυτό (με το πρώτο βιβλίο να είναι best seller και να μεταφράζεται σε 12 γλώσσες), άρα ποτέ δεν ξέρεις. Αυτό που μου αρέσει πάντως είναι να μιλώ για αρχαιολογία και αρχαιότητα σε ανθρώπους.
Το υλικό σας (podcast, αναρτήσεις, βιβλίο) μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διδακτική πράξη. Υπάρχει αυτή η προοπτική κατά τη φάση δημιουργία του;
Advertising
Όχι, δεν δημιουργώ τίποτε με εκπαιδευτική προσέγγιση. Αν καταλήγει να είναι, είναι κάτι που συμβαίνει αυθόρμητα. Δεν μου αρέσει να γίνομαι δασκαλίστικος. Έχει κάτι το ελιτίστικο που θεωρώ ότι θα απωθήσει κόσμο από το να απολαύσει την αρχαιογνωσία. Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να μιλώ για αρχαιότητα με τρόπο που θα είναι απολαυστικός για το ευρύ κοινό. Όχι να κάνω μάθημα σε κανέναν. Αλλά αυτό αποδεικνύει περίτρανα ότι η απόκτηση γνώσης και πληροφόρησης δεν χρειάζεται να είναι ‘δασκαλίστικη’. Υπάρχουν άνθρωποι που η θέση τους είναι να διδάσκουν (δάσκαλοι, καθηγητές δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας). Αυτοί κάνουν τη δουλειά τους και τους τιμάμε (ή θα έπρεπε να τους τιμάμε). Εμένα η θέση μου αυτή τη στιγμή είναι άλλη.
Ποια η σχέση σας με τα podcast πριν τη δημιουργία του δικού σας; Το podcast ήρθε για να μείνει στη ζωή σας (και των ακροατών) ή είναι μια εφήμερη αγάπη;
Δεν είχα μεγάλη σχέση με τα podcasts πριν να ξεκινήσω το δικό μου. Δεν πίστευα ότι είμαι καλός για podcast εντωμεταξύ. Με θεωρούσα παντελώς ακατάλληλο. Τελικά, διέψευσα τον εαυτό μου και τα πιστεύω μου. Πλάκα έχει όταν συμβαίνει αυτό. Νομίζουμε ότι ξέρουμε τι θέλουμε και τι μπορούμε να κάνουμε πριν τα κάνουμε αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Θέλει και μια ‘βουτιά στο άγνωστο’ μια στο τόσο. Πλέον δεν μπορώ να φανταστώ να μην κάνω podcasts.
Έχετε επιλέξει πολλά μέσα για να συνδιαλέγεστε με το κοινό: Instagram, facebook, youtube, podcast, βιβλία. Υπάρχει κάποιο αγαπημένο;
To Instagram θα είναι πάντα η πρώτη μου αγάπη στα social. Αυτό με βοήθησε και σε αυτό βασίστηκα για να ξεκινήσει όλο αυτό. Πλέον λατρεύω και τα podcasts και πάνω από όλα εστιάζω την ενέργεια μου στο βιβλίο που είναι και εύχομαι να παραμείνει το ισχυρότερο ‘κοινωνικό δίκτυο’ της ανθρωπότητας μέσα στους αιώνες.
Advertising
Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου: ιερό δισκοπότηρο της αρχαιολογίας. Ποιο είναι το δικό σας -αν υπάρχει;
Δεν έχω ιερά δισκοπότηρα και δεν έχω ‘ιερά’ γενικά. Παραμένω αμφισβητίας και μοναδική μου πυξίδα προσπαθώ να είναι ο ανθρωπισμός. Η βίβλος μου, αν μου επιτραπεί ο όρος, είναι η χάρτα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι ότι πιο ουσιώδες γράφτηκε ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας.
«Γίνε παιδί μου αρχαιολόγος»: συμβουλές σε ένα νέο παιδί που άρχισε μόλις να φοιτά σε μια σχολή αρχαιολογίας.
Να αποφασίσει αν το αγαπάει πραγματικά, γιατί θα ταλαιπωρηθεί. Συνήθως ότι και αν κάνουμε επαγγελματικά, θα ταλαιπωρηθούμε βέβαια. Αλλά τουλάχιστον αν κυνηγάς κάτι που πραγματικά αγαπάς, αντέχεις και την ταλαιπωρία.
Και μια ιδέα τι εστί Archaestoryteller:
Οι φωτογραφίες είναι μια ευγενική παραχώρηση του δρ. Θ. Παπακώστα.
Advertising
