Χρυσούλα Πετρίδου: “Το παραμύθι απαιτεί προσοχή”

Η Χρυσούλα Πετρίδου γεννήθηκε στις Φέρρες Έβρου. Έχει σπουδάσει νηπιαγωγός και παιδαγωγός, ενώ έχει γράψει και πολλά παραμύθια. Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο ‘Λουλουδοχωριό’, το οποίο περιέχει δέκα παραμύθια, κυκλοφόρησε το 1990. Αυτό το βιβλίο απέσπασε το Ά Βραβείο Συνδέσμου Φιλολόγων Καρδίτσας και Το 1992 βραβεύτηκε από τον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός για το μυθιστόρημα ‘Ο Μαύρος Άγγελος’. Έχει διατελέσει διοικητικό μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς αλλά και του Πολιτιστικού Συλλόγου Σερρών και Περιφέρειας Νομού Έβρου. Τέλος, αρθρογραφεί και στην εφημερίδα του Συλλόγου ΒΗΡΑ.

Σας ευχαριστούμε πολύ για την συνέντευξη που μας παραχωρείτε. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για εσάς;

Γεννήθηκα στις Φέρρες Έβρου. Είμαι νηπιαγωγός διετούς φοιτήσεως και πτυχιούχος του Παιδαγωγικού τμήματος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκα στον δημόσιο τομέα και είμαι μητέρα δύο παιδιών. Το ακαδημαϊκό έτος 1986-87 φοίτησα στη ΣΕΛΔΕ (επιμόρφωση πάνω στην εκπαίδευση). Παρακολούθησα πλήθος σεμιναρίων παιδαγωγικού περιεχομένου, μονοετές σεμινάριο ζωγραφικής στο ΕΛΕΠΕΣ και μονοετές σεμινάριο μουσικοθεραπείας στο CAMPUS.

Στο λογοτεχνικό χώρο εμφανίστηκα το 1990 με το βιβλίο ‘Λουλουδοχωριό’, το οποίο περιέχει δέκα παραμύθια. Αυτό το βιβλίο απέσπασε το Ά Βραβείο Συνδέσμου Φιλολόγων Καρδίτσας και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σμυρνιωτάκη. Στη συνέχεια, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο κυκλοφόρησε το ‘Μια νότα στο φεγγάρι’ (ποιήματα για παιδιά εικονογραφημένο από τα ίδια) και το ‘Θέατρο, Κίνηση, Ρυθμός’ (μουσικοθεατρικά δρώμενα με μουσική επένδυση από τη Βίλλυ Φωτοπούλου).

Από τις εκδόσεις Αρχιπέλαγος κυκλοφόρησαν τα σπονδυλωτά παραμύθια ‘Η Μελιώ και ο Ζαχαρούλης’, ‘Ο Ανοιξιάτικος Πίνακας’, ‘Η Μυρτώ ταξιδεύει στις πολιτείες με τα σχήματα’ και το ‘Παράξενο Περιβόλι’. Από την Εμπειρία Εκδοτική ‘Οι κόρες του ήλιου’ και από τις εκδόσεις Χατζηλάκος ‘Ο Ζηλιαρογατούλης’, οι ‘Θεατρικές Πινελιές’(μουσικοθεατρικές παραστάσεις, πάλι με μουσική επένδυση από τη Βίλλυ Φωτοπούλου), ‘Ο Παρλαπίπας και το Μαγικό Πατίνι’, ‘Ο Παρλαπίπας και η Νεραϊδονυχτούλα’, ‘Ο Παρλαπίπας έχασε τα αυτιά του’  και  ‘Ο Παρλαπίπας και τα θυμωμένα παιχνίδια’.

Από τις εκδόσεις Κομνηνός κυκλοφόρησε το βιβλίο ‘Οι ιστορίες από το Νηπιαγωγείο που είναι αληθινές’. ‘Ο Μαύρος Άγγελος’  (ένα μυθιστόρημα εναντίον του ρατσισμού) βραβεύτηκε από τον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός και εκδόθηκε από μένα όπως και ‘Η Λυπημένη Πριγκήπισσα’ που πραγματεύται τα συναισθήματα της λύπης και της χαράς.

Από τις εκδόσεις Δέκα το 2021 εκδόθηκαν ‘Τα προγραφικά βήματα’ και ‘Τα προμαθηματικά βήματα’, βιβλία τα οποία ανήκουν στην ενότητα ‘Παίζω και Μαθαίνω’ για παιδιά 3 – 5 ετών. Αρκετά έργα μου περιέχονται σε συλλογές όπως στο Ανοιξιάτικο Ανθολόγιο του Βασίλη Αναγνωστόπουλου, στο Ανθολόγιο του Νηπιαγωγείου του Υπουργείου Παιδείας και σε πολλά λογοτεχνικά ημερολόγια της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, στην οποία έχω διατελέσει διοικητικό μέλος. Σήμερα είμαι διοικητικό μέλος του Πολιτιστικού Συλλόγου Σερρών και Περιφέρειας Νομού Έβρου και αρθρογραφώ στην εφημερίδα του Συλλόγου ΒΗΡΑ.

Πώς πήρατε την απόφαση να γίνετε συγγραφέας; Γιατί επιλέξατε να γράψετε βιβλία για παιδιά και όχι για ενήλικες;

Έγραφα από μικρό παιδί. Σκάρωνα στη στιγμή τετράστιχα με ομοιοκαταληξία για να χαρακτηρίσω κάποιους γείτονες που αγαπούσα, τις φίλες μου, τους συμμαθητές μου και τους δασκάλους μου. Ως μαθήτρια γυμνασίου λάτρευα τον Καβάφη, ανέλυα με μοναδικό τρόπο τα ποιήματα του και πάντα σιγοψιθύριζα… ‘Κάποτε θα γράψω κι εγώ ένα βιβλίο’… Ύστερα ξεχάστηκα. Σπούδασα, παντρεύτηκα, έκανα παιδιά και μου ξανάρθε πάλι. Δημιουργούσα αυτοσχέδια παραμύθια για τα παιδιά μου και για τα παιδιά του Νηπιαγωγείου. Συστηματικά άρχισα να γράφω από το 1975 και μετά, όταν διορίστηκα σε δημόσιο Νηπιαγωγείο. Δεν υπήρχαν βιβλιοθήκες και τα παραμύθια ήταν λιγοστά.

Άρχισα, λοιπόν, να συγκεντρώνω τα παραμύθια που έγραφα έχοντας πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μου πως κάποτε θα τα κάνω βιβλία. Το 1985 είχα σχεδόν ολοκληρώσει το όνειρο μου. Η κόρη μου η Βίλλυ με βοήθησε πολύ. Τα διάβαζε και μου έλεγε τι της αρέσει και τι όχι. Μόλις είχε μάθει να διαβάζει. Τα χτένιζε τα παραμύθια. Όμως, χρειαζόμουν μια επιβεβαίωση για να ξεκινήσω να ψάχνω εκδότη. Έμαθα από ένα  περιοδικό για τον Διαγωνισμό Παιδικής Λογοτεχνίας που προκήρυξε ο Φιλολογικός Σύνδεσμος Καρδίτσας. Τα έστειλα και τιμήθηκα με το Ά Βραβείο παμψηφεί. Εκδόθηκαν ως βιβλίο το 1990 από τον εκδοτικό οίκο Σμυρνιωτάκη με τίτλο ‘Το Λουλουδοχωριό’. Το αφιέρωσα στην κόρη μου και έγινε για μένα το έναυσμα για να συνεχίσω να γράφω για μικρά παιδιά γιατί η ζωή μου ήταν συνυφασμένη με αυτά.

Θα λέγατε πως είναι δύσκολο για κάποιον να γράψει βιβλία για παιδιά, μιας και απαιτείται μεγάλη προσοχή, τόσο στο ύφος όσο και στο λεξιλόγιο; Εσάς, σας δυσκόλεψε όλο αυτό;

Η αλήθεια είναι αυτή. Φυσικά και με δυσκόλεψε και συνεχίζει να με δυσκολεύει. Το παιδικό βιβλίο και ειδικά το παραμύθι απαιτεί προσοχή στην επιλογή του θέματος, στο ύφος, το λεξιλόγιο και την αισθητική του εμφάνιση. Ένα παραμύθι πρέπει έμμεσα να δίνει αισιόδοξα μηνύματα στα παιδιά, να κινείται μέσα στα ενδιαφέροντα του, καθώς συμβάλλει στην διάπλαση του χαρακτήρα τους και γενικότερα, στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Το θέμα πρέπει να κινείται μέσα στα ενδιαφέροντα τους. Ως προς την αισθητική του εμφάνιση σημαντικό ρόλο παίζει η εικονογράφηση. Το βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά μικρής ηλικίας πρέπει να είναι όμορφο, πολύχρωμο κι ελκυστικό.

Τα βιβλία για παιδιά θα πρέπει να προσελκύουν τόσο τους γονείς ώστε να τα αγοράσουν όσο και τα παιδιά ώστε να τα διαβάσουν. Πιστεύετε ότι αυτό είναι μια επιπλέον δυσκολία για τους συγγραφείς παιδικών βιβλίων;

Πολλοί μεγάλοι παραμυθάδες πριν εκδώσουν ένα βιβλίο το διάβαζαν σε μικρά παιδιά παρατηρώντας τις αντιδράσεις τους κατά την ανάγνωση. Αυτό το έκανα κι εγώ, μιας και είχα καθημερινή επαφή με αυτό το ηλικιακό κοινό. Λένε πως ένα καλό παραμύθι αρέσει τόσο στους μεγάλους όσο και στους μικρούς. Σαν πρώτη εικόνα για γονείς και παιδιά μιλά η εικονογράφηση και το πληροφοριακό κειμενάκι που συνοδεύει κάθε βιβλίο στο εξώφυλλο του. Όσοι γράφουν παραμύθια τα γνωρίζουν αυτά ή θα έπρεπε να τα γνωρίζουν.

Επίσης, τα έμμεσα μηνύματα πρέπει να είναι πάντα αισιόδοξα, να μην απογοητεύουν και να μη φοβίζουν. Πολύς λόγος γίνεται για τα κλασικά παραμύθια που μιλούν για κακές μάγισσες, δράκους και εξωπραγματικά όντα. Οι γνώμες διχάζονται. Άλλοι τα θεωρούν κατάλληλα και άλλοι όχι. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Όταν πρόκειται για μικρά παιδιά τα παραμύθια αυτά πρέπει να διαβάζονται μαζί με τους γονείς προκειμένου να διευκρινίζουν τις απορίες τους και να διαλύουν τους φόβους τους, καθώς είναι μια παρακαταθήκη. Γενικά, στο παιδικό βιβλίο οι συγγραφείς πρέπει να τηρούν ορισμένους όρους. Ναι, λοιπόν έχει δυσκολία γιατί πρέπει να μπεις στα παππούτσια του μικρού αναγνώστη.

Από πού αντλείτε την έμπνευση για να γράψετε τα βιβλία σας;

Βασικά, ένας συγγραφέας παιδικού βιβλίου πρέπει να βγάζει το παιδί που κρύβει μέσα του. Επίσης, όταν ασχολείσαι με κάτι που αγαπάς και το ξέρεις καλά η έμπνευση έρχεται αβίαστα. Προκειμένου να γράψεις για μικρά παιδιά πρέπει πρώτα να μελετήσεις την ψυχή τους, να γνωρίζεις τα ενδιαφέροντα τους και πώς λειτουργεί η σκέψη τους. Γενικά, να έχεις στο νου σου τι πρέπει να ακούσουν και τι όχι, για να βοηθήσεις στο χτίσιμο της προσωπικότητας τους και το πλάσιμο ενός καλού και δυνατού χαρακτήρα. Ακούς τι λένε, τι ζητάνε, ποια παράπονα έχουν, με τι γελάνε, με τι κλαίνε και με τι χαίρονται. Τα άλλα έρχονται.

Εγώ προσωπικά έπιανα πρώτα το θέμα, την κεντρική ιδέα δηλαδή, είτε από κάτι που άκουγα από τα δικά μου παιδιά ή τα παιδιά της σχολικής τάξης μου. Η έμπνευση γεννιόταν πάντα σε βραδινές ώρες αυπνίας. Ειδικά τον τίτλο κάθε παραμυθιού τον εμπνεόμουν αυτές τις ώρες. Τελικά, τις αυπνίες μου τις εκμεταλλεύτηκα στο έπακρο.

Πέρα από το βιβλίο σας ‘Ιστορίες από το Νηπιαγωγείο που είναι αληθινές’ που αποτελείται από αληθινές ιστορίες από την περίοδο που εργαζόσασταν ως νηπιαγωγός, θα λέγατε πως τα παιδιά αποτέλεσαν έμπνευση και για κάποιο από τα υπόλοιπα βιβλία σας;

Φυσικά. Μόλις αυτό ανέλυσα στην προηγούμενη ερώτηση. Το βιβλίο μου ‘Αληθινές Ιστορίες από το Νηπιαγωγείο’ είναι βιωματικό πέρα για πέρα. Κάθε χρόνο συνδεόμουν με τα παιδιά σα να ήμουν η μητέρα τους. Άλλωστε η νηπιαγωγός υποκαθιστά τη μητέρα επειδή για τα παιδιά, βασικά, η φοίτηση στο νηπιαγωγείο είναι απογαλακτισμός, ο βασικός αποχωρισμός. Τα παιδιά, ευτυχώς, δεν κρύβουν τα συναισθήματα τους από αυτούς  που τα αγαπούν.

Έτσι, ό,τι τους στεναχωρούσε το εξωτερίκευαν από μόνα τους, είτε στην ώρα της ελεύθερης έκφρασης το πρωί, είτε κατά την ώρα του διαλείμματος μόνο σε μένα. Όταν έκρινα ότι το πρόβλημα ήταν σοβαρό και είχε επηρεάσει αρνητικά το παιδί επικοινωνούσα με τους γονείς προκειμένου να βοηθήσω. Έτσι, γράφτηκε αυτό το βιβλίο που είναι σαν συγκομιδή καρπών από έναν δεντρόκηπο. Είναι το βιβλίο της καρδιάς μου, όπως το λέω.

Όσο για την έμπνευση για κάποιο από τα υπόλοιπα βιβλία μου είναι σίγουρο πως τα περισσότερα είναι εμπνευσμένα από τα παιδιά. Τους χρωστώ πολλά.

‘Ο Παρλαπίπας’ αποτελεί μια πρωτότυπη σειρά βιβλίων η οποία προσπαθεί πέρα από το να διασκεδάσει τα παιδιά να τους περάσει και διάφορα μηνύματα. Άραγε ποιος είναι αυτός ο Παρλαπίπας; Τον εμπνευστήκατε από κάποιο παιδί;

Η σειρά ‘ΠΑΡΛΑΠΙΠΑΣ’ αντιπροσωπεύει τα παιδιά του Νηπιαγωγείου της χρονιάς που γράφτηκε. Ενώ πριν μιλούσε και δεν έβαζε γλώσσα μέσα ξαφνικά σταμάτησε να επικοινωνεί με το περιβάλλον. Όλη την ημέρα ήταν απασχολημένος με το CD Player. Άκουγε παραμύθια και μουσική. Το όνομα Παρλαπίπας είναι παρατσούκλι. Επειδή τα περισσότερα παιδιά του Νηπιαγωγείου έμοιαζαν με τον Παρλαπίπα γεννήθηκε το παραμύθι ‘Ο Παρλαπίπας έχασε τα αυτιά του’.

Την ίδια εποχή προέκυψε και το κοινωνικό πρόβλημα της έλλειψης δημόσιων χώρων παιχνιδιού (αλάνες και παιδικές χαρές). Κι αυτό επειδή είχε ανθίσει η οικοδομή και στους περισσότερους ελεύθερους χώρους ξεφύτρωναν πολυκατοικίες. Έτσι, για να δώσω ένα αισιόδοξο μήνυμα στα παιδιά έγραψα το ‘Ο Παρλαπίπας και το Μαγικό Πατίνι’.

Επίσης, οι γονείς έκαναν παράπονα πως τα παιδιά δεν έπαιζαν πλέον πολύ με τα παιχνίδια. Ζητούσαν, συνεχώς, video με κινούμενα σχέδια, DVD και CD Player. Δεν μιλούσαν πολύ, δεν επικοινωνούσαν στο σπίτι, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι γονείς, οι οποίοι ήταν καρφωμένοι στην τηλεόραση. Αυτό είχε αντίκτυπο στην γλωσσική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Έτσι προέκυψε ‘Ο Παρλαπίπας και τα θυμωμένα παιχνίδια’. Σήμερα βέβαια, όλα τα παραπάνω έχουν αντικατασταθεί με τα κινητά, αμέτρητα πολεμοχαρή video games, άλλες εφαρμογές ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τεχνολογίας.

Ακόμη, την ίδια περίοδο τα ναρκωτικά κατάπιναν τη νεολαία. Άρχισαν να γίνονται προσπάθειες από διάφορους κοινωνικούς φορείς. Όμως, η αγωγή πρέπει να ξεκινά από το Νηπιαγωγείο. Ενάντια όλων αυτών προέκυψε ‘Ο Παρλαπίπας και η Νεραϊδονυχτούλα’. Ένα παραμύθι sos για την πρόληψη. Θεωρώ πως τα τέσσερα αυτά παραμύθια δίνουν σημαντικά μηνύματα και δημιουργούν άμυνες και βάσεις για αντίσταση στο κακό.

Το 1992 βραβευτήκατε από τον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός για το μυθιστόρημα σας ‘Ο ΜΑΥΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ’. Πόσο σημαντική ήταν για εσάς αυτή η στιγμή; Πώς νιώσατε;

Ένα βραβείο δεν χαρακτηρίζει έναν καλό συγγραφέα. Υπάρχουν αξιόλογοι συγγραφείς που δεν έχουν στο ενεργητικό τους κάποιο βραβείο. Όμως, είναι μια ηθική ικανοποίηση και έναυσμα για να συνεχίσεις με μεγαλύτερο ενθουσιασμό και αυτοπεποίθηση. Είναι το μοναδικό μυθιστόρημα που έχω γράψει επηρεασμένη από τους πολλούς μετανάστες που κατέκλυσαν τη χώρα μας, ξαφνικά, κι εμείς ανέτοιμοι να τους υποδεχτούμε με αγάπη φερθήκαμε κάπως ρατσιστικά. Αυτό δεν ισχύει για όλους, όμως το ποσοστό δεν μετράει.

Για μένα η διάκριση αυτή ήταν μια έκπληξη. Χάρηκα πολύ κι ένιωσα πραγματικά περήφανη.

Η αγάπη σας για τα παιδιά είναι εμφανής, τόσο μέσα από τα βιβλία όσο και από την καριέρα την οποία επιλέξατε. Υπήρξε κάποια στιγμή που θέλατε να τα παρατήσετε; Που είτε νιώσατε κουρασμένη είτε απλά θέλατε ένα διάλειμμα;

Η δουλειά αυτή δεν είναι ακριβώς, δουλειά. Είναι πάνω από όλα λειτούργημα. Για να την κάνεις καλά, πρέπει να συνεργάζεται η ψυχή με το σώμα. Χρειάζονται και τα δύο για να μην κουράζεσαι, να μην εκνευρίζεσαι, να μη θυμώνεις και να έχεις ισορροπία. Εγώ αυτά τα είχα μέσα μου, δεν τα επιστράτευα. Από οκτώ χρονών μεγάλωνα τα μωρά της γειτονιάς μου τα καλοκαίρια. Αγαπούσα τα μικρά παιδιά πάρα πολύ.

Αναμφίβολα, αυτή η δουλειά είναι πολύ κουραστική γιατί τα παιδιά πρώτη φορά αποχωρίζονται το οικείο περιβάλλον και προπαντός τη μητέρα. Σε θέλει το καθένα αποκλειστικά δική του. Εκεί είναι και η μεγαλύτερη δυσκολία. Δεν πρέπει να ξεχωρίζεις κανένα παιδί και ταυτόχρονα να τα κάνεις να νιώθουν μοναδικά δίπλα σου για να κρατάς τις ισορροπίες.

Εργάστηκα σαράντα ολόκληρα χρόνια χωρίς να θέλω να φύγω. Ναι, κουρασμένη ένιωθα πολλές φορές. Ευτυχώς, όμως, οι διακοπές ήταν ικανοποιητικές (Χριστούγεννα, Πάσχα και καλοκαίρι).

Είστε μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και διατελέσατε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτή την εμπειρία;

Η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά γεννήθηκε το 1955 από μια μικρή ομάδα γυναικών συγγραφέων. Η ιδέα ήταν της Τατιάνας Σταύρου. Η Παιδική Λογοτεχνία ήταν στα σπάργανα. Αγωνίστηκαν, εργάστηκαν σκληρά, προκήρυξαν διαγωνισμούς πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων κι έτσι η Συντροφιά μεγάλωσε, άνθισε και έβγαλε καρπούς. Η μακροβιότερη πρόεδρος της συντροφιάς ήταν η αγαπημένη μας Αγγελική Βαρελλά που ταξίδεψε στις 10 Αυγούστου του 2022 στη γειτονιά των αγγέλων.

Ήμουν μέλος πολλά χρόνια και την περασμένη τετραετία υπήρξα μέλος του διοικητικού συμβουλίου. Σήμερα είναι μια μεγάλη γυναικεία συντροφιά που πασχίζει προκειμένου το παιδικό βιβλίο να φτάσει και στο πιο απόμακρο χωριό. Οι συγγραφείς ταξιδεύουν στα σχολεία, οργανώνουν ημερίδες και εκδίδονται συλλογικά βιβλία και ημερολόγια με τη συμμετοχή πολλών συγγραφέων. Προσωπικά, συμμετέχω σε αρκετά ημερολόγια.

Πώς μπορεί κάποιος να γίνει μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς ή να συμμετέχει σε κάποια δράση της;

Για να γίνεις μέλος πρέπει να έχεις εκδώσει τουλάχιστον δύο βιβλία σε εκδοτικό οίκο. Αποστέλλεις αίτημα εγγραφής και δύο αντίτυπα των βιβλίων στη συντροφιά. Στη συνέχεια, συνεδριάζει το διοικητικό συμβούλιο, αφού μελετήσουν πρώτα τα βιβλία του υποψήφιου μέλους και αν κρίνουν πως αξίζει να συμπεριληφθεί στα μέλη του τον αποδέχονται. Όσο για τις δράσεις και τις εκδηλώσεις παρακολουθώντας τις ανακοινώσεις στο site της συντροφιάς μπορεί να συμμετέχει στις ανοιχτές εκδηλώσεις σαν φίλος.

Μητέρα, συγγραφέας, νηπιαγωγός. Ποιο από τα τρία ήταν πιο απαιτητικό κατά τη γνώμη σας;

Και οι τρεις ιδιότητες είναι απαιτητικές και αξιώνουν δουλειά, προσπάθεια, ανιδιοτέλεια και αφοσίωση. Φυσικά, η ιδιότητα της μητέρας είναι με διαφορά η πιο απαιτητική κι έρχεται πάντα πρώτη. Και τα τρία, παρόλα αυτά χρειάζονται ΑΓΑΠΗ… γιατί χωρίς αυτή τίποτα δεν υλοποιείται σωστά.

Κλείνοντας θα ήθελα να ρωτήσω αν ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο αυτό το διάστημα;

Ναι.. ετοιμάζω. Εδώ και δύο χρόνια έχω μπει σε ένα διαφορετικό συγγραφικό πεδίο με την παρακίνηση φίλων εκδοτών. Στο πεδίο ‘Παίζω και μαθαίνω στο σπίτι και στο σχολείο’. Έχω γράψει ήδη δύο βιβλία: α. Προγραφικά βήματα β. Προμαθηματικά βήματα για παιδιά ηλικίας 3-5 ετών. Τώρα ετοιμάζω ένα βιβλίο για τις νηπιαγωγούς που θα χρησιμεύσει ως πυξίδα προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο νέο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας με γενικό τίτλο ‘ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ’. Είναι ένα ενιαίο πρόγραμμα για Νηπιαγωγεία, Δημοτικά και Γυμνάσια που τα προετοιμάζουν θα έλεγα για τη ζωή. Τα θέματα είναι ‘Αγωγή Υγείας’, ‘Επαγγελματικός Προσανατολισμός’, ‘Ανακύκλωση’, ‘Ρομποτική’ και άλλα θέματα που συντελούν στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών.

Τα περισσότερα βιβλία της Χρυσούλας Πετρίδου μπορείτε να τα βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://biblionet.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF/?personid=750