Χρυσή Στάμου: «Το ταξίδι ως προς αναζήτηση του Εαυτού μπορεί να μοιάζει γλυκόπικρο, όμως αξίζει τον κόπο»  

Η Χρυσή Στάμου είναι ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στην Συνθετική Ψυχοθεραπεία τριών προσεγγίσεων σε ενήλικες. Στην συνέντευξη που μας παραχώρησε, μας ταξιδεύει στον «μαγικό» κόσμο της ψυχοθεραπείας και μας εξηγεί αν και κατά πόσο βοηθάει ή όχι τον άνθρωπο να εξελιχθεί.

1. Είστε ψυχολόγος με ειδίκευση στην Συνθετική Ψυχοθεραπεία τριών προσεγγίσεων σε ενήλικες. Τί είναι ακριβώς;

Η ψυχοθεραπεία αποτελεί ένα ασφαλή πλαίσιο, μέσα στο οποίο ο θεραπευόμενος καλείται στην ουσία να ανακαλύψει τον ίδιο του τον εαυτό. Το συστατικό εκείνο που χαρακτηρίζει την ψυχοθεραπεία είναι η επικοινωνία μεταξύ θεραπευόμενου και θεραπευτή.

Υπάρχουν πολλά είδη ψυχοθεραπειών,  όπως η Γνωσιακή Συμπεριφορική, η Προσωποκεντρική και η Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία η οποία βασίζεται στην Ψυχαναλυτική θεωρία και αρχές. Ανάλογα με το αίτημα για το οποίο έρχεται ο θεραπευόμενος, χρησιμοποιείται μία ή και όλες μαζί οι προσεγγίσεις, οι οποίες αναφέρθηκαν.

Η Γνωσιακή Συμπεριφορική εστιάζει κυρίως στο εδώ και τώρα και μέσω ειδικών τεχνικών, στόχο έχει να βοηθήσει ώστε να επέλθει η αλλαγή στα μοτίβα αρνητικών σκέψεων και να βελτιώσει τον τρόπο συμπεριφοράς, εάν και εφόσον είναι δυσλειτουργικός και ως εκ τούτου παρατηρείται αλλαγή και στο συναισθηματικό κομμάτι.

Η Προσωποκεντρική προσέγγιση είναι μία μη κατευθυντική προσέγγιση που στο επίκεντρο βρίσκεται ο ίδιος ο θεραπευόμενος. Του δίνεται έτσι η δυνατότητα να αξιολογήσει και να αναλύσει ο ίδιος το ζήτημα που τον δυσκολεύει την εκάστοτε χρονική στιγμή και προσπαθεί να αναζητήσει το τί είναι καλό ή όχι για τον ίδιο. Μέσα από έρευνες έχει παρατηρηθεί, πως η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι πάρα πολύ βοηθητική στην αυτοαποδοχή και την αυτοεκτίμηση.

Επιπλέον, η Ψυχοδυναμική προσέγγιση εμβαθύνει αρκετά σε παρελθοντικά γεγονότα. Εστιάζει στις νοητικές και συναισθηματικές διεργασίες του θεραπευόμενου. Πραγματοποιεί ανάλυση συναισθημάτων, σκέψεων και πεποιθήσεων ώστε, ο θεραπευόμενος να αποκτήσει σταδιακά μία εικόνα για τον εαυτό του.

Η Συνθετική λοιπόν ψυχοθεραπεία συνθέτει αυτές τις τρεις προσεγγίσεις στις οποίες προσωπικά έχω εκπαιδευτεί. Κάποιος άλλος συνθετικός ψυχοθεραπευτής μπορεί να έχει εκπαιδευτεί και σε άλλες προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας.

2. Ποιές οι διαφορές με την κοινή ψυχοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεία ως όρος είναι μοναδικός. Από κει και πέρα όπως αναφέρθηκε παραπάνω υπάρχουν αρκετές προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας.Υπάρχει για παράδειγμα η ψυχοθεραπεία μέσω της τέχνης. Μία κάποια διαφορά όμως, θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχει μεταξύ ψυχοθεραπείας και ψυχανάλυσης.

Στην ψυχανάλυση ο θεραπευόμενος ξαπλώνει στο ντιβάνι χωρίς να έχει οπτική επαφή με τον ψυχαναλυτή, ο οποίος κάθεται από πίσω του. Αυτό μπορούμε να πούμε πως προσδίδει μία ελευθερία στον θεραπευόμενο να μιλήσει ακόμα πιο ελεύθερα για ότι τον προβληματίζει.

Ακόμη, η ψυχανάλυση εστιάζει αρκετά στο ασυνείδητο και με αυτόν τον τρόπο αναλύει συμπεριφορές, κίνητρα, σκέψεις. Επιπλέον, η ψυχανάλυση είναι από τις πιο μακροχρόνιες θεραπείες και αυτό είναι αρκετά βοηθητικό καθώς εμβαθύνει αρκετά στον εαυτό.

3. Πόσο σημαντική είναι η ψυχοθεραπεα για έναν άνθρωπο;

Η ψυχοθεραπεία είναι αρκετά σημαντική καθώς προσφέρει ουσιώδη πλεονεκτήματα στη ζωή ενός ανθρώπου. Βοηθάει στη διαχείριση του άγχους, ένα ζήτημα που πλέον δυσκολεύει αρκετό κόσμο.

Επιπροσθέτως, ενισχύει το κομμάτι της αυτοεκτίμισης. Συνεισφέρει στην εκμάθηση της ουσιαστικής επικοινωνίας. Ένα επίσης σημαντικό θέμα που παρατηρούμε πολύ συχνά εμείς οι ψυχολόγοι πως επιφέρει προβλήματα στις σχέσεις των ανθρώπων, είτε αυτές είναι οικογενειακές, επαγγελματικές, προσωπικές, φιλικές.

Επίσης, μέσα απο τις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες ο θεραπευόμενος αποκτά μία πιο εκ βαθέων εικόνα για τον εαυτό του σε όλες τις εκφάνσεις. Αυτό συνεπάγεται ότι, μπορεί να γίνει κατά μία έννοια και ο ίδιος γνώστης πλέον όλων αυτών των στοιχείων, που ο αποκόμισε και να παρατηρεί πιο ουσιαστικά τον περίγυρο.

Η αντιμετώπιση οποιονδήποτε δυσκολιών προκύπτουν, αποκτά πλέον μία άλλη διάσταση πιο εύκολα διαχειρίσιμη.

4. Πόσο πρέπει να κρατήσει η ψυχοθεραπεία για να πούμε ότι ο ασθενής θεραπεύτηκε;

Αρχικώς, καλό θα είναι να διευκρινίστει πως δεν μπορούμε να μιλάμε για ασθενή στην προκειμένη περίπτωση αλλά για θεραπευόμενο. Σε πιο βαριές περιπτώσεις που έχουν να κάνουν με την ίδια την υγεία ενός ανθρώπου και χρειάζεται νοσηλεία, τότε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ασθενή.

Στο ερώτημα λοιπόν που τέθηκε, η απάντηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το αίτημα του θεραπευόμενου και το κατά πόσο είναι έτοιμος να αφοσιωθεί σε αυτό.

Επίσης, η συχνότητα των ψυχοθεραπευτικών συνεδριών. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική για παράδειγμα, θεωρείται βραχεία θεραπεία. Το μέγιστο των συνεδριών είναι οι έξι μήνες, όμως και πάλι δεν μπορούμε να το καθορίσουμε αυτό εξ’ αρχής, καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο να προκύψουν επιπλέον ζητήματα για τον θεραπευόμενο.

5. Πόσο σημαντική είναι η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ θεραπευτή – θεραπευόμενου?

Η ψυχοθεραπευτική σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου θεωρείται το πιο βασικό κομμάτι σε μία ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Τα χαρακτηριστικά που διέπουν αυτή τη σχέση είναι η εχεμύθεια, η εμπιστοσύνη, η άνευ όρων αποδοχή κυρίως από πλευράς του θεραπευτή.

Επιπλέον, υπάρχει το απόρρητο σύμφωνα με τους κώδικες δεοντολογίας ψυχολόγων. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό ο θεραπευόμενος να νιώσει πως μπορεί να εμπιστευτεί το οτιδήποτε στον θεραπευτή του και έτσι να προβούν στο επόμενο βήμα του ζητήματος που απασχολεί τον θεραπευόμενο.

Χωρίς την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική σχέση, δεν μπορεί να υπάρξει συνέχιση της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Εάν αποκρύπτονται για παράδειγμα βασικές πληροφορίες ή υπάρχει φόβος και άγχος για τη γνώμη του θεραπευτή προς τον θεραπευόμενο, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει βελτίωση που να οφελεί τον θεραπευόμενο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει μία ενδοσκόπηση αυτής της σχέσης, ώστε να βελτιωθεί και να μην υπάρξει καμία αμφιβολία τόσο από πλευράς του θεραπευόμενου, αλλα και του θεραπευτή. Στο ταξίδι για την ψυχοθεραπεία υπάρχουν δύο, όταν μιλάμε για ατομική θεραπεία ή και πιο πολλά άτομα όταν μιλάμε για οικογενειακή θεραπεία ή ομαδική.

6. Θα έπρεπε όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως να κάνουν ψυχοθεραπεία; Και αν ναι γιατί;

Αρκετά στοχευμένη ερώτηση. Θα απαντήσω σύμφωνα με τη δική μου γνώμη. Σε περιπτώσεις που ένας άνθρωπος νιώθει πως δυσκολεύεται στην καθημερινότητά του, καλό θα ήταν ναι να ξεκινήσει συνεδρίες.

Στο εξωτερικό εδώ και χρόνια γνωρίζουμε πως η κάθε οικογένεια έχει τον δικό της οικογενειακό ψυχολόγο. Στο σύστημα της οικογένειας τίθονται αρκετά ζητήματα που συν τω χρόνω εάν δεν αναγνωριστούν υπάρχει το ενδεχόμενο να επηρεάσουν την ενήλική ζωή των παιδιών.

Πλέον, εδώ στην Ελλάδα χαίρομαι διότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία μεγάλη ευαισθητοποίηση στο κομμάτι της ψυχοθεραπείας. Για παράδειγμα, υπάρχουν ψυχολόγοι στα σχολεία, όπως επίσης έχουν δημιουργηθεί σχολές για την ενημέρωση του πως να αντιμετωπίσεις ένα παιδί, ως γονέας.

Οπότε ναι καλό θα ήταν εάν υπάρξει κάποια δυσκολία, να απευθυνθούν οι άνθρωποι σε κάποιον ειδικό, ώστε να μπορέσει να τους κατευθύνει. Αυτό βέβαια έγκειται στην ευχέρεια του καθενός.

7. Πώς επιλέξατε να ακολουθήσετε το επάγγελμα της ψυχολόγου;

Οι πρώτες μου σπουδές ήταν στο χώρο του θεάτρου. Για να μπορέσει ένας ηθοποιός να ενσαρκώσει ένα ρόλο χρειάζεται να εστιάσει μεταξύ άλλων και στο ψυχολογικό προφίλ του εκάστοτε ρόλου. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με το χώρο της ψυχολογίας, να μπορέσω δηλαδή να εμβαθύνω σε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που έχουν να κάνουν με την συμπεριφορά, σκέψεις και συναισθήματα του ρόλου.

Ήταν κάτι που με τράβηξε εξ’ αρχής και το έψαξα περισσότερο εις βάθος. Βέβαια, μέσα και από προσωπικά βιώματα και δυσκολίες δημιουργήθηκε η ανάγκη να βοηθήσω κόσμο που το χρειάζεται. Έπειτα από σκέψη για την επαγγελματική μου πορεία καθώς και προσωπική βελτίωση μέσα από ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες, αποφάσισα να ακολουθήσω αυτόν τον τομέα που ευγνωμονώ τον εαυτό μου, καθώς και τη μητέρα μου και τους δικούς μου ανθρώπους, που με στήριξαν σε όλο αυτό το ταξίδι γνώσεων και εξερεύνησης του τομέα που ονομάζεται Ψυχολογία.

Για εμένα προσωπικά το να είσαι ψυχολόγος δεν είναι δουλειά, αλλά ένα λειτούργημα που μου προσφέρει μεγάλη ευχαρίστηση, που έστω και στο ελάχιστο μπόρεσα να προσφέρω βοήθεια σε έναν άνθρωπο. Στη ζωή όλος ο κόσμος ανεξαιρέτως, αξίζει να είναι ψυχικά ήρεμος και ευτυχισμένος.

8. Είναι απαραίτητο για έναν καλό ψυχοθεραπευτή να έχει κάνει ψυχοθεραπεία; Εσείς έχετε κάνει;

Ναι φυσικά. Όπως ανέφερα στην παραπάνω ερώτηση λόγω προσωπικών δυσκολιών απευθύνθηκα και εγώ κατά το παρελθόν σε ψυχολόγο. Όμως πέρα από αυτό, ναι είναι πολύ βασικό ένας ψυχοθεραπευτής να απευθύνεται σε συναδέλφους του, διότι είμαστε άνθρωποι.

Ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με περιστατικά που δεν είναι λίγες οι φορές που μας θυμίζουν κάτι από τη δική μας ζωή. Οπότε ναι, είναι απαραίτητο και επίσης στα προγράμματα εκμάθησης ψυχοθεραπείας, η προσωπική θεραπεία είναι υποχρεωτική.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν, πως δεν νοείται να υπάρξει καλός ψυχοθεραπευτής εάν ο ίδιος δεν περάσει από αυτό το στάδιο, δηλαδή του θεραπευόμενου.

9. Πού μπορεί κάποιος να σας βρει προκειμένου να ξεκινήσει συνεδρίες;

Βρίσκομαι online. Οι συνεδρίες μαζί μου πραγματοποιούνται μέσω viber, skype και μέσω τηλεφώνου. Το προσωπικό μου website είναι το chrysistamou.com. Eκεί θα μπορέσει κάποιος να βρει τα στοιχεία επικοινωνίας.

10. Κλείνοντας τι θα συμβουλεύατε τους αναγνώστες του περιοδικού μας, καθώς και τα νέα παιδιά που επιθυμούν να σπουδάσουν ψυχολογία;

Αρχικά να σε ευχαριστήσω που με φιλοξένησες στη στήλη σου. Πραγματικά κάνεις εξαιρετική δουλειά και ενημερώνεις τον κόσμο για πολλά θέματα καίρια και σημαντικά.

Στους αναγνώστες του περιοδικού να πω πως, ελπίζω να αποκόμισαν αρκετή γνώση για το κομμάτι της ψυχοθεραπείας. Σε εκείνους που ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν θεραπεία, αρχικά θα τους παρότρυνα, να ερευνήσουν τα είδη ψυχοθεραπείας και να επιλέξουν με πλήρη επίγνωση πλέον, το ποιά θα είναι η κατάλληλη για εκείνους. Μπορούν επίσης να πάρουν τη γνώμη από κάποιον ειδικό. Μέσα στη σελίδα μου αναφέρω τις περιπτώσεις για τις οποίες είναι χρήσιμες οι δικές μου προσεγγίσεις.

Εν κατακλείδι, στα νέα παιδιά που επιθυμούν να καταπιαστούν με τον χώρο της ψυχολογίας θα πω πως θα ανακαλύψουν πολλά για τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους, που δεν πήγαινε ο νους. Τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση έτσι έγινε. Και είτε αποφασίσουν να το ακολουθήσουν ως επάγγελμα είτε όχι, θα έχουν ηδη αποκομίσει τόσα πολλά, που θα είναι σίγουρα πολύ κερδισμένοι.

Η Ψυχολογία έχει πολλούς τομείς όπως η εγκληματολογία, όπως η κλινική ψυχολογία, η νευροψυχολογία και άλλους, που πραγματικά είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον και μόνο να τους μελετήσει κάποιος. Το ταξίδι ως προς αναζήτηση του Εαυτού μπορεί να μοιάζει γλυκόπικρο όμως αξίζει τον κόπο.