Η Αλεξάνδρα Τσόλκα είναι ένας ουσιαστικός άνθρωπος που δεν έχει την ανάγκη να είναι αρεστή, ούτε και ποτέ προσπάθησε. Γνωρίζοντας την ελάχιστα, αλλά ποιοτικά, αυτό είναι το πρώτο πράγμα που θα έλεγα για την ίδια. Άλλωστε δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που έχει βρεθεί στον δρόμο της και να δεν έχει αναγνωρίσει την αυθεντικότητά της.
Μεταξύ Αθήνας, Δουβλίνου και Βοστώνης, οι δρόμοι μας συναντηθήκανε σε σημαντικές για μένα στιγμές. Η Αλεξάνδρα προλόγισε -τίμησε!- το βιβλίο μου, «Η Γυναίκα με τα Τέσσερα Ονόματα» από τις εκδόσεις Άρτεμις, μου έδωσε χώρο και βήμα για να συνεχίσω τη γραφή μου και τέλος, άνοιξε κυριολεκτικά την αγκαλιά και το σπίτι της για να με φιλοξενήσει. Την Αλεξάνδρα Τσόλκα, λοιπόν, την αγαπώ για όλους αυτούς τους λόγους, αλλά κυρίως τη θαυμάζω για την ανοδική της πορεία που είναι άξια του ονόματός της.
Ξεκινώντας από τα έντυπα και τις εκδόσεις, ακολούθησε ένα μεγάλο ταξίδι στην τηλεόραση πού, μέχρι σήμερα, δεν έχει τελειώσει. Με το όγδοο βιβλίο της «Pax Αμερικάνα» να βρίσκεται υπό έκδοση από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, κάναμε μία συζήτηση από βάθους για τη ζωή την ίδια, την επαγγελματική της πορεία και το βιβλίο της, αλλά και για τις εικόνες που έχουν καταγράψει τα μάτια της στην ήπειρο που τη φιλοξενεί, την Αμερική.
Επιμέλεια συνέντευξης: Γιώργος Βιτωράτος
Αλεξάνδρα, είσαι ένας άνθρωπος που πολλοί θαυμάζουν και ακολουθούν για την ειλικρινή και γεμάτη στόμφο πένα σου, αλλά και για την δυναμική παρουσία σου στην τηλεόραση. Ένιωσες ποτέ την πίεση να είσαι αρεστή σε όσους σε διαβάζουν ή σε βλέπουν στην οθόνη τους;
Γιώργο μου αγαπητέ, επίτρεψε μου μια ιστορία, παλιά, όσο και εγώ. Μια φορά και έναν καιρό, στον περασμένο αιώνα, εμείς, κλεινόμασταν στα γραφεία των εφημερίδων πρώτα, που έμαθα πως κυνηγάμε την είδηση και των περιοδικών ύστερα, που έμαθα πως προσπαθούμε να γοητεύουμε τις λέξεις. Δεν υπήρχαν τότε, social, cancel, followers, likes, ή haters. Κάναμε ομαδική δουλειά. Διορθώναμε ο ένας τα κείμενα του άλλου. Προτείναμε. Βοηθάγαμε. Μοιραζόμασταν. Κάναμε μια δουλειά που γουστάραμε τρελά, αλλά για να βιοποριστούμε. Έτσι δεν ήξερα ποτέ αν ήμουν αρεστή και δε μου περνούσε κι απ’ το μυαλό. Για να συνεχίσω την -συγχώρα με!- μακροσκελή μου απάντηση, στη τηλεόραση βγήκα γιατί κλείνανε ένα – ένα περιοδικά και εφημερίδες και εγώ έπρεπε να επιβιώσω. Δεν μου άρεσε. Δεν την ήθελα, ποτέ μου. Αναγκάστηκα και πάλι να την κάνω για να βιοποριστώ. Μόνη μου επιλογή να είμαι ακριβώς αυτή που είμαι. Χωρίς καμία υπερπροσπάθεια για να πέτυχω κάτι για τη όποια ευκαιριακή φήμη που προσδίδει το μέσο. Διακρίθηκα πιθανόν, αλλά είμαι σίγουρη, πως αν ξεκινούσα τώρα, δε θα είχα πέτυχει μάλλον τίποτα! Επίσης, με βρίσκεις στομφώδη ε; Γαμώ το! Φοβάμαι, πως έτσι υπερβολική είμαι και στην ομιλία όπως και στη γραφή μου! Είναι θέμα χαρακτήρα μάλλον…
Είσαι ένας από τους πιο ζεστούς και δοτικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Ανταποκρίνεται πιστεύεις η εικόνα που έχεις προς τα έξω με αυτή που έχουν για σένα όσοι σε γνωρίζουν παραπάνω;
Ειλικρινά δεν έχω κάτσει να το σκεφτώ καθόλου! Ποτέ μου! Άλλωστε τώρα πια με νοιάζουν μόνο οι άνθρωποι που αγαπώ και ξεχωρίζω και είναι οι δικοί μου αγαπημένοι. Για όλους τους άλλους δεν είναι πως δεν έχω χώρο, αλλά δεν έχω πια χρόνο. Ξεμένω από καιρό. Παρ όλα αυτά, σε τρεις δεκαετίες δημόσιου λόγου, ε και εχθρούς θα έκανα και ανθρώπους θα αδίκησα και θα με αδίκησαν. Αλλά όχι τίποτα στο πλαίσιο των 7 θανάσιμων αμαρτημάτων του Χριστιανισμού, όπως τα πήραν απ’ τον Αριστοτέλη και τα Ηθικά Νικομάχεια του. Νομίζω ότι δεν μπορώ να κατηγορηθώ στην εργασία μου και σ’ αυτό που πιστεύουν οι άλλοι για μένα για Αλαζονεία, υπεροψία, πως θεώρησα τον εαυτό μου σε τίποτα ανώτερο απ’ τους συναδέλφους μου και τους συνανθρώπους μου. Δεν διέπραξα το αμάρτημα της Ζηλοφθονίας, του φθόνου, της ζήλιας, να ενοχλούμαι για την επιτυχία των άλλων, τον πλούτο τους, ή τα επιτεύγματα τους, ίσως γιατί βαθιά μέσα μου, κατανοώ την ευκαιριακή και περιστασιακή και περαστική μοιραία φύση όλων αυτών. Δεν ένιωσα Οργή, δεν κράτησα μνησικακία και δεν είχα εκδικητική συμπεριφορά σε κανέναν. Δεν υπήρξα οκνηρή, φυγόπονη, τεμπέλα. Δεν πούλησα την ψυχή μου στο Μαμωνά και δεν πάτησα επί πτωμάτων βουτηγμένη στην απληστία να θέλω όλο και περισσότερα σε τίποτα και κυρίως σε χρήματα και την όποια «φήμη». Χόρτασα τέλος νωρίς. Το αμάρτημα της λαιμαργίας, δεν με έβαλε κάτω, διότι μπούχτισα νωρίς και ίσως και για αυτό άλλαξα και ήπειρο και ζωή.
Τέλος, ότι, δεν χρησιμοποίησα την όποια λαγνεία μου, για ισχυρούς με ανταλλάγματα καριέρας, ε, θα ήταν αστείο ακόμα και να αναφερθώ όχι, μόνο, τώρα, στην ηλικία μου, αλλά και κατά τη διάρκεια της εντελώς ατίθασης νεότητας μου. Ω! Ένα ρωτάς εφτά γυρίζω πίσω, συμπάθα με. Και κράτα απ’ όλη την φλυαρία μου πως σ ευχαριστώ τόσο για τα πολύτιμα σου λόγια. Όμως κι εγώ σ αγαπώ γιατί είσαι σαν ένας κήπος, νεανικός, όλο σχήματα και χρώματα και αρώματα και λιακάδα.
Έχω «ταξιδέψει» μαζί σου από τα πρώτα σου χρόνια στη δημοσιογραφία, στα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά σου χρόνια, αλλά και στα συγγραφικά σου, έχοντας σπουδαίες συνεργασίες και εκδόσεις στο βιογραφικό σου. Έχεις καταφέρει να κάνεις όσα έβαλες στόχο στη ζωή σου;
Βαριά ψυχαναλυτική η ερώτηση σου! Νομίζω πως δεν έβαλα ποτέ μου στόχους. Ήμουν του ελευθέρου προγράμματος και με συμμετοχή αυτοσχεδιασμών, στην παράσταση μου. Μ’ άρεσε να ακούω, να διαβάζω, να βλέπω ιστορίες ανθρώπων. Και άρχισα να θέλω να τις λέω, να τις γραφώ, να τις δείχνω και εγώ. Μόνο αυτό! Τώρα για τις καλές συνεργασίες, μωρέ, είναι θέμα συγκυρίας και εποχής. Ήμουν τυχερή. Αυτό.
Ανάμεσα στις πολυετείς και επιτυχημένες συνεργασίες σου, υπάρχει κάποια που ξεχωρίζεις περισσότερο;
Τα χρόνια των περιοδικών της ΙΜΑΚΟ, νοσταλγώ και συχνά καταφεύγω σε μνήμες απ’ αυτά, σα σε ξέφωτο. Ήμασταν νέοι, επιπόλαιοι, ταλαντούχοι, πολλά υποσχόμενοι, αλαζονικοί, μάλλον αυτοκαστροφικοί, παράφοροι, όμορφοι, γυαλιστεροί, έξυπνοι και εξυπνάκηδες, διαβασμένοι, ανήσυχοι, φιλικοί, αισιόδοξοι, με μια αξιολύπητη αίσθηση αιωνιότητας και ακόμα πιο θλιβερής ανωτερότητας. Ένα χίπικο κοινόβιο καλοντυμένο και ξιπασμένα μοντέρνο. Αναπολώ εκείνους που φύγαν και τα ξημερώματα μας μετά από σπαταλημένα πάρτι. Τον Τάσο, τον Λεονάρντο, την Κατερίνα. Και τους άλλους που μεγαλώσαμε και χαθήκαμε απ’ τον εντυπωσιασμό, ήδη, της μέσης ηλικίας. Και τον δικό μου, τότε, αφελή και παρατεταμένης εφηβείας εαυτό, αναπολώ…
Σύντομα θα δούμε στα ράφια των βιβλιοπωλείων το όγδοο σου βιβλίο, που πραγματεύεται με ωμότητα τη ζωή στην Αμερική. Πόση δική σου «αλήθεια» περιέχει αυτό το βιβλίο;
Για μένα είναι ευτύχημα, η συνάντηση με τους Θανάση και Γιούλη Παπαχριστοφίλου και τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Είναι σπουδαίο να πιστεύουν τη δύναμη της ιστορίας σου και να συμμερίζονται την αγωνία σου οι εκδότες και να είναι μην είναι απρόσωποι και παντοδύναμοι Θεοί της εντολής για τύπωμα ή της ετυμηγορίας για ανυπαρξία. Είναι πρώτα απ’ όλα, όχι σπουδαίοι εκδότες αλλά πολύ ωραίοι άνθρωποι! Απ’ αυτούς που καμαρώνεις γιατί τους γνώρισες! Το βιβλίο, που θα είναι στο πρώτο τρίμηνο του 2024 στα βιβλιοπωλείο, έχει τίτλο «Pax Αμερικάνα» και μιλά για περιθώριο, ρατσισμό, μετανάστευση, προσφυγιά, διαφορά, χρέη, ναρκωτικά και αντικαταθλιπτικά, βούτηγμα στο αλκοόλ, γηρατειά, εμμονές, θεωρίες συνομωσίας, φτώχεια, ασθένειές και τη ζωή εκτός ψηφιακής δικτύωσης που δεν έχει απλικέισον ρετούς και κανένα like. Δεν έχει να κάνει με την Αμερική, τόσο, όσο με αυτόν τον ίδιο κόσμο των χαμένων της εποχής, του καιρού μας, που άλλαξε για όλους και παντού, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Δικό μου βιβλίο είναι, δικό μου και το βλέμμα μου, δική μου και υποκειμενική υπόθεση η αλήθεια του. Τώρα αν μοιάζω με τους ήρωες τους; Με κάποιους ναι, με κάποιους άλλους όχι. Ίσως και με όλους ναι και πάλι με όλους, όχι.
Μίλησε μου για την ανάγκη σου να γράψεις αυτό το βιβλίο.
Δουλεύω πολλές πολλές ώρες, όπως κάθε μετανάστης στον κόσμο αυτό και σε δουλειές που δεν εκπαιδεύτηκα για να κάνω, ενταγμένη πλέον στην τεράστια εργατική αμερικανική τάξη. Είμαι απ’ αυτούς που δεν δίνεις σημασία, ούτε δεύτερο βλέμμα ρίχνεις. Που θεωρείς πως είναι εκεί, δεδομένοι να σε σερβίρουν, να σε εξυπηρετήσουν, να σου βάλουν τα ψώνια σε σακούλες, να σου κόψουν εισιτήριο, να σε οδηγήσουν στη θέση σου, να πάρουν την παραγγελία για το φαΐ σου, να σου φέρουν τα ρούχα σου στο καθαριστήριο. Είμαι απ’ αυτούς του αόρατους ανθρώπους. Μιλάνε δυνατά στο κινητό τους, ενώ εγώ δουλεύω γιατί απλά, για αυτούς δεν υπάρχω παρά σαν φόντο. Αν μου απευθυνθώ μιλάω σπαστά τη γλώσσα τους και ενοχλούνται γιατί πρέπει να καταβάλουν προσπάθεια για να με καταλάβουν ή με κοροϊδεύουν. Και ξαφνικά είμαι απ’ έξω απ’ όλο αυτό και απλά το παρατηρώ και θέλω να το διηγηθώ σαν ιστορία. Είμαι κουρασμένη, αλλά σα να μη μπορώ να κάνω αλλιώς. Να πρέπει, να οφείλω να πω, «πρόσεξε εσύ, σήμερα, που ενοχλείσαι απ’ τους ξένους, τους διαφορετικούς, τους άλλου χρώματος ή απλής απόχρωσης δέρματος, θρησκείας, προφοράς, αύριο ή μεθαύριο, μπορεί να είσαι αυτό ακριβώς. Μετανάστης! Πρόσφυγάς! Ηλικιωμένος! Εξαρτημένος! Φτωχός! Κοίτα τι εύκολο είναι. Είσαι αφημένος στο έλεος της εποχής σου. Και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα και βέβαια στην Αμερική…
Μιλώντας για Αμερική, ξέρεις πως δεν μπορώ να μην αναφερθώ στη ζωή σου εκεί με την υπέροχη οικογένειά σου που έχω την τιμή να έχω γνωρίσει. Σε αγαπάει η Αμερική Αλεξάνδρα;
Η τιμή και ευχαρίστηση είναι όλη δικιά μας, Γιώργο μου, πίστεψε με. Το να έχουμε οι άνθρωποι, ο ένας τον άλλον, είναι το μόνο μας πια αληθινής αξίας περιουσιακό στοιχείο. Όσον για την Αμερική, αυτή δεν αγαπά. Δεν προλαβαίνει! Δουλεύει 11ωρα για να ‘χει κρέντιτ και να αγοράζει συνεχώς νέας τεχνολογίας κινητά, αυτοκίνητα, σπίτια, κομπιούτερ και αγαθά για σκουπίδια, σύντομα.
Ποια γωνιά αυτής της ηπείρου σε έχει μαγέψει και ποια σε διώχνει χιλιόμετρα μακριά της;
Έχω οδηγήσει σ αυτήν ήπειρο από τη μια ακτή στην άλλη, ατέλειωτα χιλιόμετρα, από Μασαχουσέτη σε Καλιφόρνια και πάλι πίσω από Λος Άντζελες σε Βοστώνη. Είναι ένας μαγικός άλλος κόσμος. Κάθε πολιτεία είναι τόσο διαφορετική απ’ την προηγουμένη και υπάρχουν τόποι σχεδόν απόκοσμοι, εξωγήινοι, όπως τα φαράγγια της Αριζόνα, η έρημος στη Νεβάδα, η φιδωτή, υδάτινη απλωσιά του Μισισιπή. Μου ‘χει αποτυπωθεί ένας ανεμοστρόβιλος μακριά απ’ το δρόμο, που έρχονταν καταπάνω μας και τρέχαμε όσο μπορούσαμε, στην Οκλαχόμα. Τα κρεμαστά φώτα των σπιτιών, σούρουπο, στα βουνά του Κολοράντο, κοντά στο Άσπεν, που άναβαν ένα – ένα, μαγικά σαν σε παιδικό παραμύθι. Η γελαστή λιακάδα του τέλειου καιρού και φύσης στην Καλιφόρνια. Η κατακόκκινη άσφαλτος στη Γιούτα και τα αυστηρά βλέμματα των Μορμόνων. Η τεράστια αψίδα, η πύλη της Δύσης, στο Σεντ Λουίς του Μιζούρι. Η ταμπέλα στην είσοδο του Τέξας που αντί να σε καλωσορίζει προειδοποιεί «Don’t mess with Texas». Το βλέμμα μιας γυναίκας Άμις, θιγμένο, μόλις κατάλαβε πως περιεργαζόμουν τη μακριά φούστα, το μπονέ καπέλο της, τα χοντρά παπούτσια και τη θαμπό ξανθό χοντρή της πλεξούδα, όταν απ’ την άμαξα της ξεφόρτωνε φρούτα, σε έναν οδικό σταθμό, έξω απ’ την πόλη της Νέας Υόρκης. Βιάστηκα να κάνω πως κοίταζα το άλογο απ’ την άμαξα, ντροπιασμένα.
Στο Νέο Μεξικό, μετά από βροχή, τη πινακίδα στη στροφή του Ρόσγουελ με ένα τεράστιο εξωγήινό και από κάτω δυο παιδιά από το έθνος των Απάτσι να παίζουν, βουτώντας με όλο τους το βάρος στις λάσπες. Όλος αυτός ο κόσμος είναι υπέροχος και τόσο όμορφος. Απ’ τα μεγάλα δάση του Βερμόντ και το ηλιόλουστο Κι Γουέστ – που έχω πάει, μέχρι το Σαν Φρανσίσκο ή την Αλάσκα ή τη Χαβάη -που δεν έχω πάει, αλλά υποθέτω! Τώρα, νιώθω να θέλω να φύγω μακριά, αλλά δε ξέρω για που, σα να θέλω να γυρίσω σπίτι να μη θυμάμαι που είναι, γιατί νιώθω μια ξένη. Παρείσακτη που δε χωρά, παρ’ όλη την απλά των τοπίων και τη μεγαλοσύνη των γιγαντιαίων πόλεων. Αυτά!
Σε ποιο μέρος του κόσμου θα ήθελες να βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή; Τι θα είχες μαζί για συντροφιά;
Δε με νοιάζει το μέρος. Με νοιάζουν μόνο οι άνθρωποι μου. Θέλω τα παιδιά μου, τον σύζυγό μου, τον αδελφό και μια φωτογραφία της μανούλας μου, γελαστής και του πατέρα μου, να της κρατά το χέρι και να είναι νέοι, αιώνια δικοί μου.
Συνεχίζεις τη συνεργασία σου με την Barking Well Media και το περιοδικό Downtown. Έστω εξ αποστάσεως λοιπόν, που θα σε «δούμε» αυτή τη χρονιά;
Με την Barking Well Media όχι, αλλά έχω κρατήσει τις καλύτερες εντυπώσεις από τον Νίκο Κοκλώνη, την συνέπεια, την φροντίδα, την εντιμότητα, την προσοχή και το ενδιαφέρον του για τους ανθρώπους που συνεργάζονται μαζί του. Άσε που είναι και έξω καρδιά και μεταδίδει χαρά και κέφι, σα παιδί ελεύθερο να τρέξει σε ένα μαγαζί με πολύχρωμα γλυκά και καραμέλες. Με το Downtown, τώρα, τι να σου λέω! Είναι σα ζωή, σαν η ζωή μου όλη, σ αυτόν τον τίτλο! Και οι άνθρωποι του είναι σε ένα ξέφωτο μέσα μου. Η Νάνσυ Ζαμπέτογλου είναι κάτι σα κάρμα, από τότε που συναντηθήκαμε σε ένα ταξίδι στις Σεϋχέλλες σε μετεφηβική σχεδόν, ηλικία – αν και είμαι μεγαλύτερη της, να τα λέμε αυτά! Και ο Θανάσης Αναγνωστόπουλος, είναι απ’ τους ελάχιστους σ’ αυτή τη δουλειά, που εκτιμώ, θαυμάζω, έχω τρυφερότητα, νοιάζομαι και μετράω πάντα τη γνώμη του και την άποψη του. Ένας άνθρωπος που δούλεψε τον εαυτό του και εξελίχθηκε σε κάτι καλύτερο. Που δεν βολεύτηκε, ούτε μιζέριασε. Και μόνο για αυτόν θα έγραφα και στα «Νέα του Ψαροντούφεκου» αφιερώματα στα φύκια και θα έπαιρνα συνεντεύξεις από αστερίες και αχινούς, αν μου το ζητούσε.
Τέλος, πες μου τρία πράγματα που αγαπάς περισσότερο στη γη και τρία που αγαπάς λιγότερο…
Αγαπάω ανθρώπους. Την Ειρήνη, την Μαρία, τον Γιάννη. Δεν αγαπώ καταστάσεις. Τον ρατσισμό. Την μισανθρωπία. Τον φασισμό. Αγαπάω κι εσένα. Σε ευχαριστώ για όλα και για το ότι ασχολήθηκες με τόση ποιότητα μαζί μου. Τα λέμε…
