Υπέρταση κύησης – προεκλαμψία

Ως υπέρταση κύησης ορίζεται η υπέρταση που δεν συνοδεύεται από λευκωματουρία μετά την 20^ηεβδομάδα κύησης και οι τιμές της αρτηριακής πίεσης ανέρχονται σε >140mmHg συστολική και διαστολική πίεση >90 mmHg.(η διαστολική αποτελεί πιο αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη προεκλαμψίας).

Συχνότητα:

πρωτοτόκες 6%-17%
πολύτοκες 2%-4%

Οι γυναίκες με υπέρταση κύησης χωρίς προηγούμενο ιστορικό υψηλής πίεσης, 6 μήνες από τον τοκετό επανέρχονται στο φυσιολογικό οι τιμές της Α.Π.

Η υπέρταση χωρίζεται σε 3 κατηγορίες:

Υπέρταση για 1^η φορά κατά την διάρκεια της κύησης
Προεκλαμψία (υπέρταση με λευκωματουρία χωρίς γενικευμένο οίδημα), η οποία χωρίζεται σε 2 υποστάδια : (Α) Ήπια Προεκλαμψία >140/90 και <160/110 και λευκωματουρία >300mg/L , (Β) Σοβαρή Προεκλαμψία >160/110 και λευκωματουρία >1gr/L

Εκλαμψία (ευρήματα προεκλαμψίας με οίδημα και σπασμούς που δεν αποδίδονται σε άλλη αιτία)

Αυτή η ταξινόμηση μπορεί να είναι παραπλανητική διότι η ήπια προεκλαμψία μπορεί να γίνει ξαφνικά σοβαρή

Διάγνωση:

Τα κυριότερα και χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι υπέρταση και λευκωματουρία. Μπορεί να συνεπάγεται με υπολειπόμενη ανάπτυξη( >κίνδυνος εμβρ. Θανάτου λόγω <μεταφοράς οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών). Πρέπει να γίνεται μέτρηση λευκώματος(>300mg σε 24 ώρες) στα ούρα με τη μέθοδο του 24ωρου(συλλογή ούρων για 24 ώρες σε ειδικό δοχείο). Πρόσφατα προτάθηκε λήψη ούρων 4ωρου για απλοποίηση της συλλογής και καλύτερη συμμόρφωση της ασθενούς. Οίδημα εμφανίζεται πολύ συχνά με ή χωρίς υπερτασική νόσο, οπότε δεν αποτελεί χαρακτηριστικό της υπέρτασης.

Εξετάσεις:

γενική αίματος(αιμοσφαιρίνη, αιματοκρίτης, αιμοπετάλια)
έλεγχος ηπατικής λειτουργίας( τρανασαμινάσες, χολερυθρίνη, αλκαλική φωσφατάση, λευκώματα)
έλεγχος νεφρικής λειτουργίας(ουρία, Κρεατινίνη)
μέτρηση ουρικού οξέως

(Γεώργιος Μ. Ιατράκης, βιβλίο μαιευτικής 2009)

Κλινικές εκδηλώσεις:

Κεφαλαλγία
Διαταραχές όρασης( μέχρι και τύφλωση)
Επιγαστραλγία ή και πόνος κάτω από το διάφραγμα(σε επιδείνωση της νόσου και οφείλονται σε υποκάψιο αιμάτωμα του ήπατος ή οίδημα)
Ηπατοκυτταρική ανεπάρκεια(υπερχολερυθριναιμία, >SGOT)
Ολιγουρία + > κρετινίνης + πνευμονικό οίδημα = επιδείνωση της κατάστασης της εγκύου
Προδιαθεσικοί παράγοντες

Προδιαθεσικοί παράγοντες:

Πρώτη κύηση
Ατοκία
Χρόνια υπέρταση
Πολύδυμη κύηση
Σ.Δ.
Μύλη κύηση
Κληρονομικότητα
< άσκηση
Αλκοόλ, διατροφή
Γυναίκα >35
Αιφνίδια αύξηση βάρους, παχυσαρκία

Πρόληψη:

δίαιτα ανάλατη, πλούσια σε λευκώματα, ακόρεστα λιπαρά οξέα
χορήγηση μαγνησίου, ασβεστίου και ψευδαργύρου
χορήγηση ασπιρίνης από τα μέσα του 2^ου τριμήνου (έως 100mg)
αποφυγή ιατρογενών πολύδυμων κυήσεων

Θεραπεία:

Στην Προεκλαμψία η βασική αντιμετώπιση είναι η ανάπαυση στο κρεβάτι και ο τοκετός(μετά τον τοκετό υπάρχει βελτίωση της εικόνας της γυναίκας και θεωρείται η μόνη αποτελεσματική θεραπεία)
Διακοπή κύησης επιλέγεται μόνο σε σοβαρές μορφές όπου απειλείται η ζωή της γυναίκας
Εξετάσεις(γενική αίματος, έλεγχος ηπατικής, νεφρικής λειτουργίας, μέτρηση ουρικού οξέος, μέτρηση λευκώματος 24ωρου, έλεγχος αντανακλαστικών της γυναίκας)
Έλεγχος Α.Π. κάθε 3 ώρες
Έλεγχος λευκωματουρίας με stick και μέτρηση ποσότητας ούρων
Διατροφή ήπια υπέρταση, κανονική διατροφή με <νατρίου, βαριά Προεκλαμψία περιορισμός υπερβολικά αλατισμένων τροφών,
1. Νερό 6-8 ποτήρια/ημέρα, φυτικές ίνες, αποφυγή αλκοόλ, καφεΐνης
Καταγραφή βάρους
Κατάκλιση σε αριστερή πλάγια θέση
Καταγραφή εμβρυικών κινήσεων σε 12ωρη βάση ή σε μικρότερα διαστήματα, πρέπει να καταγραφούν το λιγότερο 10 κινήσεις
Καρδιοτοκογραφικός έλεγχος, βιοφυσικό προφίλ, υπέρηχος, Doppler

Τα βήματα 4 έως 9 μπορούν να γίνουν και στο σπίτι

Φάρμακα:

Ήπιες αυξήσεις Α.Π. και πρωτεινουρία χωρίς άλλα συμπτώματα δεν χρειάζεται φαρμακευτική αντιμετώπιση ή τοκετός
Η πτώση της αρτηριακής πίεσης δεν εγγυάται την ομαλή έκβαση της εγκυμοσύνης καθώς έχει αναφερθεί ότι η σημαντική πτώση της Α.Π. μπορεί να έχει δυσμενή πρόγνωση για το έμβρυο, π.χ. ελάττωση βάρους
Στην ήπια Προεκλαμψία δεν χορηγούνται αντι υπερτασικά, εκτός εάν η Α.Π. >170/100-125mmHg και η ηλικία κύησης είναι <30 εβδ.
τα ηρεμιστικά δεν χρησιμοποιούνται πλέον γιατί επηρεάζουν τον εμβρυικό καρδιακό ρυθμό
βηταμεθαζόνη à 28-34 εβδ. Για την πνευμονική ωριμότητα του εμβρύου
διαζεπάμη και θειικό μαγνήσιο(φ.τ. <3 mg/dL,θεραπευτικά επίπεδα στο αίμα >4 mg/dL, επίπεδα 8-12 mg/dL εξαφανίζεται το αντανακλαστικό της επιγονατίδας) χορηγούνται ως κατασταλτικά

Εκλαμψία:

Είναι η εμφάνιση σπασμών ή κώματος που δεν μπορεί να αποδοθεί σε άλλα αίτια.Εάν εμφανιστούν εκλαμπτικοί σπασμοί υπάρχει άμεσος κίνδυνος για την ζωή της γυναίκας. Υπάρχει περίπτωση κατά τη διάρκεια των σπασμών να δαγκώσει τη γλώσσα της και να υποστεί μυοσκελετική κάκωση, υποξία και πιθανή εισρόφηση. Χορηγούμε οξυγόνο και θειικό μαγνήσιο. Γίνεται επείγουσα καισαρική τομή για τη διάσωση του εμβρύου και απαλλαγή της εγκύου

Τοκετός:

Οι γυναίκες >40 εβδ. Με ήπια Προεκλαμψία διενεργείται τοκετός. Ο τοκετός αποτελεί μόνιμη λύση στην υπέρταση της κύησης και όπου η συντηρητική θεραπεία είναι ανεπαρκής. Συνήθως επιλέγεται καισαρική τομή αν και θα πρέπει η 1^η επιλογή να είναι ο κολπικός τοκετός, φυσικά ανάλογα με τη βαρύτητα της υπέρτασης, κατάσταση εμβρύου και τραχήλου.

Σε κάθε περίπτωση μη διστάζετε να επικοινωνείτε με τη μαία και τον γυναικολόγο σας!

πηγές:

Γεώργιος Μ. Ιατράκης, βιβλίο μαιευτικής 2009,
Νοσηλευτική μητρότητας, Lowdermilk, Perry, Cashion
βασικές αρχές παθολογίας F.H. Netter, Marschall S.R.,M.A. Greganti
ιατρική γενετική Ε. Γ. Κοντογιάννη, Π.Κ. Νικολαΐδης
NICE.org.UK pathways hypertension-in-pregnancy