Η μανιοκατάθλιψη ή αλλιώς διπολική διαταραχή είναι η νόσος στην οποία ο ασθενής παρουσιάζει σε ορισμένες φάσεις της ζωής του μανία και σε κάποιες άλλες κατάθλιψη.
Οι φάσεις αυτής της ασθένειας επεξηγούνται στο κάτωθι διάγραμμα όπου το Πλατώ είναι η μέση και επιθυμητή κατάσταση, ενώ οι κορφές οι διάφορες φάσεις μανίας και κατάθλιψης, που βιώνει ο πάσχων κατά τη διάρκεια της ζωής του:
Σύμφωνα με τα παραπάνω μανία είναι η κατάσταση στην οποία ο άνθρωπος που τη βιώνει έχει υποκειμενική αντίληψη του εαυτού του. Δηλαδή έχει μια εικόνα ψευδή για τον εαυτό του με ροπή προς την παντοδυναμία (π.χ. υπερβολικά έξοδα στη διασκέδαση, καταπιάνεται με πολλές δουλειές που δεν μπορεί συνήθως να τις ολοκληρώσει, συνάπτει πολλές εφήμερες σχέσεις κ.λ.π.). Ο άνθρωπος που πάσχει από μανία διακατέχεται συνήθως από ένα έντονο ευφορικό αίσθημα, παίρνει υψηλά ρίσκα, ενώ κατά διαστήματα εμφανίζει έντονες εκρήξεις θυμού (ειδικά κατά την προσπάθεια της οριοθέτησης) και κυκλοθυμία (σύντομες και έντονες εναλλαγές του συναισθήματος από χαρά σε λύπη και
το αντίθετο).
Ο ρόλος της μανίας στην μανιοκατάθλιψη
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
Ένας άνθρωπος λοιπόν ,όταν βρίσκεται σε μανία παρουσιάζει υπεραισιοδοξία και αίσθημα μεγαλομανίας χωρίς ρεαλιστική βάση (όλα βαίνουν καλώς στον εργασιακό, στον οικογενειακό και κοινωνικό του τομέα ,ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να συμβαίνει το αντίθετο). Τα αισθήματα αυτά του τονώνουν την εσφαλμένη εντύπωση που έχει για τον εαυτό του, πως μπορεί να τα καταφέρει όλα μόνος του και πιστεύει συνήθως πως οι υπόλοιποι είναι κατώτεροί του. Σε ιδιαίτερα έντονες φάσεις ο ασθενής παρουσιάζει λογόρροια (μιλάει ακατάπαυστα), η σκέψη του «τρέχει» και έχει υπερκινητικότητα ,με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να καταλήγει σε μια επικίνδυνη καταστροφικότητα.
Συνήθως, ο άνθρωπος που έχει αυτή την επικίνδυνη υπερδραστηριότητα, έχει το αίσθημα ότι δεν χρειάζεται ξεκούραση με αποτέλεσμα την έκπτωση του ύπνου του και των χαλαρωτικών διεργασιών. Ο πάσχων από μανιοκατάθλιψη πολλές φορές είναι εκκεντρικός και θέλει να είναι στο επίκεντρο της προσοχής , με αποτέλεσμα να καταπιάνεται με πολλά πράγματα (με κίνητρο να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον και να εντυπωσιάσει) και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να τα ολοκληρώσει. Τέλος έχει μια έντονη επιρρέπεια προς τις επικίνδυνες δραστηριότητες (οδηγεί γρήγορα και επικίνδυνα, κάνει extreme sports, κ.λ.π.), εξαιτίας αυτού του έντονου συναισθήματος της παντοδυναμίας, που έχει.
Ο ρόλος της κατάθλιψης στην μανιοκατάθλιψη
Κατά τη λήξη αυτής της φάσης της μανιοκατάθλιψης, συνήθως εγκαθίσταται η φάση της κατάθλιψης ή φάση της υπομανίας, που έχει έντονα καταθλιπτικά συμπτώματα. Η κατάθλιψη είναι η πιο διαδεδομένη ψυχική πάθηση στην εποχή μας (σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αγγίζει το 15% έως 20% ανεξαρτήτου ηλικίας και φύλου) και παρουσιάζεται σε ήπια, μέτρια και βαριά μορφή.
Βασικότερο χαρακτηριστικό για την διαπίστωση καταθλιπτικών συμπτωμάτων είναι η γνωστική τριάδα:
- Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό του.
- Αρνητικές σκέψεις για την κοινωνία και το κοινωνικό περιβάλλον
- Αρνητικές σκέψεις για το μέλλον
Ένας άνθρωπος που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να έχει και τα τρία αυτά χαρακτηριστικά ή ένα συνδυασμό αυτών.Τα βασικά συμπτώματα της νόσου είναι τα ακόλουθα αισθήματα:
- Κατωτερότητας (αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης – οι άλλοι είναι ανώτεροι από τον ίδιο)
- Λύπης (αίσθημα μελαγχολίας, που μπορεί να εκφραστεί με κλάματα, απομόνωση, διαταραχή στον ύπνο κλπ)
- Ενοχής (αίσθημα πως φταίει για όλα όσα συμβαίνουν και πως πρέπει να τιμωρηθεί
- Εκνευρισμού (κάποιες φορές παρατηρείται επιθετικότητα, θυμός κλπ).
Σε πολύ σοβαρές μορφές κατάθλιψης μπορεί να υπάρξουν σκέψεις και πράξεις αυτοτιμωρίας, αυτοτραυματισμού, αυτοκτονικού ιδεασμού καθώς και να παρατηρηθούν ψευδαισθήσεις.
Η έγκαιρη διάγνωση της μανιοκατάθλιψης ή διπολικής διαταραχής αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόληψης αυτών των οριακών και επικίνδυνων καταστάσεων και καθορίζει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των θεραπευτικών παρεμβάσεων.
