Σωστή φύλαξη των φαρμάκων στο σπίτι

Όπως όλα τα προϊόντα που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση χαρακτηρίζονται από κάποιους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας, έτσι και για τα φάρμακα υπάρχουν κάποιες προδιαγραφές οι οποίες πρέπει αυστηρά να τηρούνται ώστε να παραμένουν αποτελεσματικά και ασφαλή.  Πέραν από τους κανόνες GDP (Good Distribution Practice – Ορθή Πρακτική Διανομής Φαρμάκων), που τηρούνται στις φαρμακοβιομηχανίες και στους χώρους διανομής φαρμάκων, υπάρχουν βασικές ενέργειες που πρέπει να γίνονται σε κάθε σπίτι, ώστε να φυλάσσονται σωστά τα φάρμακα.

Οι δύο βασικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την σωστή φύλαξη των φαρμάκων είναι η θερμοκρασία και η υγρασία! 

Τι μπορεί να προκαλέσει η έκθεση των φαρμάκων σε υψηλή θερμοκρασία;

Κάθε φάρμακο ανάλογα με την χρήση για την οποία προορίζεται, την φαρμακοτεχνική μορφή και την δραστική ουσία πρέπει να φυλάσσεται σε διαφορετική θερμοκρασία, η οποία αναγράφεται στο φύλλο οδηγιών και στην συσκευασία του. Η έκθεση του φαρμάκου σε θερμοκρασία μεγαλύτερη από την αναγραφόμενη μπορεί να προκαλέσει αλλοίωση του, να μειώσει την σταθερότητά του και κατ’επέκταση να μειώσει την αποτελεσματικότητα, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι απειλητικό για την υγεία. Ορισμένα αντιβιοτικά για παράδειγμα αν αλλοιωθούν μπορούν να προκαλέσουν πρόβλημα στα νεφρά ή στο στομάχι, ενώ φάρμακα όπως η ινσουλίνη για τους διαβητικούς αν εκτεθούν σε υψηλή θερμοκρασία χάνουν την δραστικότητά τους με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ζωή των ασθενών. 

Φάρμακα τα οποία είναι ευαίσθητα στο να υποστούν αλλοίωση από την υψηλή θερμοκρασία είναι η νιτρογλυκερίνη (για την καρδία), αντιπηκτικά, φάρμακα για τον θυρεοειδή όπως η λεβοθυροξίνη, η ινσουλίνη μια πρωτεΐνη για τους διαβητικούς που αν υπερθερμανθεί χάνει τις ιδιότητές της, αντισυλληπτικά και άλλα ορμονικά σκευάσματα, αντιβιοτικά, κορτιζονούχα, αντιεπιληπτικά και ταινίες για διαγνωστικά τεστ.

Είναι η αποθήκευση στο ψυγείο μία ασφαλής λύση; 

Σαφώς και όχι! Η θερμοκρασία φύλαξης κάθε φαρμάκου είναι καθορισμένη. Η τοποθέτηση φαρμάκων στο ψυγείο χωρίς να αναγράφεται στις οδηγίες αλλοιώνει το φάρμακο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα εναιωρήματα, αυτά δηλαδή που χρειάζονται ανακίνηση πριν την χρήση, που όταν τοποθετηθούν σε χαμηλή θερμοκρασία επηρεάζεται η σταθερότητα τους. 

Πως επηρεάζει η υγρασία τα φάρμακα; 

Η υγρασία είναι ο άλλος παράγοντας που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη κατά την αποθήκευση των φαρμάκων στο σπίτι. Η υψηλή υγρασία επηρεάζει κυρίως σκευάσματα υπό την μορφή ταμπλέτας ή ταινίες οι οποίες χρησιμοποιούνται σε διαγνωστικά τεστ ( π.χ. για μέτρηση σακχάρου, τεστ εγκυμοσύνης κ.α.). Η προσκόλληση υγρασίας στο σκεύασμα μπορεί να προκαλέσει διαφοροποίηση στη σύσταση με αποτέλεσμα την μείωση της δραστικότητας ή ακόμη και πρόκληση ανεπιθύμητων ενεργειών, αλλά και να πάρουμε λανθασμένα αποτελέσματα στην περίπτωση των τεστ. Ένα παράδειγμα είναι τα δισκία ασπιρίνης που όταν εκτεθούν σε υγρασία υδρολύονται σε σαλικυλικό οξύ. 

Πώς πρέπει να γίνεται η ορθή φύλαξη των φαρμάκων; 

• Απομάκρυνση των φαρμάκων από την κουζίνα και το μπάνιο όπου υπάρχει αυξημένη υγρασία και θερμοκρασία
• Τοποθέτηση των φαρμάκων σε ειδικό κουτί
• Συστήνεται να μην απομακρύνονται τα φάρμακα από την αρχική τους συσκευασία και να μην πετάμε το φύλλο οδηγιών
• Να μην τοποθετούνται φάρμακα στο ψυγείο, αν δεν φέρουν την ένδειξη «φυλάσσεται στο ψυγείο»
• Αν τα φάρμακά εκτεθούν σε θερμοκρασία πάνω από 30 βαθμούς Κελσίου, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, καλό είναι να τα αντικαταστήσετε.
• Να γίνεται έλεγχος μία φορά τον χρόνο τουλάχιστον για απομάκρυνση φαρμάκων που έχουν λήξει και αντικατάσταση όσον είναι ανοιχτά για περισσότερο από έναν χρόνο
• Τα κολλύρια θα πρέπει να διατηρούνται στο ψυγείο και να αποφεύγεται αυστηρά η χρήση τους μετά το πέρας 8-10 ημερών, λόγω κινδύνου μικροβιακής μόλυνσης
• Τηρούνται ΠΑΝΤΑ οι οδηγίες χρήσης και συντήρησης που εσωκλείονται !! 
• Τα φάρμακα φυλάσσονται πάντα μακριά από παιδιά!! (65% των δηλητηριάσεων σε παιδιά είναι από φάρμακα)