Οι ψυχικές ασθένειες δεν είναι μεταφυσική

Μέχρι και στις μέρες μας οι ψυχικές ασθένειες αντιμετωπίζονται από αρκετούς ως μεταφυσική. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί συνδυάζονται με την μεταφυσική έννοια της “ψυχής”. Ο όρος “ψυχική ασθένεια” σε πολλούς έχει εγχαραχτεί ως δυσλειτουργία της ψυχής του ατόμου. Μεταξύ άλλων αυτό οδηγεί και στο στίγμα της ψυχικής ασθένειας που με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση των ψυχικά ασθενών. Όσο προχωρά η κοινωνία θα πρέπει να διορθώνεται η αντίληψη που επικρατεί γενικά για τους ψυχικά ασθενείς. Αυτό είναι επιτακτικό καθώς μόνο έτσι θα καταστεί δυνατόν να υπάρξει αξιοπρεπής αλλά και αποτελεσματική θεραπεία τους.

Ως ψυχικές ασθένειες ή διαταραχές μοτίβα σκέψης ή συμπεριφοράς που μπορούν να προκαλούν πόνο ή ακόμα και ανικανότητα στο άτομο και δεν είναι αναπτυξιακά ή κοινωνικά καθοριζόμενες! Οι ψυχικές ασθένειες συνδέονται με το πώς το άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του και πώς αλληλεπιδρά με αυτόν. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους οφείλονται σε δυσλειτουργίες του νευρικού συστήματος. Τα σημεία του συστήματος αυτού που πλήττονται όταν μιλάμε για μια ψυχική διαταραχή βρίσκονται στον εγκέφαλο και είναι αυτά που σχετίζονται με τις ανώτερες διανοητικές λειτουργίες.

Διάγνωση και Ταξινόμηση Ψυχικών Ασθενειών

Γενικά η διάγνωση των ψυχικών ασθενειών μπορεί να εμφανίζει μεγάλη διακύμανση στο επίπεδο δυσκολίας της. Παρόλα αυτά τις περισσότερες φορές, η διάγνωση είναι μια ιδιαίτερα σύνθετη διαδικασία. Η διάγνωση των ψυχιατρικών ασθενειών γίνεται από ψυχιάτρους, εξειδικευμένους κλινικούς ψυχολόγους ή κλινικούς κοινωνικούς λειτουργούς. Αυτή στηρίζεται κυρίως στην παρατήρηση και στις ερωτήσεις, αφού έτσι αξιολογούνται οι διανοητικές λειτουργίες του ασθενούς. Παρόλα αυτά, πολλές φορές χρειάζεται και η απεικόνιση του εγκεφάλου. Για την ευκολότερη μελέτη των ψυχικών ασθενειών χρησιμοποιούνται δύο συστήματα ταξινόμησης. Το πρώτο είναι το ICD-10 που έχει εδραιωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Το άλλο σύστημα είναι το DSM-IV το οποίο έχει δημιουργηθεί από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία. Τα δύο αυτά συστήματα έχουν μεγάλες διαφορές αν και στις πιο σύγχρονες εκδόσεις τους συγκλίνουν σε αρκετά σημεία.

Ψυχικές Ασθένειες

Οι ψυχικές ασθένειες εμφανίζουν τεράστια ποικιλία ως προς την ένταση, τα συμπτώματα, την επίδραση και τις επιπτώσεις τους στο άτομο. Το κοινό γνώρισμα όλων αυτών των διαταραχών είναι ότι μπορούν ανά πάσα ώρα να υποτροπιάσουν και να ξεσπάσουν με πολύ άσχημο τρόπο για την υγεία του ατόμου. Στην συνέχεια θα γίνει μια συνοπτική παρουσίαση των πιο συνηθισμένων από αυτές.

Οι πιο συνηθισμένες είναι οι αγχώδεις διαταραχές, όπως είναι το άγχος, η διαταραχή πανικού, η αγοραφοβία και η μετατραυματική διαταραχή στρες. Τις περισσότερες φορές έχουν και τα πιο ήπια συμπτώματα και η αντιμετώπισή τους δεν χρειάζεται πάντα φαρμακευτική αγωγή. Άλλες συναισθηματικές λειτουργίες που μπορούν να διαταραχτούν και να οδηγήσουν σε καταστάσεις παρατεταμένης λύπης ή έντονου και παθολογικά παρατεταμένου ενθουσιασμού οδηγώντας σε πολλά στάδια κατάθλιψης ή μανίας αντίστοιχα. Δυσλειτουργίες στα κέντρα της ομιλίας και της αντίληψης οδηγούν σε διαταραχές στην αντίληψη της πραγματικότητας. Σε αυτόν τον τύπο διαταραχών η πιο συνηθισμένη είναι η σχιζοφρένεια.

Σε πολλές περιπτώσει εμφανίζεται και έντονη σχιζοσυναισθηματική διαταραχή η οποία οφείλεται σε διαταραχές κέντρων τόσο της ομιλίας όσο και των συναισθημάτων. Στις ψυχικές ασθένειες συγκαταλέγονται και οι διαταραχές πρόσληψης τροφής (βουλιμία, νευρική ανορεξία) καθώς και διαταραχές ύπνου. Τέλος στην κατηγορία των ψυχικά ασθενών εντάσσονται και αυτοί που δεν μπορούν να αντισταθούν σε κάποια σωματική τους παρόρμηση με την προϋπόθεση ότι αυτή μπορεί να βλάψει τους ίδιους ή τους γύρω τους.

Αιτιολογία Ψυχικών Ασθενειών

Η αιτιολογία των ψυχικών ασθενειών είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα που αφορά την σύγχρονη ιατρική. Αυτό γιατί δεν έχει εξακριβωθεί ακριβώς ο μηχανισμός πρόκλησης πολλών ασθενειών. Παρόλο που ξέρουμε ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους οι ψυχικές ασθένειες οφείλονται σε δυσλειτουργίες των κέντρων των εγκεφάλων που σχετίζονται με συγκεκριμένες λειτουργίες, δεν γνωρίζουμε πάντοτε πώς προκαλούνται αυτές οι δυσλειτουργίες. Ένας παράγοντας είναι οι διαταραχές στην ανάπτυξη του ατόμου. Αυτό σημαίνει πως εξ αρχής δεν σχηματίζονται σωστά τα εγκεφαλικά κέντρα. Σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι πολλές ψυχικές ασθένειες εμφανίζονται να έχουν και γενετικό υπόβαθρο, παρόλο που αυτό δεν έχει αποδειχθεί γενικά.

Στην ένταση αλλά όχι αποκλειστικά στην πρόκληση μιας ψυχικής ασθένειας συμβάλλουν κοινωνικοί παράγοντες. Μεταξύ άλλων βρίσκονται η κακοποίηση, η παραμέληση, η οικονομική και κοινωνική δυσχέρεια, η ανεργία καθώς και άλλα στοιχεία που υπάρχουν σε κουλτούρες ανά τον κόσμο που ποινικοποιούν χαρακτηριστικά ατόμων. Τέλος, σημαντικός παράγοντας στην πρόκληση ψυχικών διαταραχών είναι η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης και άλλων ουσιών λόγω των δομικών αλλαγών που επιφέρουν στον εγκέφαλο.

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία

Μπορείτε να διαβάσετε και το άρθρο της συναδέλφου σχετικά με την σύνδεση ψυχικής διαταραχής και εγκλήματος

Ψυχιατρική Διαταραχή & Έγκλημα