Η αλλαγή του κλίματος θα έχει αναπόφευκτα δραματικές συνέπειες σε όλες τις πτυχές της ζωής μας, που κυμαίνονται από το αλλοιωμένο κλίμα που έχει αντίκτυπο στις πλημμύρες και την ξηρασία, αλλά και αλλαγές στην ποιότητα και τη ρύπανση αέρα/νερών/εδάφους, αλλαγές στην οικολογία και αλλοιωμένη παραγωγή τροφίμων. Αυτά μαζί θα έχουν αρνητικές συνέπειες στην υγεία μας, συμπεριλαμβανομένης της υγείας του εγκεφάλου μας.
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ:
Η έκθεση στη θερμότητα μπορεί να οδηγήσει σε υπερθερμία και θερμοπληξία σε ακραίες περιπτώσεις που μπορεί να είναι θανατηφόρα. Καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, η συχνότητα της υπερθερμίας και της θερμοπληξίας θα αυξηθεί επίσης αναπόφευκτα. Η υπερθερμία, καθώς και οι ατμοσφαιρικές αλλαγές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, σχετίζονται με αυξημένο επιπολασμό ημικρανιών, επιληπτικών κρίσεων, εγκεφαλικών επεισοδίων και ορισμένων μορφών άνοιας, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Οι προτεινόμενοι μηχανισμοί που διέπουν τη θερμότητα και την παθοφυσιολογία του εγκεφάλου μπορεί να αποδοθούν σε μια ποικιλία ανώμαλων κυτταρικών διεργασιών που συμβαίνουν μέσα στον εγκέφαλο. Μελέτη έδειξε, ότι η παρατεταμένη έκθεση ποντικών σε αυξημένες θερμοκρασίες, οδήγησε στην εμφάνιση οξειδωτικού στρες και στην υπερφωσφορυλίωση της πρωτεΐνης – βασικά συστατικά του νευροεκφυλισμού στο Αλτσχάιμερ.
Η έκθεση στη θερμότητα, ειδικά η θερμοπληξία/υπερθερμία μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές μεταβολικές, κυτταρικές, φλεγμονώδεις και μικροαγγειακές αλλαγές στον εγκέφαλο που μπορεί να οδηγήσουν σε μια σειρά από δυνητικά καταστροφικές νευρολογικές συνέπειες από την έναρξη των επιληπτικών κρίσεων έως την έναρξη της άνοιας (νευροεκφυλισμός). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλές από αυτές τις θεωρητικές και επιστημονικά επικυρωμένες παρατηρήσεις είναι απίστευτα περίπλοκες και η απόδειξη άμεσης αιτίας και αποτελέσματος είναι δύσκολη.
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ
Άμεση συνέπεια όλων των αλλαγών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή θα είναι ο αυξημένος επιπολασμός μολυσματικών ασθενειών όπως οι ασθένειες που μεταδίδονται από φορείς και οι ζωονόσοι. Πολλά από αυτά, όπως η ελονοσία, ο δάγγειος πυρετός και η ιαπωνική εγκεφαλίτιδα, συνήθως περιορίζονται περιφερειακά σε συγκεκριμένες γεωγραφικές τοποθεσίες συνήθως κοντά στον ισημερινό. Με την κλιματική αλλαγή, καθώς πολλές περισσότερες περιοχές μακρύτερα από τον ισημερινό γίνονται πιο τροπικές σε κλίμα, η κατανομή τέτοιων ασθενειών αλλάζει επίσης αυξανόμενη σε προηγουμένως μη ενδημικές περιοχές όπως η Νότια Ευρώπη.
Aedes spp. Το κουνούπι είναι ένας φορέας τροπικών ασθενειών για πολλούς ιούς, συμπεριλαμβανομένων του δάγκειου πυρετούκαι του κίτρινου πυρετού. Ορισμένες από αυτές τις ασθένειες έχουν άμεσες νευρολογικές συνέπειες.
Για παράδειγμα, η μόλυνση του δάγγειου πυρετού μπορεί να οδηγήσει σε νευρολογικά αποτελέσματα σε περίπου 20% όλων των περιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένης της εγκεφαλίτιδας και της εγκεφαλοπάθειας. Επιπλέον, ο δάγκειος πυρετός είναι πλέον η ταχύτερα αναπτυσσόμενη τροπική μόλυνση σε όλο τον κόσμο και ο επιπολασμός του αναμένεται να αυξηθεί με την κλιματική αλλαγή. Ο κίτρινος πυρετός μπορεί επίσης να οδηγήσει σε δυνητικά θανατηφόρες νευρολογικές καταστάσεις. Όπως, για παράδειγμα η εγκεφαλίτιδα, που σχετίζεται με οξεία νευροφλεγμονή και εκτεταμένη νευρωνική βλάβη.
Το Plasmodium falciparum είναι το πρωτόζωο που μεταφέρεται από τα κουνούπια Anopheles και προκαλεί ελονοσία. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της λοίμωξης από ελονοσία, διαφορετικές νευρολογικές συνέπειες μπορεί να διαφέρουν από επιληψία, γνωστικά ελαττώματα και ορισμένα ελλείμματα συμπεριφοράς που κυμαίνονται από υπερκινητική ή επιθετική συμπεριφορά – ιδιαίτερα σε νεότερους επιζώντες.
Όπως και με άλλες παρασιτικές και ιογενείς λοιμώξεις, η κλιματική αλλαγή ήδη αλλάζει τη γεωγραφική εντόπιση της ελονοσίας και άλλων. Ετσι, εξαπλώνεται σε περιοχές που δεν είχαν προσβληθεί προηγουμένως μακριά από τις τροπικές περιοχές.
ΠΗΓΕΣ:
Habibi, L., Perry, G. and Mahmoudi, M. (2014). Global warming and neurodegenerative disorders: speculations on their linkage. BioImpacts : BI, [online] 4(4), pp.167–170.
News-Medical.net. (2021). The Impact of Climate Change on Brain Health. [online] Available at: news-medical.net. Accessed: 11/6/22.
O’Donnell, S. (2018). The neurobiology of climate change. The Science of Nature, 105(1-2).
Ruszkiewicz et al, 2019. Brain diseases in changing climate. Environ Res. 177:108637.
