Πολύποδες παχέος εντέρου και διατροφή

Οι πολύποδες παχέος εντέρου είναι μάζες ιστού που προβάλλουν στον εντερικό αυλό. Είναι βλάβες μισχωτές ή άμισχες, καλοήθεις ή κακοήθεις, βλεννογόνιες, υποβλεννογόνιες ή μυϊκές, δηλαδή παρουσιάζουν μεγάλη ετερογένεια. Οι συχνότεροι πολύποδες είναι οι εξής:

Νεοπλασματικοί: αδένωμα (σωληνώδες και σωληνολαχνωτό), λαχνωτό αδένωμα
Αμαρτώματα: καρκίνωμα, νεανικός πολύποδας
Φλεγμονώδεις: πολύποδας Peutz-Jeghers, φλεγμονώδης πολύποδας (ψευδοπολύποδας)
Αταξινόμητοι: καλοήθης λεμφικός πολύποδας, υπερπλαστικοί πολύποδες
Μικτοί: λίπωμα, λειομύωμα, καρκινοειδές

Η πολυποδίαση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για την παρουσία πολλών πολυπόδων στο παχύ έντερο.

Η συχνότητα των πολυπόδων στον γενικό πληθυσμό ανέρχεται σε 9-60% (οι περισσότεροι από αυτούς είναι μικροί πολύποδες που δεν ανευρίσκονται παρά μόνο στις νεκροτομές). Τα πολυποειδή αδενώματα ανευρίσκονται περίπου στο 25% των ασυμπτωματικών ενηλίκων σε τυχαίο διαγνωστικό έλεγχο με κολονοσκόπηση. Ο επιπολασμός των αδενωμάτων είναι 30% στην ηλικία των 50 ετών, 40% σε εκείνη των 60, 50% στην ηλικία των 70 και 55% στα 80 έτη. Η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 55 έτη, δηλαδή περίπου 5-10 έτη κάτω από τη μέση ηλικία ασθενών με καρκίνο παχέος εντέρου και ορθού. Περίπου το 50% των πολυπόδων ανευρίσκονται στο σιγμοειδές και το ορθό. Αυξημένη επίπτωση αδενωμάτων έχει αναφερθεί σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού.

Οι φλεγμονώδεις πολύποδες δεν έχουν κακοήθη δυνητικότητα και η ανάπτυξη καρκίνου συγκριτικά με τα αμαρτώματα είναι σπάνια. Οι υπερπλαστικοί πολύποδες δεν είναι νεοπλασματικοί και δεν εξαλλάσσονται. Αντιθέτως, τα αδενώματα είναι προκαρκινωματώδεις αλλοιώσεις. Μάλιστα η πλειοψηφία των αδενοκαρκινωμάτων του παχέος εντέρου στη Β. Αμερική και την Ευρώπη θεωρείται ότι εξελίσσονται από αδενώματα. Περίπου το 25% των ασθενών με πέντε ή περισσότερους αδενωματοειδείς πολύποδες έχουν σύγχρονο καρκίνο παχέος εντέρου κατά την αρχική κολονοσκόπηση, ενώ ασθενείς με οικογενή αδενωματώδη πολυποδίαση πεθαίνουν από καρκίνο σε μικρότερη ηλικία εκτός αν γίνει κολεκτομή.

Γίνεται, λοιπόν, φανερή η ανάγκη πρόληψης αλλά και έγκαιρης διάγνωσης της νόσου. Ας δούμε, αρχικά, ποιοι είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου. Ήδη αναφέρθηκε η ηλικία (αύξηση πιθανοτήτων μετά τα 50 με μέση ηλικία τα 55 έτη). Επιπλέον παράγοντες κινδύνου αποτελούν οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα και νόσος Crohn), καθώς φυσικά και το οικογενειακό ιστορικό. Το ίδιο ισχύει και για τη χρήση καπνού και αλκοόλ, όπως και για την παχυσαρκία, την έλλειψη άσκησης και τον αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Προφανώς η διατροφή σχετίζεται με τον σακχαρώδη διαβήτη και την παχυσαρκία, αλλά επηρεάζει και ανεξάρτητα τις πιθανότητες ανάπτυξης πολυπόδων στο παχύ έντερο.

Όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο (link: https://www.maxmag.gr/soma-igia/karkinos-pies-trofes-voithoun-stin-prolipsi/) ο καρκίνος του παχέος εντέρου ευνοείται από δίαιτα πτωχή σε φυτικές ίνες και πλούσια σε λίπη. Με τον ίδιο μηχανισμό προκαλείται και η ανάπτυξη πολυπόδων. Ο αντίστροφος μηχανισμός, αυτός που συμβάλλει στην πρόληψη, έχει ως εξής: τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες επιταχύνουν τη διέλευση των κοπράνων δια του εντέρου και έτσι ελαττώνεται ο χρόνος έκθεσης του βλεννογόνου του κόλου σε δυνητικά καρκινογόνα, ενώ συγχρόνως μειώνεται η συγκέντρωση αυτών των καρκινογόνων λόγω της αύξησης του όγκου των κοπράνων.

Τονίζεται, λοιπόν, η σημασία κατανάλωσης τροφών ολικής αλέσεως και πλούσιων σε φυτικές ίνες, η μείωση εκείνων που είναι πλούσιες σε λίπη, ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ και η μη χρήση καπνού. Η φυσική άσκηση, βεβαίως, παράλληλα με τη διατήρηση υγιούς βάρους σώματος συμβάλλουν στην πρόληψη εμφάνισης πολυπόδων. Όσον αφορά στη γενετική προδιάθεση και το θετικό οικογενειακό ιστορικό, στην περίπτωση που αυτό είναι θετικό καλό είναι να υπάρξει γενετική καθοδήγηση και προληπτικός έλεγχος.