Η επίδραση της μουσικής στην παιδική ανάπτυξη

Η επίδραση της μουσικής στην ανάπτυξη των παιδιών, αποτελεί αντικείμενο μελέτης από αρχαιοτάτων χρόνων. Πρώτος ο Πυθαγόρας τόνισε την θετική της συμβολή τόσο στην ψυχολογική, όσο και στην γνωστική τους ανάπτυξη.

Εν συνεχεία, ο Πλάτωνας μίλησε για την ηθοπλαστική βάση της μουσικής για τα παιδιά. Ο Αριστοτέλης με την σειρά του τόνισε ότι, ανάλογα τον ρυθμό που θα διαμορφωθεί ο χαρακτήρας του ανθρώπου. Από την άλλη, ο Ιπποκράτης εστίασε στην θεραπευτική της προσέγγιση.

Πως η μουσική επηρεάζει την συμπεριφορά ενός παιδιού

Τα παιδιά μπορούν να ανταποκριθούν σε κάθε μουσικό άκουσμα από την βρεφική ηλικία. Η ανταπόκριση των παιδιών στην μουσική, θα γίνει αισθητή μέσα από την κίνηση τους. Τα παιδιά που μπορούν να αντιληφθούν τους ήχους, τείνουν να έχουν έντονη κινητικότητα.

Η ανταπόκριση στην μουσική μπορεί να συνδεθεί με τον συναισθηματικό και ψυχικό τους κόσμο. Η μουσική θα φανεί ότι επηρεάζει τα παιδιά σε τέτοιο βαθμό, που τα καθοδηγεί τις περισσότερες φορές.

Επειδή τα παιδιά δεν έχουμε προλάβει να αναπτύξει τον προφορικό τους λόγο, μπορούν να εκφραστούν μέσω της μουσικής. Άρα, η μουσική αποτελεί δίοδο επικοινωνίας των παιδιών, τόσο με το συναισθηματικό τους κόσμο, όσο και με τον ευρύτερο.

Η μουσική στην κοινωνική ζωή

Η μουσική όπως προαναφέραμε αποτελεί πηγή επικοινωνίας για τα παιδιά. Μέσα από την μουσική τα παιδιά μπορούν να εκφραστούν πιο ελεύθερα. Επίσης, μπορούν να έρθουν σε σύνδεση με παιδιά, τα οποία μπορεί να μην έχουν δυνατότητα στον προφορικό λόγο όπως αυτά. Άρα, η μουσική αποτελεί το μόνο μέσο επικοινωνίας και έκφρασης. Η μουσική για τα παιδιά είναι εξίσου σημαντική με την τροφή και την επιβίωση.

Στην σημερινή εποχή, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί έχουν πολλά μέσα, από τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά, να έρθουν σε απόλυτη σύνδεση με την μουσική. Τέτοια μπορεί να είναι τα μουσικοκινητικά παιχνίδια ή η ενασχόληση με κάποιο μουσικό όργανο.

Οπότε, μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει η μουσική για τα παιδιά. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να την εκμεταλλευτούν σωστά. Μπορούν να δώσουν κίνητρο στα παιδιά μέσα από δραστηριότητες που θα συσχετίζονται με τις τέχνες. Τότε, θα υπάρξουν θεαματικά αποτελέσματα στην πορεία της ζωής τους.

Πότε αντιλαμβάνεται το παιδί την μουσική

Το παιδί είναι σε θέση να αντιληφθεί τη μουσική από την βρεφική ηλικία, ακόμη και από την στιγμή που βρίσκεται στην κοιλιά της μητέρας του. Το αυτί του παιδιού σαν όργανο, αρχίσει να έχει ανάπτυξη από τη στιγμή που είναι μόλις 0,8 εκατοστά το έμβρυο. Στην 24η εβδομάδα έχει ολοκληρωθεί πλήρως. Αυτός είναι ο λόγος, που μπορούμε να καταλάβουμε, πως τα παιδιά έχουν ερεθίσματα από την γέννηση τους.

Τα πρώτα ερεθίσματα που λαμβάνει το παιδί είναι η φωνή της μητέρας του και ότι η ίδια μπορεί να αντιληφθεί. Από την στιγμή όμως, που θα έρθει στην ζωή, αρχίζει να κατανοεί περισσότερους ήχους.

Τα νέα ερεθίσματα του παιδιού θα βασιστούν στην τονικότητα και τον ρυθμό. Έχοντας αυτά υπόψιν, αρχίζει να έχει αντίληψη των συναισθημάτων, που το διεγείρουν. Προσπαθεί να τα διαχειριστεί, αλλά και να τα μοιραστεί με το οικείο του περιβάλλον.

Μελέτες που το αποδεικνύουν

Ο Hargreaves σε μια μελέτη του υποστήριξε ότι, οι γονείς θα πρέπει να προσφέρουν στα παιδιά τους πολλά μουσικά ερεθίσματα, καθώς  η παρουσία τους είναι πολύ σημαντικότερη από την απουσία τους.

Το παιδί στην ηλικία των 12 μηνών, αρχίζει να επιλέγει τα ερεθίσματα που θα το ακολουθούν στην υπόλοιπη ζωή του. Αντιθέτως,  τους πρώτους μήνες της ζωής του, θα προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε ήχο ακούει, διότι δεν είναι ακόμα σε θέση να αντιληφθεί πραγματικά τι του αρέσει.

Κατά τον Hargreaves (2004), τα παιδιά πρώτα θα στραφούν προς την μουσική εκφράζοντας μια ευχαρίστηση και εν συνεχεία, θα αρχίσουν να «παραδίδουν» το σώμα τους σε αυτή.

Από την άλλη, ο Wilkin (1995) υποστήριξε με τη μελέτη του ότι, η μουσική επιβραδύνει τον καρδιακό ρυθμό και προσφέρει εφορία στα παιδιά. Ακόμη, απομακρύνει το άγχος και αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την διάσπαση προσοχής.

Η μελέτη όμως, η οποία έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο, ήταν αυτή του Moog (1976). Πραγματοποιήθηκε σε παιδιά ηλικίας από 0 έως 6 ετών. Σύμφωνα με τον Moog, τα παιδιά πρώτα αντιλαμβάνονται τον ήχο των λέξεων. Εν συνεχεία, πιάνουν τον ρυθμό και στο τέλος την τονικότητα, που δημιουργεί την μελωδία.

Μεταξύ 4 και 5 ετών ξεκινούν να συνδέουν τα ερεθίσματα που λαμβάνουν με τα συναισθήματα τους. Αυτό συνεπάγεται ότι, τα παιδιά θα συνδέσουν αυτή την μουσική με μια συγκεκριμένη κατάσταση της ζωής τους εκείνη την περίοδο και θα την κρατήσουν στην μνήμη τους, ώστε κάθε φορά να επαναφέρουν αυτή την ανάμνηση.

Επιπλέον, η έρευνα του Michel (1974) έδειξε ότι τα παιδιά στα πρώτα χρόνια της ζωής τους αντιλαμβάνονται απλά ήχους και αντιδρούν σε αυτούς. Όμως, μετά την ηλικία των τριών ετών μπορούν να αποστηθίσουν μελωδίες και στίχους σε σωστό τόνο. Στην ηλικία των 5 με 6 χρόνων αντιλαμβάνεται πλήρως την ουσία της μουσικής.

Η μουσική ως θεραπευτική προσέγγιση

Η μουσική πέραν του ότι αποτελεί μέσο επικοινωνίας του παιδιού με άλλα παιδιά ή ενήλικες, αποτελεί και ένα μεγάλο όπλο για την θεραπεία. Πολλοί επιστήμονες ισχυρίστηκαν πως η μουσικό θεραπεία είναι ιδανική για την ανάπτυξη της ευαισθησίας των παιδιών, καθώς και για την εξέλιξη του συναισθηματικού τους κόσμου.

Επιπροσθέτως, η μουσικό θεραπεία είναι ικανή να βοηθήσει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη των παιδιών με σπάνια σύνδρομα, όπως τα Asperger, Rett, Down και ο αυτισμός.

Επίσης, βοηθάει στην διαταραχή προσοχής και την δυσκολία στην επικοινωνία. Ακόμη, ο ρόλος της μουσικό θεραπείας είναι σημαντικός στην αντιμετώπιση νευρολογικών παθήσεων όπως η εγκεφαλική παράλυση, καθώς και στην νοητική υστέρηση.

Τέλος, η μουσικό θεραπεία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των συναισθηματικών ή μαθησιακών δυσκολιών, στα προβλήματα συμπεριφοράς και τις κινητικές δυσκολίες.

Συμπεράσματα ερευνών

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι, τα παιδιά θα πρέπει να έρθουν σε άμεση επαφή με την μουσική, από την στιγμή που αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πλήρως το φάσμα της. Ιδανικά μπορούν να παρακολουθήσουν κάποιο μουσικοκινητικό εργαστήρι ή να μάθουν ένα μουσικό όργανο.

Μέσα από την ενασχόληση τους με την μουσική τα παιδιά θα αναπτύξουν την κινητικότητα τους, την φαντασία τους, την εφευρετικότητα τους. Θα είναι ανοιχτά σε δραστηριότητες, ομαδικά παιχνίδια και θα μπορούν να επικοινωνήσουν πιο εύκολα τα συναισθήματα τους.

Πηγές

Ειρήνη Περσίδου – Η επίδραση της μουσικής και των τεχνών στα παιδιά – Travel4Kids – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: travel4kids.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.10.2022)

Ειρήνη Ρ. Δασκαλάκη – Η επίδραση της μουσικής εξάσκησης στον εγκέφαλο του παιδιού, στην γνωστική του ανάπτυξη και παθολογία του – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Βόλος 2019 – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: il.libr.uth.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.10.2022)

Ιωάννα Τσαρή – Η επίδραση της μουσικής στην ανάπτυξη των παιδιών – Σχολή Επιστημών Υγείας και Πρόνοιας – Αιγάλεω 2020 – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: edutech.thesis.uniwa.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.10.2022)

Η επίδραση της μουσικής και μουσικό θεραπείας στην προσχολική ηλικία είναι ανεκτίμητης αξίας – Mothers Blog – 30.9.2018 – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: mothersblog.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.10.2022)

Γιώργος Δ. Κουβαράκης – Η επίδραση της μουσικής στα παιδιά – 9.9.2017 – Εκδόσεις Περσίδες – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: perseides.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.10.2022)