Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε βρέφη

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: πιθανότατα φαντάζει σοβαρή και απειλητική νόσος, ειδικά για ένα βρέφος. Κι όμως είναι απολύτως συνηθισμένη και φυσιολογική κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής, επομένως δε χρειάζεται κανένας πανικός από την πλευρά των γονέων. Φυσικά η επίσκεψη στον παιδίατρο είναι απαραίτητη ως μέτρο πρόληψης σε οποιαδήποτε περίπτωση ανησυχίας. Τελικά τι ακριβώς είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ); Πώς εκδηλώνεται και πώς αντιμετωπίζεται;

Ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ορίζεται η ακούσια επιστροφή γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο. Όπως είναι γνωστό, η τροφή μεταφέρεται στον στόμαχο μέσω του οισοφάγου. Ο κύριος παράγοντας που αποτρέπει την ανεπιθύμητη επιστροφή (παλινδρόμηση) του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο είναι ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ). Ο ΚΟΣ αποτελεί μια ζώνη αυξημένης πίεσης στον κατώτερο οισοφάγο. Η πίεση αυτή ελαττώνεται κατά τη διάρκεια της κατάποσης επιτρέποντας την προώθηση του βλωμού προς τον στόμαχο.

Όσον αφορά στα βρέφη, η ΓΟΠ οφείλεται σε παροδική ελάττωση του τόνου του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, σε ελαττωμένη κάθαρση του οισοφάγου και σε καθυστερημένη γαστρική κένωση. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εκδηλώνεται είτε ως αναγωγές είτε ως γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος.

Αναγωγή είναι η επιστροφή μικρής ποσότητας τροφής κατά τη διάρκεια της σίτισης ή αμέσως μετά από αυτήν. Πρόκειται για φυσιολογικό φαινόμενο, ειδικά κατά τους πρώτους μήνες της ζωής, που δεν επηρεάζει τη θρέψη και την αύξηση του βρέφους. Συνήθως οι αναγωγές υποχωρούν με τον κατάλληλο χειρισμό του βρέφους, όπως με την τοποθέτησή του σε θέση ρεψίματος, σε ελαφρά ανασηκωμένη ή σε δεξιά πλάγια θέση, αμέσως μετά τη σίτιση και με ήπιες κινήσεις.

Η γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος, από την άλλη πλευρά, επηρεάζει την ποιότητα ζωής. Σε αυτήν την περίπτωση η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εμφανίζει επιπλοκές ή έντονη συμπτωματολογία με ποικίλες εκδηλώσεις, όπως:

• Αναγωγές, επίμονοι έμετοι, σιελόρροια, άρνηση λήψης τροφής
• Επίμονο κλάμα
• Κοιλιακό άλγος, θωρακικό άλγος
• Διαταραχές του ύπνου
• Συριγμός, βήχας (σε σιωπηλή παλινδρόμηση)

Όσο για τις πιθανές επιπλοκές, μερικές από αυτές είναι οι εξής:

• Στασιμότητα στην ανάπτυξη
• Διαταραχές στη σίτιση
• Οισοφαγίτιδα
• Εξελκώσεις/στενώσεις του οισοφάγου
• Υποτροπιάζουσες πνευμονίες
• Άπνοια ή συνδρομή παρ’ ολίγον αιφνιδίου θανάτου

Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως δηλαδή του βαθμού και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων, κρίνεται επιβεβλημένη η επίσκεψη στον παιδίατρο. Έτσι κι αλλιώς, κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής οι επισκέψεις αυτές είναι συχνές και προγραμματισμένες, τόσο για την εμβολιαστική κάλυψη του βρέφους όσο και για τον αναπτυξιολογικό του έλεγχο. Συνεπώς, κατά τις επισκέψεις αυτές οποιαδήποτε συμπτωματολογία μπορεί να αξιολογηθεί ώστε να δρομολογηθεί η ανάλογη αντιμετώπισή της.

Η αντιμετώπιση των αναγωγών έχει ήδη αναφερθεί. Ποια είναι, όμως, η θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής νόσου; Καταρχάς αντιμετώπιση απαιτείται σε όλες τις περιπτώσεις της νόσου. Αυτή περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή η οποία προωθεί τη γαστρική κένωση, σε συνδυασμό με H2 ανταγωνιστές ή αναστολείς της αντλίας πρωτονίων σε περιπτώσεις οισοφαγίτιδας. Χειρουργική αντιμετώπιση απαιτείται σε σπάνιες περιπτώσεις, δηλαδή όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή ή επί σοβαρών επιπλοκών, όπως στένωση του οισοφάγου ή επιμονή των συμπτωμάτων από το αναπνευστικό σύστημα.

Βιβλιογραφία:
Βασική Παιδιατρική Φ. Κανακούδη-Τσακαλίδου, Γ. Κατζός, Φ. Παπαχρήστου, Β. Δρόσου-Αγακίδου