Η διαισθητική διατροφή (intuitive eating) δεν αποτελεί δίαιτα που στοχεύει στην απώλεια βάρους, αλλά μια διαφορετική διατροφική προσέγγιση που έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο. Σκοπός της διαισθητικής διατροφής είναι να απαλλάξει το άτομο από τη φιλοσοφία της δίαιτας, επιτρέποντάς του να αφουγκραστεί καλύτερα τα σήματα πείνας και πληρότητας που του στέλνει το σώμα του.
Η διαισθητική διατροφή δεν είναι ταυτόσημη με την ενσυνείδητη διατροφή (mindful eating). Η ενσυνείδητη διατροφή αποτελεί πρακτική που ενθαρρύνει το άτομο να θρέφεται με σεβασμό και αγάπη απέναντι στον εαυτό του, να μη γίνεται επικριτικό απέναντι στις ανάγκες του, να είναι παρόν και να βιώνει τη στιγμή ενός γεύματος με όλες του τις αισθήσεις. Η διαισθητική διατροφή από την άλλη, συνιστά ένα ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η αποβολή των καταπιεστικών προτύπων της δίαιτας και η αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται το σώμα του και την τροφή του. Ωστόσο, αν και όπως αναφέρθηκε δεν πρόκειται για έννοιες ταυτόσημες, η διαισθητική διατροφή δεν μπορεί παρά να βασίζεται στο mindful eating.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές της διαισθητικής διατροφής;
1. Απαλλασσόμαστε από τη νοοτροπία της δίαιτας. Καιρός να βάλουμε στην άκρη όλες εκείνες τις δίαιτες οι οποίες υπόσχονται μαγικά αποτελέσματα, επιβάλλουν στερήσεις και περιορισμούς και τελικά αποτυγχάνουν, γεμίζοντάς μας ενοχές. Ας δεχτούμε ότι αυτή η ανελευθερία μπορεί πολλές φορές να οδηγήσει σε στερητικό σύνδρομο και αυξημένη κατανάλωση τροφής, άρα και σε αύξηση/μη απώλεια βάρους.
2. Ακούμε το σώμα μας όταν ζητάει τροφή. Όταν βιώνουμε έντονο και αληθινό αίσθημα πείνας, καλό είναι να μην το αγνοούμε αφού κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερφαγικό επεισόδιο.
3. Δεν γινόμαστε επικριτικοί απέναντι στις διατροφικές μας επιλογές. Σίγουρα κάποιες προκαταλήψεις σχετικά με συγκεκριμένα τρόφιμα θα προϋπάρχουν. Αποβάλλοντάς τες θα είμαστε πλέον ελεύθεροι να ακούσουμε το σώμα μας καλύτερα. Είναι σημαντικό να βιώνουμε κάθε γεύμα σαν μια ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα το σώμα και την ψυχή μας.
4. Εμπιστευόμαστε τις επιλογές μας. Ας συμφωνήσουμε στο εξής: όταν καταναλώνονται στις σωστές ποσότητες, όλες μας οι διατροφικές προτιμήσεις είναι ok. Ας μη στερούμε λοιπόν από τον εαυτό μας τις τροφές που αποζητάει, φτάνει να περιοριζόμαστε στις κατάλληλες ποσότητες και στην κατάλληλη συχνότητα κατανάλωσης.
5. Σταματάμε με τρώμε όταν έχει επέλθει κορεσμός. Όταν έχουμε ικανοποιήσει τη βιολογική μας ανάγκη για φαγητό, μπορούμε να σταματήσουμε το γεύμα μας. Αφενός, δεν χρειάζεται να υπερφορτώσουμε το σώμα μας με τροφή και αφετέρου, αρκεί να θυμόμαστε ότι ανά πάσα στιγμή πεινάσουμε μπορούμε να ξαναφάμε.
6. Μαθαίνουμε να απολαμβάνουμε. Ακόμη κι αν αυτό ακούγεται δύσκολο σε ένα κόσμο με τόσο εντατικούς ρυθμούς. Κι όμως, αρκεί να πάρουμε το χρόνο μας για να μπορέσουμε να μετατρέψουμε ένα γεύμα σε μια ολιστικά ευχάριστη εμπειρία, βοηθώντας το σώμα μας να αντιληφθεί καλύτερα και σε πολλαπλά επίπεδα το αίσθημα της πληρότητας.
7. Ανακαλύπτουμε εναλλακτικούς (πέραν του φαγητού) τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων. Αν είμαστε από εκείνους που αναζητούν ανακούφιση ή εκτόνωση των συναισθημάτων τους μέσω του φαγητού, αναζητούμε εναλλακτικές διεξόδους. Διαλογισμός, άσκηση, μια συζήτηση με φίλους, μουσική ή κάποια άλλη καλλιτεχνική δραστηριότητα μπορούν να μας βοηθήσουν να αποφορτιστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
8. Σεβόμαστε το σώμα και τη μοναδικότητά μας. Έχει σημασία να μπορέσουμε να διακρίνουμε πόσο άδικο είναι να θέτουμε στον εαυτό μας μη ρεαλιστικά πρότυπα. Σχεδόν τόσο άδικο όσο το να παραβλέπουμε τα θετικά χαρακτηριστικά μας επειδή αναλωνόμαστε στο κυνήγι ενός στόχου που ίσως τελικά να μην ανταποκρίνεται καν στην πραγματικότητα.
9. Ανακαλύπτουμε τα οφέλη της άσκησης. Βρίσκουμε τρόπους εκγύμνασης που μπορούμε να ευχαριστηθούμε και κάνουμε τη γυμναστική τρόπο ζωής. Όχι όμως γιατί έτσι θα κάψουμε θερμίδες ή επειδή θα απαλλαγούμε από τις τύψεις ενός πλούσιου γεύματος, αλλά επειδή η άσκηση είναι ένας υπέροχος τρόπος να αντλήσουμε ενέργεια, να εκτονωθούμε και – γιατί όχι; – να διασκεδάσουμε.
10. Αναγνωρίζουμε την πολυτιμότητα της υγείας μας. Και αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να μας κρατήσει μακριά από κακοποιητικές συνήθειες, είτε μιλάμε για στέρηση είτε μιλάμε για υπερφαγία.
✻ ✻ ✻
Τρώγοντας διαισθητικά, θα αδυνατίσω;
Ίσως ναι, ίσως όχι.
Η διαισθητική διατροφή δεν στοχεύει στην απώλεια βάρους. Μπορεί ωστόσο να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε συναισθηματικές δοκιμασίες χωρίς να καταφεύγουμε στο φαγητό.
✻ ✻ ✻
Αν αφεθώ, μήπως χάσω τον έλεγχο;
Κάνοντας ειρήνη με όλες τις τροφές και συνειδητοποιώντας ότι κανείς δεν μας στερεί την πρόσβαση σε αυτές, μπορούμε να αρκεστούμε σε πολύ λιγότερο φαγητό.
Φυσικά το να απελευθερωθεί κανείς από τα στερεότυπα και τη νοοτροπία της δίαιτας, δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Ωστόσο, με την κατάλληλη προσωπική εργασία, μπορούμε εντέλει να οδηγηθούμε σε μια πιο ισορροπημένη διατροφική στάση που να μας επιτρέπει να απολαμβάνουμε χωρίς να κινδυνεύουμε να χάσουμε τον έλεγχο.
✻ ✻ ✻
Πόσο γρήγορα μπορώ να περιμένω αποτελέσματα;
Η λέξη κλειδί είναι “υπομονή”.
Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένος προβλεπόμενος χρόνος, ένα διάστημα κάποιων μηνών θα πρέπει να αναμένεται έως ότου η πρακτική της διαισθητικής διατροφής μπει για τα καλά στη ζωή μας. Ο χρόνος αυτός διαφέρει από άτομο σε άτομο, και σίγουρα επηρεάζεται από το βαθμό στον οποίο το άτομο έχει επιδοθεί σε δίαιτες στο παρελθόν.
Καθώς πρόκειται για ριζικές αλλαγές στη στάση και την αντίληψη του ατόμου, λογικό είναι να απαιτείται επιμονή και προσπάθεια.
✻ ✻ ✻
Κι αν δεν νιώθω το αίσθημα της πείνας;
Δεν αποκλείεται ένα άτομο να έχει απομακρυνθεί τόσο από το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού, ώστε να μην αποζητά τακτικά την τροφή (ή και το αντίθετο). Έως ότου να αποκατασταθεί μια διατροφική και βιολογική ισορροπία, συστήνεται η κατανάλωση μικρών, τακτικών γευμάτων ανά 3-4 ώρες.
