Αθλητισμός σε άτομα με αναπηρία

Αναπηρία είναι η οποιαδήποτε κατάσταση του σώματος και του νου ενός ατόμου, που δυσκολεύει την επικοινωνία του με το κόσμο γύρω του (κοινωνικά και υλιστικά). Καθώς επίσης δυσκολεύει  και η  εκτέλεση διάφορων ενεργειών. Καταρχάς η αναπηρία μπορεί να είναι σωματική, διανοητική, ψυχολογική, αναπτυξιακή, αισθητηριακή, γνωστική ή ένας συνδυασμός τους. Ακόμα, αυτές χωρίζονται σε ολικής και μερικής αναπηρίας. Περίπου 1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με σωματική, διανοητική, αισθητηριακή ή διανοητική αναπηρία, περίπου το 80% των οποίων είναι σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Σχέδιο δράσης

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα σχέδια δράσης για τη σωματική δραστηριότητα παγκοσμίως πρέπει να διαθέτουν επαρκείς πόρους. Έπειτα σημαντικό είναι να παρακολουθούνται και να επιβάλλονται για την πραγματική προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ΑΜΕΑ. Με σκοπό την συμμετοχή τους  πλήρως στη φυσική δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα, ο ΟΗΕ φιλοδοξεί να προστατεύσει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ΑΜΕΑ μέσω της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Για το λόγο αυτό περιλαμβάνει τους PLWD στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs).  Για την ακρίβεια, ο σκοπός είναι να «διασφαλίσει υγιείς ζωές και να προωθήσει την ευημερία για όλους σε όλες τις ηλικίες».

Αρχικά, για να αρχίσουν να αντιμετωπίζονται αυτές οι ανισότητες, οι κλινικοί γιατροί, οι επιστήμονες, οι επαγγελματίες της άσκησης, οι εκπαιδευτικοί, οι φορείς προώθησης της υγείας πρέπει να κατανοήσουν την τρέχουσα κατάσταση και τα πολλά οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για τα ΑΜΕΑ. Αξίζει να επισημανθεί ότι ο αθλητισμός με αναπηρία συνεχίζει να αναπτύσσεται.  Χάρη σε αυτό μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της ενδυνάμωσης, της κοινωνικής ένταξης και της κοινωνικής συμμετοχής των ΑΜΕΑ παγκοσμίως.

Οφέλη για την υγεία μέσω της σωματικής δραστηριότητας

Καταρχάς, η σωματική δραστηριότητα είναι ωφέλιμη για τα περισσότερα ΑΜΕΑ.  Είναι σημαντικό ότι,  κανένα στοιχείο δεν υποδηλώνει ότι η σωματική δραστηριότητα είναι επιβλαβής για αυτόν τον πληθυσμό.  Με άλλα λόγια, η σωματική δραστηριότητα συμβάλλει θετικά στην καρδιοαναπνευστική ικανότητα, μυϊκή δύναμη,  λειτουργικές δεξιότητες, ψυχοκοινωνική ευεξία και τους δείκτες καρδιομεταβολικής υγείας σε άτομα με σωματικές ή γνωστικές αναπηρίες.

Έπειτα οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη σωματική δραστηριότητα του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, για την επίτευξη σημαντικών ωφελειών για την υγεία, οι ΑΜΕΑ πρέπει να κάνουν 150 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας την εβδομάδα και δύο σετ ασκήσεων δύναμης και ισορροπίας δύο φορές την εβδομάδα .

Σημαντικό είναι οι κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ συνιστούν τα παιδιά και οι έφηβοι που ζουν με αναπηρίες να κάνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον 60 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας την ημέρα. Οι αερόβιες δραστηριότητες έντονης έντασης και οι δραστηριότητες που ενισχύουν τους μυς και τα οστά  πρέπει να γίνονται τουλάχιστον 3 ημέρες την εβδομάδα. Ωστόσο για τους ενήλικες που ζουν με αναπηρίες, ο ΠΟΥ συνιστά τακτική σωματική δραστηριότητα και τουλάχιστον 150-300 λεπτά μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα (ή ισοδύναμη σωματική δραστηριότητα έντονης έντασης) την εβδομάδα και δραστηριότητες μυϊκής ενδυνάμωσης 2 ή περισσότερες ημέρες την εβδομάδα για πρόσθετα οφέλη για την υγεία.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες τονίζουν ότι κάποια σωματική δραστηριότητα είναι καλύτερη από καμία. Επίσης και ότι η σωματική άσκηση μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία ακόμη και κάτω από το όριο των 60 λεπτών την ημέρα (παιδιά και έφηβοι) ή των 150 λεπτών την εβδομάδα (ενήλικες). Για παράδειγμα  αερόβια σωματική δραστηριότητα στις περισσότερες από τις μελέτες ενηλίκων ήταν μικρότερη από 150 λεπτά την εβδομάδα. Επομένως, υπάρχουν οφέλη όταν τα εντελώς ανενεργά άτομα κάνουν μικρές αυξήσεις στη σωματική δραστηριότητα. Επειδή τόσα πολλά ΑΜΕΑ είναι εντελώς ανενεργά, η μετάβαση σε ακόμη και χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας μπορεί  να έχει σημαντική θετική επίδραση στην υγεία αυτού του πληθυσμού.

Οφέλη μέσω της κατάδυσης

Είναι αλήθεια ότι η κατάδυση αποτελεί μια πολυδιάστατη θεραπεία στο νερό, η οποία επιτρέπει σε άτομα με και χωρίς αναπηρίες να μοιράζονται κοινές δραστηριότητες. Πράγματι, αυτή η αποκατάσταση περιλαμβάνει ολοκληρωμένη διέγερση του ανθρώπινου σώματος. Δηλαδή μέσω κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, μέσω της συμμετοχής στα μαθήματα, καθώς και μέσω της θετικής επίδρασης  στο νού και το σώμα. Επιπλέον, τα μαθήματα που είναι στο νερό και οι καταδύσεις συμβάλλουν θετικά στην  επίγνωση του σώματός  και τις κινήσεις που μπορεί να κάνει, να αισθανθεί τη θέση του σώματός του, να αισθανθεί τη δυνατότητα να δώσει κατευθύνσεις στις κινήσεις και να επωφεληθεί από το να μπορεί να αυξήσει την ανεξαρτησία στο νερό .

Αυτό σημαίνει ότι το υδάτινο περιβάλλον επιτρέπει τη χαλάρωση των μυών, η οποία, έχει θετική επίδραση στη σπαστικότητα και αύξηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης που συχνά υπάρχει περιορισμός στο φυσικό περιβάλλον. Εν ολίγοις, επιτρέπει τη βελτίωση της κίνησης και του συντονισμού με τρόπο που είναι πολύ πιο εύκολος από ό,τι σε ένα επίγειο περιβάλλον. Άρα,  τέτοιες ασκήσεις έχουν θετική επίδραση στο αναπνευστικό σύστημα και στην κυκλοφορία του αίματος ως αποτέλεσμα της εκμάθησης πώς να αναπνέουν σωστά.

Επομένως, ένα άτομο που έχει ως ασχολία τις καταδύσεις έχει την ευκαιρία να μάθει και να επιδείξει ανεξαρτησία. Γιατί φροντίζει για τη δική του ασφάλεια, καθώς και για την ασφάλεια των συντρόφων του. Επιπρόσθετα η κατάδυση ενθαρρύνει να περάσουν χρόνο με άλλα άτομα και  δίνει την ευκαιρία να είναι  σε μια ομάδα τα μέλη της οποίας είναι άτομα χωρίς αναπηρίες, καθώς και άτομα με δυσλειτουργίες του κινητικού συστήματος. Με αυτό τον τρόπο νιώθουν  ότι ανήκουν  σε μια ομάδα και έχουν ευθύνη για τα μέλη της .  Όντως οι μελέτες έδειξαν ότι η κατάδυση μπορεί να βελτιώσει την αυτοαξιολόγηση ενός ατόμου με αναπηρία. Πέρα από αυτό, οι Cheng και Diamond  υποστήριξαν ότι οι θετικές εμπειρίες κατά τη διάρκεια της κατάδυσης συμβάλλουν σε θετική αυτοαντίληψη.

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά, υπάρχουν μεγάλες διαφορές στα ποσοστά συμμετοχής στη φυσική δραστηριότητα μεταξύ των ΑΜΕΑ και του γενικού πληθυσμού. Ειδικότερα οι ΑΜΕΑ έχουν 16-62% λιγότερες πιθανότητες από τον γενικό πληθυσμό να ανταποκριθούν στις κατευθυντήριες γραμμές της ΠΟΥ σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα. Βέβαια το μέγεθος αυτής της διαφοράς ποικίλλει μεταξύ των τύπων αναπηρίας και είναι μεγαλύτερο για τα άτομα με πολλαπλές αναπηρίες. Όμως αξίζει να σημειωθεί ότι η κατάδυση μπορεί να γίνει μια από τις καλά αποδεκτές και επιτυχημένες μορφές αποκατάστασης για άτομα με αναπηρίες. Καθώς μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με αναπηρία να βελτιώσουν τις ψυχικές και σωματικές τους ανάγκες, κάτι που οδηγεί σε βελτίωση των συνολικών λειτουργιών τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. UN Department of Economic and Social Affairs Sustainable development goals. https://sustainabledevelopment.un.org/sdgs Date accessed: June 9, 2019
2. UK Government Department of Health and Social CareUK Chief Medical Officers’ physical activity guidelines. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/832868/uk-chief-medical-officers-physical-activity-guidelines.pdf Date: Sept 7 2019.  Date accessed: December 25, 2019
3. Public Health England Physical activity for general health benefits in disabled adults: summary of a rapid evidence review for the UK Chief Medical Officers’ update of the physical activity guidelines. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/748126/Physical_activity_for_general_health_benefits_in_disabled_adults.pdf Date: 2018 Date accessed: January 1, 2020
4. 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee scientific report. https://health.gov/paguidelines/second-edition/report/ Date: 2018 Date accessed: December 26, 2019
5. WHO Global action plan on physical activity 2018–2030: more active people for a healthier world. https://www.who.int/ncds/prevention/physical-activity/global-action-plan-2018-2030/en/ Date: 2018 Date accessed: December 19, 2019
6. Compton, D.M.; Eisenman, P.A.; Henderson, H.L. Exercise and Fitness for Persons with Disabilities. Sports Med.1989, 7, 150–162. [Google Scholar] [CrossRef]
7. Carin-Levy, G.; Jones, D. Psychosocial aspects of scuba diving for people with physical disabilities: An occupational science perspective. Can. J. Occup. Ther.2007, 74, 6–14. [Google Scholar] [CrossRef]
8. Kovacs, C.R.; Walter, D. Scuba Diving and Kinesiology: Development of an Academic Program. J. Phys. Educ. Recreat. Danc.2015, 86, 12–17. [Google Scholar] [CrossRef]
9. Geytenbeek, J. Evidence for Effective Hydrotherapy. Physiother2002, 88, 514–529. [Google Scholar] [CrossRef]
10. Patkiewicz, J. The specificity of diving of the disabled. Physiother2015, 23, 34–39. [Google Scholar] [CrossRef]
11. Cheng, J.; Diamond, M. SCUBA Diving for Individuals with Disabilities. Am. J. Phys. Med. Rehabil.2005, 84, 369–375. [Google Scholar] [CrossRef]