Η ζωή του
Ο Θαλής γεννήθηκε το δεύτερο μισό του 7ου αιώνα και πέθανε το πρώτο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. Καταγόταν από την Μίλητο γι’ αυτό και ονομάζεται Μιλήσιος. Γιός του Εξαμύα και της Κλεοβουλίνας. Θεωρείται ο ιδρυτής της Ιωνικής σχολής ή σχολής της Μιλήτου γιατί ήταν ο πρώτος που προβληματίστηκε και έθεσε το πρόβλημα για την γενική αρχή των πάντων. Μαζί με τον Αναξίμανδρο και τον Αναξιμένη έθεσαν τις βάσεις τις πρώιμης επιστημονικής σκέψης. Ο Θαλής ταξίδεψε στην Αίγυπτο και στην Μεσοποταμία επειδή ήταν έμπορος. Εκεί ήρθε σε επαφή με τις γνώσεις κα τις φιλοσοφίες αυτών των λαών. Το έτος 582 π.Χ. συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο με τους επτά σοφούς. Ο Θαλής πέθανε σε μεγάλη ηλικία παρακολουθώντας αθλητικούς αγώνες από την ζέστη, την δίψα και την εξάντληση.
Ο Θαλής ως μαθηματικός
Αρχικά, ως μαθηματικός είναι γνωστός για την συνεισφορά του στην στοιχειώδη γεωμετρία. Ειδικότερα, για το θεώρημα που φέρει το όνομά του και αναφέρεται στις παράλληλες ευθείες.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι, ο Θαλής από την Μίλητο φαίνεται να έχει αποδείξει πέντε από τα σπουδαιότερα θεωρήματα των Μαθηματικών και ειδικότερα της Γεωμετρίας. Πέντε θεωρήματα που οι μαθηματικοί γνωρίζουμε απ’ έξω και ανακατωτά και τα θεωρούμε δεδομένα. Ωστόσο, δεν ξέρουν πολλοί ότι ο μεγάλος αυτός μαθηματικός τα απέδειξε. Αυτά είναι:
α) Οι παρά τη βάση ισοσκελούς τριγώνου γωνίες είναι ίσες
β) Μία γωνία εγγεγραμμένη σε ημικύκλιο είναι ορθή
γ) Δύο κατά κορυφήν γωνίες είναι ίσες
δ) Αν δύο τρίγωνα έχουν δύο γωνίες και μία πλευρά ίσες, αντίστοιχα, τότε τα τρίγωνα είναι ίσα
ε) Η διάμετρος ενός κύκλου χωρίζει το κύκλο σε δύο ίσα μέρη.
Ακόμη, φαίνεται να γνώριζε τις ιδιότητες των όμοιων τριγώνων.
Οι παραπάνω αρχές είναι θεμελιώδεις στην γεωμετρία και διδάσκονται μέχρι τις μέρες μας σε όλα τα σχολεία.
Με τον Θαλή φαίνεται να μπαίνει το σχήμα, για πρώτη φορά, σαν αντικείμενο μελέτης και μαθηματικού στοχασμού. Επίσης, εισάγεται κάτι που στα μαθηματικά μέχρι εκείνη την εποχή θεωρούνταν επουσιώδες. Η απόδειξη. Ο Θαλής πρώτος προσπαθεί να αποδείξει τα θεωρήματα τα οποία χρησιμοποιεί και διατυπώνει. Τα μαθηματικά αφήνουν τον μέχρι τότε εμπειρικό χαρακτήρα τους και ξεκινούν να γίνονται πιο θεωρητική επιστήμη.
Ο Θαλής ως μηχανικός
Επιπλέον, ο Θαλής υπήρξε σπουδαίος μηχανικός. Μάλιστα, στην εκστρατεία του Κροίσου, που τον συνόδευσε. Με κατάλληλη μετατροπή διοχέτευσε τα νερά του ποταμού Άλυου για να διευκολύνει τα στρατεύματα να περάσουν.
Ο Θαλής και η Αστρονομία
Επιπροσθέτως, ο Θαλής ήταν και αστρονόμος. Μάλιστα, λέγεται από τον Ηρόδοτο ότι προέβλεψε την έκλειψη Ηλίου το 585 π.Χ.
Στον τομέα της αστρονομίας, τώρα, ο Θαλής εξακρίβωσε την αιτία που προκαλεί την έκλειψη Ηλίου και υπολόγισε το μέγεθος των διαμέτρων Ηλίου και Σελήνης σε σύγκριση με το μέγεθος των τροχιών τους. Τιμές που δεν ισχύουν σήμερα βέβαια. Επίσης, προσδιόρισε σε όσους ταξιδεύουν στην θάλασσα πως ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου αποτελεί οδηγό για την ανεύρεση του Βορρά.
Η Κοσμολογική αντίληψη του Θαλή
Πέραν αυτών, ασχολήθηκε και με τους σεισμούς. Πίστευε ότι αυτοί οφείλονται στην διαταραχές της υδάτινης μάζας, που θεωρούσε, ότι βρισκόταν κάτω από την γη. Μια κοσμολογική του αντίληψη. Ακόμη, πίστευε ότι αρχή των πάντων είναι το νερό.
Ο Θαλής και τα άστρα
Επίσης, ο Στράτος Θεοδοσίου, Καθηγητής Ιστορίας & Φιλοσοφίας της Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών σε άρθρο του γράφει: «Επίσης, όπως αναφέρει ο ψευδο-Πλούταρχος: «Θαλής γεώδη μεν, έμπυρα δε τα άστρα» [Αέτ. II, 13, 1 (D. 341)], δηλαδή: Ο Θαλής ήταν ο πρώτος αστρονόμος που διατύπωσε την γνώμη ότι τα άστρα έχουν παρόμοια συστατικά με αυτά της Γης. Ο αείμνηστος καθηγητής της Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Δημήτριος Κωτσάκης (1976), με αφορμή αυτήν την αναφορά του Πλουτάρχου, γράφει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του «Οι πρωτοπόροι της επιστήμης και η Γένεσις του Κόσμου»: «Δηλαδή (ο Θαλής) αποδεχόταν ότι οι διάφοροι αστέρες του σύμπαντος αποτελούνται από τα αυτά στοιχεία, από τα οποία σύγκειται και η Γη. Το γεγονός αυτό διεπιστώθη τον 19ον αιώνα, όταν με την βοήθειαν του φασματοσκοπίου και την εφαρμογήν των νόμων της φασματικής αναλύσεως του Kirchhoff, απεδείχθη η χημική ενότης του σύμπαντος. Διότι εις τους απλανείς αστέρας ανευρίσκομεν τα αυτά χημικά στοιχεία, τα οποία συναντώμεν εις τον πλανήτη μας. Την γνώμην αυτήν του Θάλητος θεωρεί ως την λαμπροτέραν έμπνευσιν του μεγάλου τούτου σοφού ο εν Γαλλία διαπρέψας Έλλην αστρονόμος E. Αντωνιάδης» (Αθήνα, 1976, σελ. 20).»
Ο Θαλής και η Θεολογία
Επιπλέον, διαβάζουμε στην Βικιπαίδεια: «Όπως μας παραδίδει ο Αριστοτέλης στο Περί Ψυχής Α5 και Α3 ο Θαλής πίστευε πως ο κόσμος είναι γεμάτος θεούς (πάντα πλήρη θεών είναι) και ότι η ψυχή είναι κάτι το κινητικό (κινητικόν τι). Πρόκειται ουσιαστικά για μια αρχαϊκή διατύπωση της θεωρίας του υλοζωισμού, σύμφωνα με την οποία ο κόσμος είναι ζωντανός και έμψυχος, γεγονός που πιστοποιείται από την κινητικότητά του.»
Ο Θαλής και η Φυσική
Τέλος, σημαντική ήταν η συμβολή του Θαλή στην πρώτη παρατήρηση των φαινομένων του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού. Συγκεκριμένα, επισήμανε το φαινόμενο της έλξης ελαφρών σωματιδίων από το τριμμένο ήλεκτρο.
Πηγές:
1) ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ δομη, ΤΟΜΟΣ 10,ΕΚΔΟΣΕΙΣ <<ΔΟΜΗ>> Α.Ε., Σελ. 715
2) ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ (ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ ΑΛΓΕΒΡΑΣ), Δημήτρης Γεωργίου, Σταύρος Ηλιάδης, 2η Έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ, Σελ. 9
3) ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΑΡΧΑΪΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Β), Τόμος 4, έκδοση ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε., Σελ. 159-160
4) Θαλής – Βικιπαίδεια (wikipedia.org) (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CF%82)
5) Θαλής ο Μιλήσιος | Πεμπτουσία (pemptousia.gr) (https://www.pemptousia.gr/2019/07/thalis-o-milisios/)
6) https://www.evprattein.gr/el/thales-o-milesios
7) Σωτήρης Χ. Γκουντουβάς, “Γεωμετρικές Διαδρομές”, Αθήνα 2021,
ISBN 978-960-93-7565-8, Σελ. 18-19
