Διανύουμε το δεύτερο 10ήμερο του Νοεμβρίου, του πιο βροχερού μήνα του έτους, βάση της σύγχρονης κλιματολογίας. Ο μήνας Νοέμβριος χαρακτηρίζεται από τον λαό και “Βροχάρης” λόγω των πολλών και έντονων βροχοπτώσεων του. Ωστόσο, φέτος, επικρατεί παρατεταμένη ανομβρία σε πολλές περιοχές της χώρας.
Ο Νοέμβριος των Πλημμυρών
Μια έντονη βροχόπτωση μπορεί να προκαλέσει περιβαλλοντικά προβλήματα, οικονομικές ζημίες, κοινωνικά προβλήματα αλλά ακόμη και ανθρώπινες απώλειες. Το κλειδί για την ελαχιστοποίηση όλων αυτών των καταστροφών δεν είναι μόνο η σωστή και έγκυρη πρόγνωση από τους μετεωρολόγους. Προφανώς, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η ανορθολογική επέμβαση στη φύση εξαφανίζοντας ρέματα καθώς επίσης και η μη τήρηση των μέτρων που προβλέπει η Πολιτική Προστασία. Βλέπουμε λοιπόν ότι ευθύνονται αρκετοί παράγοντες για την έκβαση μίας έντονης και παρατεταμένης βροχόπτωσης.
Τα έντονα καιρικά φαινόμενά που δοκίμασαν την περασμένη εβδομάδα την Κρήτη είναι σίγουρα άλλο ένα καλό παράδειγμα. Περιουσίες και δρόμοι ¨χάθηκαν¨ στις λάσπες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μόνος τρόπος να πλησιάσουν άνδρες της ΕΜΑΚ σπίτια που είχαν πλημμυρίσει για να διασώσουν πολίτες που ζητούσαν βοήθεια ήταν χρησιμοποιώντας βάρκες. Υπολογίζεται ότι 200 σπίτια και 200 επιχειρήσεις έχουν καταστραφεί.
Στο σχήμα 1 καταγράφονται σε χάρτη συνεχής επιφάνειας τα συνολικά ύψη βροχόπτωσης του διημέρου Δευτέρα 09/11/2020 – Τρίτη 10/11/2020 στην Κρήτη και επισημαίνονται τα σημαντικότερα από αυτά. Ο χάρτης κατασκευάστηκε από το πυκνό δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ).
Αναφορικά με τις πλημμύρες του Νοεμβρίου παρουσιάζονται κάποια στατιστικά από το προσωπικό αρχείο του κορυφαίου μετεωρολόγου Δημήτρη Ζιακόπουλου. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται στο βιβλίο του “ΚΑΙΡΟΣ – Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ” (Τόμος ΙΙ – “η πρόγνωση”). Στο σχήμα 2, δηλαδή, καταγράφονται οι τραγικές συνέπειες των φθινοπωρινών πλημμυρών στη χώρα.
Πιο συγκεκριμένα, ο μήνας Νοέμβριος κατέχει την πρώτη θέση σε πλημμυρικά φαινόμενα κατά την εικοσαετία 1986-2005. Συνολικά καταγράφηκαν 46 επεισόδια πλημμυρών (πράσινη στήλη) κι έχασαν τη ζωή τους 12 συνάνθρωποι (κόκκινη στήλη). Αξίζει να παρατηρήσουμε το υψηλό μέγιστο των επεισοδίων κατά τον μήνα Νοέμβριο.
Ο Νοέμβριος της Ανομβρίας
Την ώρα που ισχυρές βροχές και καταιγίδες δοκιμάζουν περιοχές της Κρήτης η υπόλοιπη χώρα έχει να κάνει με έναν άνομβρο Νοέμβριο. Περιοχές όπως η δυτική Ελλάδα δεν έχουν δεχτεί μέχρι στιγμής καθόλου νερό ενώ οι βροχές που σημειώθηκαν στα ανατολικά ηπειρωτικά και γενικά στην υπόλοιπη χώρα πλην της Κρήτης ήταν ελάχιστες.
Όσο για το κατά πόσο συνδέεται η ξηρασία και οι πλήμμυρες του Νοεμβρίου με το μείζων θέμα της κλιματικής αλλαγής, δεν μπορεί να βασιστεί και να απαντηθεί με ένα μεμονωμένο επεισόδιο. Θέλω να πω, η αλλαγή του κλίματος είναι αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων επεισοδίων. Απαιτεί αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων σε ένα εύρος χρόνου τουλάχιστον 30 ετών.
Ντετερμινιστικά το μοτίβο καιρού του Νοεμβρίου ερμηνεύεται μέσα από τους συνοπτικούς χάρτες καιρού. Η αιτία, λοιπόν, των καιρικών συνθηκών στη χώρα καθορίζεται, όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο άρθρο, από την εγκαθίδρυση ενός αντικυκλώνα (Η) στη Βαλκανική. Στο χάρτη του σχήματος 3 αποτυπώνεται η θέση του. Η διάταξη αυτή δημιουργεί συνθήκες καλοκαιρίας στο μεγαλύτερο κομμάτι της χώρας. Παρόμοιος Νοέμβριος με τον φετινό ήταν και ο Νοέμβριος του 2015 και του 2011.
Σχετικά με την προοπτική του καιρού για τις επόμενες ημέρες. Προβλέπεται αξιόλογη μεταβολή του καιρού σε όλη τη χώρα με βασικό χαρακτηριστικό τις ισχυρές βροχές και τις καταιγίδες. Από το πρωί της Τρίτης, βροχές αναμένονται στο Ιόνιο και τα δυτικά ηπειρωτικά ενώ βαθμιαία τα φαινόμενα θα επεκταθούν ανατολικότερα. Οι άνεμοι θα στραφούν στο Ιόνιο σε νότιες διευθύνσεις το πολύ έως 6 μποφόρ. Την Τετάρτη και την Πέμπτη τα φαινόμενα θα ενταθούν σε όλη τη χώρα και θα εκδηλωθούν και καταιγίδες. Βελτίωση θα παρατηρηθεί την Πέμπτη στα δυτικά και βόρεια. Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα βόρεια ορεινά. Ο βοριάς στο Αιγαίο θα φτάσει τα 8 μποφόρ με εξασθένιση από το πρωί της Πέμπτης. Η θερμοκρασία σε βαθμιαία πτώση από την Τετάρτη, κυρίως στα κεντρικά και Βόρεια. Την Παρασκευή βελτιωμένος θα είναι ο καιρός στα δυτικά και βόρεια, με τάση για βελτίωση και στις υπόλοιπες περιοχές από το μεσημέρι.
Μπορείτε να επισκέπτεστε εδώ την ΕΜΥ, τον επίσημο φορέα ενημέρωσης για την εξέλιξη του καιρού.
Θα κλείσω αυτό το άρθρο με μία λαϊκή σοφία που λέει: “Ο μήνας χάνει τα νερά, ο χρόνος όμως δεν τα χάνει”.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ)
Ζιακόπουλος Δ., (2009) Καιρός, Ο Γιός Του Ήλιου Και Της Γης, Τόμος ΙΙ – Η Πρόγνωση, Βιβλίο.
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ΕΑΑ (meteo.gr)
Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (www1.wetter3.de)
www.protothema.gr
www.skai.gr
