Μαθηματική σκέψη: Η επίδρασή της στην ανθρώπινη προσωπικότητα

Ο άνθρωπος, σχεδόν από τις απαρχές της ύπαρξής του, ήρθε αντιμέτωπος με διάφορα λογικά προβλήματα από τα οποία πολλές φορές εξαρτιόταν και η επιβίωσή του. Έτσι, η ανάγκη επίλυσής τους τον έστρεψε να επινοήσει τα μαθηματικά. Χρησιμοποιώντας τη μαθηματική σκέψη μπορούσε, πλέον, να υπολογίζει με ακρίβεια, να μετρά και να μελετά το περιβάλλον γύρω του αναπτύσσοντας κι άλλα επιστημονικά πεδία.

Ετυμολογία: μαθηματικός < μάθημα < μανθάνω, μαθαίνω, αποκτώ (με μελέτη) γνώσεις

Στις μέρες μας, τα μαθηματικά συνεχίζουν να αποτελούν το μέσο που συμβάλλει στην εξέλιξη σχεδόν όλων των υπόλοιπων επιστημών. Ωστόσο, η αξία της μαθηματικής σκέψης δεν περιορίζεται στα στενά πλαίσια ενός εργαστηρίου ή ερευνητικού κέντρου. Αντιθέτως, η παρουσία των μαθηματικών είναι έκδηλη στις περισσότερες πτυχές του ανθρώπινου πολιτισμού.

Φυσικά, τα οφέλη της μαθηματικής σκέψης για τον άνθρωπο είναι πολλά.

“Θετική” σκέψη & καλύτερη αντίληψη του περιβάλλοντος

Ενδεικτικές επιστήμες που βασίζονται στα μαθηματικά: Πληροφορική και Προγραμματισμός, Φυσική, Αστρονομία και Αστροφυσική, Κοσμολογία, Μηχανική, Μετεωρολογία, Γεωλογία, Οικονομία, Στατιστική

Όπως έχει προαναφερθεί, τα μαθηματικά αποτελούν θεμελιώδες εργαλείο για την πρόοδο πολλών άλλων τομέων της επιστήμης. Έτσι, η γνώση τους ωθεί στην ουσιαστικότερη κατανόηση των θετικών επιστημών. Έχοντας καλή μαθηματική σκέψη, ο άνθρωπος είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται πιο εύκολα πώς λειτουργούν τα διάφορα φαινόμενα γύρω του, από τα πιο απλά (πχ.: ρολόι – ώρα, απόσταση – ταχύτητα) μέχρι και τα πιο σύνθετα (πχ.: καιρικά φαινόμενα, τυχερά παιχνίδια κτλ.). Ως επακόλουθο, εξοικειώνεται με τις θετικές επιστήμες και αντιλαμβάνεται περισσότερα πράγματα για τον κόσμο που τον περιβάλλει.

Κριτική σκέψη & ικανότητα επίλυσης προβλημάτων

Είναι φανερό ότι η εξοικείωση με τη μαθηματική σκέψη συμβάλλει στην απόκτηση κριτικής σκέψης. Συγκεκριμένα, με τα μαθηματικά το άτομο έρχεται διαρκώς σε επαφή με πληροφορίες και δεδομένα τα οποία καλείται να φιλτράρει ξεχωρίζοντας τα ουσιώδη και χρήσιμα από τα επουσιώδη ώστε να οδηγηθεί στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Με αυτόν τον τρόπο οξύνεται η κρίση του καθώς αντιλαμβάνεται το σημαντικό από το περιττό και είναι σε θέση να παίρνει γενικότερα αποφάσεις που θα φέρουν το αποτέλεσμα που επιθυμεί. Γίνεται ικανό, λοιπόν, να κάνει δίχως καθοδήγηση παραγωγικούς συλλογισμούς προκειμένου να καταλήξει στο ζητούμενο.

Ορθολογισμός & δομημένη σκέψη

Είναι κοινά παραδεκτό ότι τα μαθηματικά και ο ορθολογισμός είναι έννοιες στενά συνυφασμένες μεταξύ τους. Τα μαθηματικά, ειδικότερα, βρίθουν από κανόνες και περιορισμούς ενώ στις μαθηματικές εκφράσεις κυριαρχεί η ακρίβεια και η σαφήνεια. Έτσι, το μυαλό μαθαίνει να λειτουργεί μέσα στα ορισμένα και καθορισμένα πλαίσια που επιτάσσει η μαθηματική σκέψη καλλιεργώντας τη λογική σκέψη. Συνηθίζει να δέχεται δεδομένα, να τα ταξινομεί, να τα επεξεργάζεται και τελικά να αξιολογεί τη χρησιμότητά τους όπως και τα συμπεράσματα στα οποία οδηγούν. Σαν αποτέλεσμα, δρα με βάση τη λογική της απόδειξης και την ανάγκη τεκμηρίωσης δεδομένων. Ο άνθρωπος, λοιπόν, ωθείται στη δομημένη σκέψη την οποία αξιοποιεί και στη μετέπειτα ζωή του, ιεραρχώντας τις υποχρεώσεις, τις προτεραιότητες, τα θέλω του.

Δημιουργικότητα & επινοητικότητα

Παρ’ όλο που τα μαθηματικά βασίζονται σε λογικές σκέψεις, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι δεν αφήνουν περιθώρια για δημιουργικότητα. Αντίθετα, συχνά επιζητούν τον συγκερασμό της δημιουργικής με τη μαθηματική σκέψη. Πολλές φορές η ανάγκη επίλυσης ενός προβλήματος απαιτεί από το άτομο να ξεφύγει από τα όρια της μεθοδολογίας που μπορεί να γνωρίζει και να αναζητήσει δικούς του διαφορετικούς “δρόμους” που μπορούν να το οδηγήσουν στη λύση. Τότε είναι που χρειάζεται εκτός από τις γνώσεις του να επιστρατεύσει και τη φαντασία του. Άλλωστε, η λύση ποτέ δεν είναι μόνο μία και η πορεία προς αυτή εκτός από την ύπαρξη γνώσεων απαιτεί και τον κατάλληλο συνδυασμό αυτών.

Διατήρηση ενός υγιούς και “κοφτερού” μυαλού

Είναι φανερό ότι τα μαθηματικά συμβάλλουν στη διασφάλιση της εγρήγορσης του εγκεφάλου. Κατ’ αρχάς, ενεργοποιούν την ικανότητα του ατόμου να σκέφτεται. Καλλιεργούν, ακόμη, δεξιότητες όπως η αντίληψη και η παρατηρητικότητα, η μνήμη και το πρακτικό πνεύμα. Εντέλει, το άτομο διατηρεί έναν υγιή νου καταπολεμώντας τη φθορά του και μειώνοντας τις πιθανότητες για εκφυλιστικές νόσους.

Κυριαρχία της μαθηματικής σκέψης στην ανθρώπινη καθημερινότητα

Στην πραγματικότητα, ο κάθε άνθρωπος έρχεται σε επαφή με μαθηματικά μοντέλα πολύ συχνότερα απ’ ότι συνειδητοποιεί. Για του λόγου το αληθές, ακολουθεί ένα βίντεο που δείχνει την ύπαρξη ποικίλων εφαρμογών των μαθηματικών στις διάφορες εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής.

Πηγές:

Μαθηματικά. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC#%CE%95%CF%84%CF%85%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1 (τελευταία πρόσβαση 27.09.2020)

Γλαβάς, Ι. (2017). Η χρησιμότητα των μαθηματικών. Ανακτήθηκε από https://blogs.sch.gr/isiglavas/archives/2478 (τελευταία πρόσβαση 27.09.2020)

13 Reasons Why Math Is Important. Ανακτήθηκε από https://lifehacks.io/reasons-why-math-is-important/ (τελευταία πρόσβαση 27.09.2020)

Ελπίδης, Χ. (2013). Η ομορφιά των μαθηματικών στην καθημερινή ζωή [Video]. Ανακτήθηκε από https://www.techgear.gr/beauty-of-mathematics-in-real-life-events-21927 (τελευταία πρόσβαση 27.09.2020)