10 σημαντικές γυναίκες της επιστήμης που έφυγαν το 2016 – Μέρος Δεύτερο

Συνεχίζουμε και αυτή την εβδομάδα το αφιέρωμα στις 10 σημαντικές γυναίκες της επιστήμης που έφυγαν από κοντά μας το 2016, με το δεύτερο μέρος και τις 5 επόμενες επιστήμονες.

Ruth Hubbard

Βιολόγος στο Harvard και διάσημη φεμινίστρια με εστίαση στην κριτική της επιστήμης, η Ruth Hubbard απεβίωσε την 1η Σεπτεμβρίου σε ηλικία 92 χρόνων. Ως επιστήμονας ασχολήθηκε με την βιοχημία της όρασης, πως δηλαδή τα μάτια μετατρέπουν το οπτικό ερέθισμα σε πληροφορία.

Πιο συγκεκριμένα, η Hubbard, μαζί με τον σύζυγο της George Wald, έπαιξαν ρόλο κλειδί στην κατανόηση του πως η Ροδοψίνη, μια χρωστική του ματιού βοηθά στην απορρόφηση του φωτός. Ο σύζυγος της αργότερα θα λάβει και το Nobel επάνω στην επιστήμη της όρασης. Μετά την ολοκλήρωση του PhD της στο Κολλέγιο Radcliffe, η Hubbard έγινε ερευνήτρια στο Harvard.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ξεκίνησε μια δική της έρευνα επάνω στις ανισότητες μεταξύ των φύλων στην επιστήμη και τον αντίκτυπο της απουσίας γυναικών στις επιστημονικές ανακαλύψεις. Το 1973 μετά από πιέσεις των φεμινιστικών οργανώσεων του Harvard, η Hubbard πήρε προαγωγή: έγινε μόνιμη καθηγήτρια του πανεπιστημίου, και η πρώτη γυναίκα που το πετυχαίνει αυτό στον τομέα της Βιολογίας.

Έπειτα, η Hubbard αναδείχθηκε σε υπέρμαχο της φωνής των γυναικών και των μειονοτήτων στους τομείς επιστήμης, μαθηματικών, τεχνολογίας και εκπαίδευσης. Έγραψε πολλά βιβλία επάνω στο θέμα των διακρίσεων στον χώρο των επιστημών και έμεινε μέχρι τέλους μια φωνή αντίστασης.

Deborah Jin

Η κβαντική φυσικός Deborah Jin, απεβίωσε από καρκίνο στις 15 Σεπτεμβρίου στην ηλικία των 47.  Πρωτοπόρος ερευνήτρια επάνω στις καταστάσεις ύλης σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Για πολλά χρόνια ερευνητής στο JILA (Joint Institute for Laboratory Astrophysics) και στο NIST (National Institute of Standards and Technology). Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Colorado, συμμετείχε στα πρώιμα στάδια έρευνας των συμπυκνωμάτων Bose – Einstein (κατάσταση ύλης ενός αερίου η οποία υπάρχει σε θερμοκρασία περίπου 0.5 βαθμών Κέλβιν, στην οποία κατάσταση παρουσιάζει διαφορετική κβαντική συμπεριφορά). Η ανάπτυξη του πρώτου συμπυκνώματος Bose – Einstein από τους συναδέλφους της Eric Cornell και Carl Weiman οδήγησε στην βράβευση τους με το βραβείο Νobel.

Δυο χρόνια αργότερα, η Jin μαζί με την ομάδα της πέτυχαν την πρώτη παραγωγή φερμιονικού συμπυκνώματος, μιας νέας κατάστασης της ύλης με φερμιόνια. Τα φερμιόνια είναι στοιχειώδη σωματίδια, με την χαρακτηριστική ιδιότητα να σχηματίζουν πλήρως αντισυμμετρικές σύνθετες κβαντικές καταστάσεις. Αν και η ανακάλυψη αυτή δεν έχει άμεσες εφαρμογές, είναι ένα σκαλί προς άλλες εφαρμογές, όπως η κατασκευή υπεραγωγών σε θερμοκρασίες δωματίου. Για τα επιτεύγματα της κέρδισε πολλά βραβεία. Μεταξύ αυτών το Benjamin Franklin Medal in Physics, το Comstock Prize, και το Institute of Physics Isaac Newton Medal.

Susan Lindquist

Μια μεγάλη προσωπικότητα στον τομέα της γενετικής και μια από τις πρωτοπόρους στην αναδίπλωση πρωτεϊνών, η Susan Lindquist απεβίωσε στις 27 Οκτωβρίου στην ηλικία των 67. Η Lindquist ειδικεύτηκε στην κληρονομικότητα των πρωτεϊνών. “Έχει ειπωθεί ότι δεν μπορείς να κατανοήσεις την βιολογία αν δεν κατανοήσεις την εξέλιξη. Εγώ θα έλεγα ότι δεν μπορείς να κατανοήσεις την εξέλιξη ή την βιολογία χωρίς την κατανόηση των πρωτεϊνών.” είχε πει σε μια συνέντευξη της. Ήταν γνωστή για την εργασία της επάνω στις λανθασμένα αναδιπλωμένες πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες αυτές οδηγούν σε ασθένειες σαν την ασθένεια των τρελών αγελάδων ή την ασθένεια Creutzfeldt-Jakob στα θηλαστικά.

Καθηγήτρια στο MIT από το 2001, η Lindquist έγινε μια από τις πρώτες γυναίκες που ανέλαβαν την διεύθυνση ανεξάρτητων βιολογικών ερευνητικών εταιριών, ως διευθύντρια του Whitehead Institute for Biomedical Research. Πρόσφατα επέστρεψε στο MIT, και τους φοιτητές της, οι οποίοι την εξείραν ως σπουδαίο μέντορα. Το 2010 βραβεύτηκε με το National Medal of Science από τον Πρόεδρο Obama.

Jemma Redmond

Στις 16 Αυγούστου απεβίωσε η Jemma Redmond, στην ηλικία των 38. Βιοτεχνολόγος, ανέπτυξε την φουτουριστική τεχνολογία εκτύπωσης ζωντανού ιστού με την βοήθεια ειδικού τρισδιάστατου εκτυπωτή. Το όραμα της Redmond βοηθά ήδη εταιρίες να φτιάξουν ιστούς με το λεγόμενο “βιο-μελάνι“. Η Redmond είχε σε εκκρεμότητα πέντε πατέντες προς κατοχύρωση για δημιουργία ιστού. Εξέχουσα πατέντα, ένας εκτυπωτής που διατηρούσε ζωντανό τον ιστό κατά την διάρκεια εκτύπωσης. Μεγάλη προσπάθεια επίσης κατέβαλε για την μείωση του κόστους των βιο-εκτυπωτών. Το Ιανουάριο του 2016 είχε ιδρύσει μια εταιρία την Ourobotics, για την εμπορευματοποίηση της δουλειάς της. Είχε βραβευτεί στον διαγωνισμό Silicon Valley Open Doors Europe.

Vera Rubin

Ένα είδωλο της αστρονομικής κοινότητας,  η Vera Rubin απεβίωσε στις 25 Δεκεμβρίου 2016 στην ηλικία των 88. Οι παρατηρήσεις της οδήγησαν στην ανακάλυψη της σκοτεινής ύλης και έκανε όλη την επιστημονική κοινότητα να ξανασκεφτεί το μοντέλο του Σύμπαντος. Εργάστηκε μεταξύ άλλων και για την αναβάθμιση του ρόλου των γυναικών στην επιστήμη και την αστρονομία ειδικότερα.

Οι παρατηρήσεις της απέδωσαν το συμπέρασμα ότι οι γαλαξίες περιστρέφονται γύρω από ένα κέντρο, μια όχι και τόσο δημοφιλή άποψη της εποχής της. Επίσης ανακάλυψε ότι η κίνηση των γαλαξιών δικαιολογείται με την παρουσία πολύ περισσότερης μάζας από την ήδη παρατηρούμενη. Αυτό το συμπέρασμα οδήγησε ευθέως στην ύπαρξη σκοτεινής ύλης. Η σκοτεινή ύλη αποτελεί περίπου το 25% του σύμπαντος, με την ορατή ύλη να μειώνεται στο 5%. Το υπόλοιπο ποσοστό καλυπτόταν από τη σκοτεινή ενέργεια (περίπου 70%).

Για την επαναστατική της επιστημονική συμβολή, η Rubin βραβεύτηκε με πάρα πολλά βραβεία αλλά ποτέ με το Βραβείο Nobel. Είναι μια από τις ξεκάθαρες περιπτώσεις γυναικών στην επιστήμη που παρά την συμβολή της στην επιστήμη ποτέ τέθηκε υποψήφια. Και έτσι με τον θάνατο της, κλείνει το κεφάλαιο της βράβευσης από την Ακαδημία. Η Ιστορία όμως, έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομα της.

Επίλογος

Κλείνοντας το δεύτερο μέρος του άρθρου, θα ήθελα να τονίσουμε ότι πλέον οι διαφορές μεταξύ των φύλων έχουν σχεδόν εκλείψει, όμως βλέπουμε ότι ακόμη και σήμερα, επιζούν κάποια από αυτά τα λάθη του παρελθόντος. Ιδανικό θα ήταν, ανεξαρτήτως φύλου, να μπορούμε, ως προσωπικότητες, να εκτιμούμε το έργο του καθενός, όπως του αναλογεί. Όχι μέσα από κριτήρια φύλου ή φυλής αλλά συμβολής προς την επιστήμη.