Ο Οθέλλος ή αλλιώς «ο Μαύρος της Βενετίας» (The Tragœdie of Othello, the Moore of Venice) κατατάσσεται στα σπουδαιότερα θεατρικά έργα του μεγάλου Άγγλου συγγραφέα Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Τι κι αν γράφτηκε γύρω στο 1603, πραγματεύεται το αιώνιο αγκάθι στις ερωτικές σχέσεις, τη ζήλια Όταν πια βιώνεται ως ένα έντονο και εμμονικό συναίσθημα, τότε μιλάμε για το σύνδρομο του Οθέλλου.
Ο Οθέλλος του Σαίξπηρ
Ο Οθέλλος, ο κεντρικός χαρακτήρας, ήταν ένας τίμιος άνθρωπος και γενναίος αξιωματικός του στρατού της Βενετίας που παντρεύτηκε την όμορφη Δυσδαιμόνα. Σύντομα όμως έπεσε θύμα της πλεκτάνης που του έστησε ο ανταγωνιστής του, Ιάγος. Ο δεύτερος δηλητηρίασε τη σχέση του Οθέλλου με τη γυναίκα του, λέγοντάς του ότι εκείνη τον απατά. Το αποτέλεσμα ήταν ο Οθέλλος γεμάτος καχυποψία και ζήλια να σκοτώσει τη Δυσδαιμόνα. Όταν τελικά το σχέδιο του Ιάγου αποκαλύπτεται, είναι πια αργά και ο Οθέλλος αυτοκτονεί από τις τύψεις του.
Από το θέατρο στο σύνδρομο του Οθέλλου
Το σύνδρομο του Οθέλλου, που οφείλει το όνομά του στον σαιξπηρικό ήρωα, περιγράφει την ερωτική ζήλια στην ακραία της μορφή ως μια παθολογική κατάσταση, ως μια ψυχική διαταραχή. Η διαταραχή εμφανίζεται όταν το άτομο κατηγορεί εμμονικά τον σύντροφό του για απιστία, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία. Ουσιαστικά πρόκειται για μια νοσηρή ζήλια, η οποία συνοδεύεται από παρανοϊκές σκέψεις και μανιακές πράξεις και μπορεί να πάρει δύο μορφές, είτε την ψυχαναγκαστική, είτε την παραληρητική-ψυχωτική. Στην πρώτη περίπτωση, το άτομο κυριεύεται από σκέψεις ότι ο σύντροφός του είναι άπιστος, σκέψεις που όσο και αν δεν τις πιστεύει κατά βάθος, δεν μπορούν να σταματήσουν να υπάρχουν. Στην ψυχωτική ζήλια το άτομο είναι πεπεισμένο για την απιστία του συντρόφου του.
Πότε η ζήλια γίνεται παθολογική
Φυσικά και υπάρχει η φυσιολογική ζήλια, το αλατοπίπερο της ερωτικής σχέσης – όπως λέει ο λαός – χάρη στην οποία έχει γραφτεί πληθώρα τραγουδιών. Εξάλλου, είναι υγιές να ζηλεύουμε και να μας ζηλεύουν ως ένδειξη θαυμασμού, πάθους και ενδιαφέροντος στο πλαίσιο μιας ερωτικής σχέσης. Ωστόσο, όταν κάποιος αδυνατεί να τη διαχειριστεί, χάνονται οι ισορροπίες και τότε η ζήλια είναι καταστροφική για τη σχέση. Για παράδειγμα, το άτομο που ζηλεύει εμμονικά το σύντροφό του -παρόλο που σπάνια το παραδέχεται- συχνά το υποβιβάζει ή το εξυβρίζει, με αποτέλεσμα να υπάρχουν συνεχείς προστριβές μεταξύ τους. Ακόμη, εχθρικά ή επιθετικά συναισθήματα μπορεί να εκδηλώσει και σε όποιο άτομο βρίσκεται στο στενό περιβάλλον της συντρόφου του, που αυτόματα θεωρείται επίδοξος ή παράνομος εραστής. Άλλη εκδήλωση παθολογικής ζήλιας είναι και ο αποκλεισμός του συντρόφου από επαγγελματικές δραστηριότητες ή κοινωνικές συναναστροφές. Με αποκορύφωση τις βίαιες και κακοποιητικές συμπεριφορές που μπορεί να υφίσταται.
Παράγοντες που τονώνουν τη αίσθημα της ζήλιας
Λίγο πολύ όλοι έχουμε βιώσει το αίσθημα της ζήλιας. Το σύνδρομο του Οθέλλου όμως αναφέρεται στο άτομο που ζηλεύει παθολογικά, που φοβάται συνεχώς ότι ο σύντροφός του θα τον εγκαταλείψει ή θα τον προδώσει. Αισθάνεται μια μόνιμη απειλή, που ενεργοποιεί τη ζήλια σαν μια στρατηγική αντιμετώπισης.
Advertising
Η απώλεια της εμπιστοσύνης προς το σύντροφό μας συχνά οφείλεται σε προηγούμενες σχέσεις, όπου μπορεί να βιώσαμε την απιστία και την προδοσία. Επομένως, παρελθοντικές εμπειρίες, που δεν ξεπεράστηκαν ποτέ, είναι δυνατό να επηρεάσουν αρνητικά τις παρούσες σχέσεις μας. Ακόμη, πίσω από μια νοσηρή ζήλια μπορεί να κρύβονται οικογενειακοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Για παράδειγμα, ένας άπιστος γονέας ή ένας ιδιαίτερα κακοποιητικός -εξαιτίας της αρρωστημένης ζήλιας του – ενδέχεται να αποτελέσει πρότυπο προς μίμηση για το παιδί του.
Πηγές:
- Σύνδρομο «Οθέλλου»: Όταν η ζήλια γίνεται παράνοια. Αναρτήθηκε από: https://health4u.gr/psyxiki-ygeia. Τελευταία πρόσβαση :14/12/2020
- Παπαδοπούλου Ελένη, παιδοψυχολόγος. Ζήλια- Το σύνδρομο του Οθέλλου. Αναρτήθηκε από: http://papadopsixologos.blogspot.com. Tελευταία πρόσβαση:14/12/2020
Advertising
