Συχνά, άνθρωποι με περιορισμένες δεξιότητες αποκτούν μια ψευδαίσθηση ανωτερότητας, η οποία οφείλεται στη λανθασμένη εκτίμηση ότι οι γνωστικές τους ικανότητες είναι υψηλότερες από ό,τι στην πραγματικότητα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται Dunning – Kruger και πήρε την ονομασία από τους ίδιους τους μελετητές του. Πρόκειται για μία Γνωστική Διαταραχή, γνωστή και ως ‘Mount Stupid’, η οποία πηγάζει από μία μεταγνωστική αδυναμία των ανειδίκευτων να αναγνωρίσουν την προσωπική τους ανεπάρκεια με αποτέλεσμα να μην αξιολογούν με ακρίβεια τις ικανότητες τους.
Αντίστροφα, άτομα υψηλής ειδίκευσης υποτιμούν τις ικανότητες τους κι εσφαλμένα υποθέτουν ότι οι δεξιότητες, οι οποίες είναι εύκολες για τους ίδιους είναι εξίσου εύκολες και για τους άλλους! Συγκεκριμένα, το φαινόμενο αυτό μελετήθηκε πειραματικά στο Πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης το 1999 από τους Ντέιβιντ Ντάνινγκ και Τζάστιν Κρούγκερ.
Ένας άλλος τρόπος να εκφράσουμε αυτήν την εσωτερική ψευδαίσθηση των ανειδίκευτων και παράλληλα, εξωτερική παρεξήγηση για τους ειδικούς είναι ο εξής: «Η λανθασμένη εκτίμηση του ανίκανου προκύπτει από μία πλάνη που αφορά τον εαυτό του, ενώ η λανθασμένη εκτίμηση του εξαιρετικά ικανού προκύπτει από μία πλάνη που αφορά τους άλλους».
Περιληπτικά, οι πάσχοντες:
Advertising
- Aποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν τη δική τους έλλειψη δεξιοτήτων
- Αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν την έκταση της ανεπάρκειας
- Αποτυγχάνουν να υπολογίσουν με ακρίβεια τις δεξιότητες των άλλων
- Αντιλαμβάνονται και αναγνωρίζουν τη δική τους έλλειψη ικανότητας μόνο αφού εκτεθούν σε κατάρτιση για αυτή τη δεξιότητα
Τι λένε σχετικές έρευνες
Τα ίδια επιβεβαίωσαν και μια σειρά από έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε φοιτητές ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ (Cornell) με επικεφαλείς τους Ντάνινγκ και Κρούγκερ. Ζήτησαν από τους φοιτητές να αξιολογήσουν τον εαυτό τους για τις γραμματικές και γνωστικές τους δεξιότητες, ακόμη και για το χιούμορ τους! Η ανίκανη ομάδα υπερεκτίμησε τις δυνατότητες της, ενώ η ικανή εκτίμησε την κατάταξη της με ακρίβεια. Μάλιστα, οι φοιτητές που ήταν να πάρουν Δ’ και Ε’ δήλωσαν ότι περιμένουν βαθμό Β’ ή καλύτερο! Συνεπώς, το φαινόμενο συναντάται ακόμα και σε φοιτητές ψυχολογίας, οι οποίοι μετά την αποφοίτηση τους αναμένεται να καθοδηγήσουν σωστά άλλους πάσχοντες!!
Στην πορεία ανακαλύφθηκε ότι κάποιοι από την ανίκανη ομάδα μετά από 3 – 4 μαθήματα αντιλήφθηκε την ανεπάρκεια της και προόδευσε. Βέβαια, το 2008 οι Ehrlinger et al. πραγματοποίησαν μια μελέτη η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι σε αντίθεση με τα άτομα με υψηλές επιδόσεις, λίγοι από τα άτομα με φτωχές επιδόσεις μαθαίνουν από την ανατροφοδότηση που αποσκοπεί στην ανάγκη να το αντιληφθούν και να βελτιωθούν…
Επιπρόσθετα, το φαινόμενο αυτό μπορεί να επεκταθεί ως πείραμα και σε ευρύτερες κοινωνικές ή πολιτισμικές ομάδες. Για παράδειγμα, οι Ανατολικοί Ασιάτες τείνουν να υποτιμούν τις ικανότητες τους. Παράλληλα, αντιμετωπίζουν τις χαμηλές τους επιδόσεις ως μια ευκαιρία για να βελτιώσουν τον εαυτό τους και να προοδεύσουν συγκριτικά με άλλους λαούς ή πολιτισμούς!
What’s more…?
Αν και το φαινόμενο Ντάνινγκ – Κρούγκερ σχηματοποιήθηκε το 1999, έχουν σημειωθεί παλαιότερες παρατηρήσεις προς την ίδια κατεύθυνση από φιλόσοφους κι επιστήμονες:
Κομφούκιος: «Η πραγματική γνώση είναι να ξέρεις την έκταση της άγνοιας»
Μπέρτραντ Ράσελ: «Ένα από τα οδυνηρά πράγματα για την εποχή μας είναι ότι αυτοί που αισθάνονται βεβαιότητα είναι ηλίθιοι και αυτοί με φαντασία και κατανόηση γεμίζουν με αμφιβολία και αναποφασιστικότητα»
Κάρολος Δαρβίνος: «Η άγνοια πιο συχνά γεννά εμπιστοσύνη από ό, τι η γνώση»
Σαίξπηρ: «Όπως σας αρέσει – Ο Ηλίθιος πιστεύει ότι είναι σοφός, αλλά ο σοφός γνωρίζει ότι ο ίδιος είναι Ηλίθιος»
Τέλος, το 2000 απονεμήθηκε στους Ντάνινγκ και Κρούγκερ σατιρικό(!) Ig Νόμπελ Ψυχολογίας για την μετριόφρων έκθεση τους «Αδέξιοι και Ανενημέρωτοι: Πώς οι δυσκολίες στην αναγνώριση της δικής μας ανικανότητας οδηγεί σε διογκωμένες αυτοαξιολογήσεις»!
Advertising
ΥΓ. Δεν είναι αστείο το γεγονός ότι ανάμεσα μας κυκλοφορούν άτομα με το φαινόμενο αυτό και δεν γνωρίζουν ούτε καν την ύπαρξη του; Πόσες φορές έχετε συναντήσει τέτοιες περιπτώσεις;
H λέξη ‘ ψώνιο’ σας θυμίζει κάτι; xxx
Πηγές: www.el.wikipedia.org, www.braining.gr, www.kafeneio-megalopolis.gr
Advertising
Advertising
