Στον σύγχρονο κόσμο η Ψυχανάλυση υπήρξε για χρόνια η ακατανόητη τεχνική με την οποία ο ψυχαναλυτής διαβλέπει και αποκαλύπτει τον πυρήνα της ψυχικής νόσου. Μιλάμε για τη μέθοδο κατά την οποία εξειδικευμένοι ψυχοθεραπευτές εμβαθύνουν στα προσωπικά βιώματα. Με την εμπειρία και τη γνώση τους ανοίγουν τον δρόμο για την λύτρωση. Η ψυχαναλυτική μέθοδος χρησιμοποιεί συνήθως τέσσερις βασικές τεχνικές. Με άλλα λόγια, οι τέσσερις πτυχές που καθορίζουν από κοινού την Ψυχανάλυση.
Τα συστατικά της Ψυχανάλυσης
Η Ερμηνεία
Η ερμηνεία ή αλλιώς η ανάλυση είναι ένα είδος λεκτικής επικοινωνίας από τον ψυχαναλυτή μιας ασυνείδητης σύγκρουσης που φαίνεται να έχει κυριαρχήσει πλέον στην επικοινωνία του ασθενούς στη θεραπευτική συνάντηση. Γενικά, η ερμηνεία μιας άμυνας ή μιας αμυντικής σχέσης ξεκινά την ερμηνευτική διαδικασία. Ύστερα ακολουθεί η ερμηνεία του πλαισίου ή η παρορμητική σχέση ενάντια στην οποία στηρίχθηκε η άμυνα και η ανάλυση του κινήτρου αυτής της αμυντικής διαδικασίας.
Οι ερμηνευτικές παρεμβάσεις στην Ψυχανάλυση μπορούν να ταξινομηθούν πρώτον στην διευκρίνιση, με την οποία ο ψυχαναλυτής προσπαθεί να διευκρινίσει τι συμβαίνει συνειδητά στο μυαλό του ασθενούς. Δεύτερον στην αντιπαράθεση, δηλαδή την ευαισθητοποίηση μη λεκτικών πτυχών της συμπεριφοράς του ασθενούς. Και τρίτον στη σωστή ερμηνεία. Με άλλα λόγια, στη προτεινόμενη από τον αναλυτή υπόθεση του ασυνείδητου νοήματος. Αυτή είναι που συσχετίζει όλες αυτές τις πτυχές της επικοινωνίας του ασθενούς μεταξύ τους.
Αυτή η συμπυκνωτική υπόθεση στην Ψυχανάλυση είναι η ερμηνεία στο τώρα του ατόμου. Σίγουρα θα ακολουθήσει ή θα ολοκληρωθεί με την ερμηνεία τότε, δηλαδή τις γενετικές πτυχές της ερμηνείας που αποτελούν το παρελθόν του ασθενούς. Εκείνες είναι που συνδέουν τις ασυνείδητες πτυχές του παρόν με τις ασυνείδητες όψεις του παρελθόντος.
Η Μεταφορά
Η μεταφορά μπορεί να οριστεί ως η ασυνείδητη επανάληψη στο εδώ και τώρα παθογόνων συγκρούσεων από το παρελθόν. Η ανάλυση της μεταφοράς είναι η κύρια πηγή συγκεκριμένης αλλαγής που επιφέρει η ψυχαναλυτική θεραπεία. Η μεταφορά ακόμα είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο οι ιδέες και τα συναισθήματα που αναφέρονται σε δεσμούς με τους ανθρώπους με τους οποίους έχουμε σχέσεις, προβάλλονται σε άλλο πρόσωπο. Αυτό ισχύει ακόμα κι αν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε. Επομένως, η μεταφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο το ανθρώπινο μυαλό ξαναζεί ορισμένες εμπειρίες που σχετίζονται με συνδέσεις. Οι συνδέσεις αυτές έχουν καθοριστεί στο ασυνείδητο μας. Αυτές οι συνδέσεις συνήθως αλληλεπιδρούν με κάποιον σε αυτό.
Η κλασική έννοια της ανάλυσης της μεταφοράς έχει επεκταθεί σημαντικά από την έννοια της ανάλυσης της ολικής μεταφοράς από την προσέγγιση της Klein. Αυτό περιλαμβάνει μια συστηματική ανάλυση των επιπτώσεων μεταφοράς των συνολικών λεκτικών και μη λεκτικών εκδηλώσεων του ασθενούς στις συνεδρίες. Επιπλέον, αφορά τις άμεσες και σιωπηρές επικοινωνιακές προσπάθειες του ασθενούς να επηρεάσει τον ψυχαναλυτή προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Τέλος, περιλαμβάνει ακόμα τη συνεπή διερεύνηση των επιπτώσεων μεταφοράς του υλικού από την εξωτερική ζωή του ασθενούς που φέρνει στη συνεδρία. Τα αμυντικά χαρακτηρολογικά πρότυπα τείνουν να είναι κυρίαρχες αντιστάσεις μεταφοράς. Στη συνέχεια, προσφέρονται για συστηματική ανάλυση που οδηγεί σε χαρακτηρολογική τροποποίηση. Επομένως, στην Ψυχανάλυση κατά τη διάρκεια των συνεδριών μπορεί να συμβεί μεταφορά. Αυτή θα σήμαινε ότι ο ασθενής προβάλλει τα αναλυτικά περιεχόμενα του ασυνείδητου του και ξαναζωντανεύει συναισθηματικούς δεσμούς του παρελθόντος. Αυτό είναι ένα σημαντικό αποτέλεσμα της ψυχαναλυτικής θεραπείας.
Η Τεχνική Ουδετερότητα
Η τεχνική ουδετερότητα τείνει να παρερμηνεύεται ως σύσταση για την απόμακρη, αμέτοχη στάση ενός αναλυτή. Στην ουσία, αναφέρεται απλώς στο ότι ο αναλυτής δεν παίρνει θέση στις ενεργοποιημένες εσωτερικές συγκρούσεις του ασθενούς. Όπως το έθεσε ο Freud, απέχει από το αυτό, το εγώ και το υπερεγώ του ασθενούς και από την εξωτερική του πραγματικότητα. Η τεχνική ουδετερότητα, επιπλέον, συνεπάγεται ότι ο αναλυτής δεν προσπαθεί να επηρεάσει τον ασθενή με τα δικά του συστήματα αξιών.
Η τεχνική ουδετερότητα ενέχει επίσης την έννοια της αποχής. Πιο συγκεκριμένα, η αναλυτική σχέση δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την ικανοποίηση των λιμπιντικών ή επιθετικών παρορμήσεων του ασθενούς ή του αναλυτή. Αντίθετα, η τεχνική ουδετερότητα δεν ενέχει την έννοια της ανωνυμίας. Αναλυτικότερα, μια αμφισβητήσιμη εξέλιξη της ψυχαναλυτικής σκέψης στη δεκαετία του 1950, που σχετίζεται σημαντικά με τις πιέσεις εντός της ψυχαναλυτικής εκπαίδευσης και τη σχετική θεσμικά ενισχυμένη εξιδανίκευση του αναλυτή. Ο ίδιος δεν πρέπει να δείχνει κανένα συνηθισμένο προσωπικό, ανθρώπινο χαρακτηριστικό στον ασθενή. Αυτή η εξιδανίκευση του αναλυτή έχει επικριθεί έντονα τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα από τη σχεσιακή σχολή ψυχανάλυσης.
Η τεχνική ουδετερότητα συνεπάγεται μια φυσική και ειλικρινή προσέγγιση του ασθενούς στο πλαίσιο της γενικής κοινωνικά κατάλληλης συμπεριφοράς, ως μέρος της οποίας ο αναλυτής αποφεύγει κάθε αναφορά ή επικέντρωση στα δικά του ενδιαφέροντα ή προβλήματα ζωής. Ο ψυχαναλυτής δεν μπορεί να αποφύγει την εμφάνιση προσωπικών χαρακτηριστικών στη θεραπεία και να γίνει η πηγή των αντιδράσεων μεταφοράς. Η ρεαλιστική αντίδραση του ασθενούς σε ρεαλιστικές πτυχές της συμπεριφοράς του αναλυτή δεν πρέπει να θεωρείται αντίδραση μεταφοράς.
Η Αντιμεταβίβαση
Η αντιμεταβίβαση στην Ψυχανάλυση είναι η συνολική συναισθηματική αντίδραση του ψυχαναλυτή στον ασθενή και στο συγκεκριμένο υλικό που παρουσιάζει αυτός. Η σύγχρονη άποψη της αντιμεταβίβασης είναι αυτή ενός σύνθετου σχηματισμού που καθορίζεται αρχικά από την αντίδραση του ψυχαναλυτή στη μεταφορά του ασθενούς. Επιπροσθέτως, μεγάλη βαρύτητα έχει η πραγματικότητα της ζωής του ασθενούς αλλά και του αναλυτή. Αλλά και συγκεκριμένες διαθέσεις μεταφοράς που ενεργοποιούνται στον αναλυτή ως αντίδραση στον κάθε ασθενή ξεχωριστά στην περίπτωσή του. Υπό κανονικές συνθήκες, η αντιμεταβίβαση καθορίζεται κυρίως από τις αντιξοότητες της μεταφοράς. Ως εκ τούτου, οι συναισθηματικές αντιδράσεις του αναλυτή μπορεί να κυμαίνονται σημαντικά μέσα σε κάθε συνεδρία.
Σε αντίθεση με τις οξείες διακυμάνσεις της αντιμεταβίβασης, οι χρόνιες παραμορφώσεις της εσωτερικής στάσης του αναλυτή προς τον ασθενή συνήθως υποδεικνύουν σημαντικές δυσκολίες στην κατανόηση της μεταβίβασης από την πλευρά του. Συχνά επισημαίνουν ένα αδιέξοδο στην αναλυτική κατάσταση. Αυτό μπορεί να χρειαστεί να το επιλύσει ο αναλυτής εκτός των αναλυτικών συνεδριών με τον ασθενή, μέσω αυτοδιερεύνησης. Σοβαρές χαρακτηρολογικές δυσκολίες του αναλυτή μπορεί να συμβάλλουν σε τέτοιες χρόνιες στρεβλώσεις αντιμεταβίβασης, αλλά τις περισσότερες φορές σχετίζονται με πιο περιορισμένες δυσκολίες στην κατανόηση και τις ερμηνείες του και σχετίζονται με ιδιαίτερες εξελίξεις στη μεταβίβαση.
Κλείνοντας
Ο κύριος στόχος της Ψυχανάλυσης είναι να φέρει ασυνείδητο υλικό στη συνείδηση. Ακόμα να ενισχύσει τη λειτουργία του εγώ, βοηθώντας το άτομο να γίνει λιγότερο ελεγχόμενο από βιολογικές ορμές ή απαιτήσεις του υπερεγώ. Η μέθοδος αυτή ανέκαθεν είχε σκοπό της να βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν ότι τα θέματά τους έχουν βαθιές ρίζες. Αυτή η νέα ανατρεπτική οπτική βοηθά το άτομο να βιώσει σταδιακά την αλλαγή και να εξελιχθεί.
