Αποβολή είναι μία πολύ τραυματική εμπειρία για κάθε ζευγάρι. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Εγκυμοσύνης περίπου 10%-25% των κυήσεων καταλήγουν σε αποβολή πρώτου τριμήνου. Λόγω της συχνότητας του φαινομένου πολλές φορές υποτιμάμε τα συναισθηματικά θέματα που δημιουργεί. Η διαχείριση μιας τέτοια απώλειας μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνη, ειδικά όταν το περιβάλλον παρουσιάζει δυσκολία στη κατανόηση της κατάστασης. Τί συμβαίνει και ποια διαχείριση είναι κατάλληλη για ένα ζευγάρι;

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΑΠΟΒΟΛΗ

Σύμφωνα με την ιατρική ορολογία, αποβολή είναι οποιαδήποτε απώλεια εγκυμοσύνης πριν από τη συμπλήρωση των 20 εβδομάδων.

ΑΠΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Οι ψυχολογικές επιδράσεις μιας αποβολής ποικίλουν. Πιο συγκεκριμένα μια γυναίκα, μετά την αποβολή, βιώνει ένα πένθος. Το πένθος αυτό είναι παρόμοιο με αυτό, που βιώνει κάποιος, που χάνει ένα αγαπημένο του πρόσωπο. Ειδικότερα για ένα μωρό που μια γυναίκα δε πρόλαβε να το γνωρίσει. Μελέτες δείχνουν ότι κάποιες γυναίκες μπορεί να νιώθουν περισσότερη θλίψη από το αναμενόμενο, ακόμα και να πέσουν σε κατάθλιψη, ή να κουβαλάνε για πάντα θρήνο και ενοχές για την αποβολή. Πολλές φορές αυτή η θλίψη μπορεί να συνεχιστεί ακόμη και μετά τη γέννηση ενός υγιούς παιδιού, προκαλώντας επιλόχειο κατάθλιψη. Επιπλέον πολλές γυναίκες νιώθουν τύψεις, κατηγορούν τον εαυτό τους για αυτό το ατυχές γεγονός. Προσπαθούν να εξηγήσουν γιατί συνέβη, τι έκαναν λάθος. Αυτό είναι ένας μηχανισμός για την διαχείριση της απώλειας. Είναι ένα κομμάτι της διαδικασίας του πένθους.

ΠΡΩΙΜΗ ΑΠΟΒΟΛΗ

Πολλές φορές υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη, ότι μια αποβολή εάν συμβεί στα πρώιμα στάδια της εγκυμοσύνης, προκαλεί λιγότερο θλίψη στη γυναίκα. Ωστόσο δεν υπάρχει καμία διαφορά στο πένθος της μητέρας.  Μια γυναίκα η οποία έχει χάσει το παιδί της στις 11 εβδομάδες νιώθει την ίδια θλίψη με μια γυναίκα που χάνει το παιδί της στις 20 εβδομάδες.

ΣΤΑΔΙΑ

Η αποβολή είναι μία διαδικασία πένθους. Υπάρχουν τρία στάδια τα οποία έχουν ως εξής:

• Σοκ/Άρνηση: Συνήθως σε αυτό το στάδιο η γυναίκα δε μπορεί να κατανοήσει και πιστέψει το γεγονός.
• Θυμός/Ενοχή/Θλίψη: Η σκέψη εδώ είναι «γιατί εγώ;», «εγώ φταίω!».
• Αποδοχή: Η γυναίκα καταλαβαίνει ότι δεν είναι η μοναδική γυναίκα που αποβάλλει και ότι θα τα καταφέρει.

Η γυναίκα χρειάζεται χρόνο για να περάσει από το κάθε στάδιο και να ολοκληρώσει μέσα της αυτήν την ψυχολογική διαδικασία του πένθους. Δεν υπάρχει ορισμένο χρονικό διάστημα παραμονής στο κάθε στάδιο, διότι κάθε γυναίκα το περνάει διαφορετικά. Παρόλα αυτά σύμφωνα με έρευνες έχουν δείξει μέσο όρο, ενός χρόνου. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η απώλεια θα ξεχαστεί ή δεν θα πονάει πια.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Η πιο βασική προϋπόθεση για να ξεπεράσει ένα ζευγάρι μία αποβολή είναι να βιώσει ολόκληρη την διαδικασία, όλα τα στάδια, για να επανέλθει. Είναι σημαντικός ο σεβασμός των αναγκών του κάθε συντρόφου, αλλά και η αλληλοϋποστήριξη.

ΠΩΣ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩ

• Eπαφή με κοντινούς ανθρώπους για υποστήριξη, συμπαράσταση και κατανόηση.
• Είναι σημαντικό ο εαυτό σας να θρηνήσει και να πενθήσει. Μόνο έτσι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί και δεν θα μείνουν απωθημένα συναισθήματα που κινδυνεύουν να προκύψουν αργότερα.
• Ραντεβού σε ψυχολόγο για ψυχολογική υποστήριξη και συζήτηση (και για τους 2 συζύγους).
• Συζήτηση με τον σύζυγο, διότι και αυτός είναι στην ίδια κατάσταση. Η συζήτηση και το μοίρασμα των συναισθημάτων βοηθάει.
• Μην νιώθετε τύψεις εάν «δε νιώσατε τίποτα». Είναι και αυτός ένας συνήθης αμυντικός μηχανισμός, ο οποίος είναι απόλυτα φυσιολογικός.
• Διάβασμα για παρόμοιές εμπειρίες και τρόπους διαχείρισης.

ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΩ

• Προληπτικό ραντεβού σε ψυχολόγο. Η ψυχολόγος θα συζητήσει τα δεδομένα και τους λόγους για τους οποίους μπορεί να προέκυψε μια αποβολή και θα βοηθήσει την γυναίκα να τα επεξεργαστεί, να εκφράσει την απώλεια, να την διαχειριστεί και να προχωρήσει παρακάτω.
• Δημιουργία κλίματος ασφάλειας και προστασίας για να διαχειριστεί την απώλεια και να εκφράσει τα συναισθήματα της.
• Ενθάρρυνση για την έκφραση συναισθημάτων όπως ο θυμός κι η θλίψη. Είναι σημαντικό να γίνει στον χρόνο του και με εποικοδομητικό τρόπο.
• Προσοχή σε σημάδια κατάθλιψης και αγχώδους διαταραχής.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ

Η θλίψη και το «πένθος» είναι φυσιολογικά ψυχικά επακόλουθα της αποβολής. Όμως υπάρχουν κάποιες ενδείξεις οι οποίες χρίζουν υποστήριξη απο ειδικό.

• Αίσθημα θλίψης και απελπισίας.
• Ευερεθιστότητα και εμμένον αίσθημα απογοήτευσης.
• Απώλεια ενδιαφέροντος για τις συνήθεις ασχολίες.
• Αίσθημα κατάπτωσης.
• Διαταραχές στον ύπνο (ύπνος υπερβολικά πολύ ή υπερβολικά λίγο).
• Διαταραχές στην όρεξη.
• Απώλεια αυτοσεβασμού και αίσθημα ενοχής.
• Δυσκολίες στην συγκέντρωση, στη μνήμη και στη λήψη οποιασδήποτε απόφασης.
•  Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου (όχι μόνο φόβος θανάτου), επαναλαμβανόμενος αυτοκτονικός ιδεασμός.

Η διάγνωση της κατάθλιψης τίθεται, όταν εμφανίζονται πέντε ή περισσότερα από τα συμπτώματα αυτά κάθε ημέρα για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Παρόλα αυτά η διάγνωση της κατάθλιψης την κάνει αποκλειστικά ο ειδικός ψυχικής υγείας.

ΑΠΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥ

Υπάρχει ένας μύθος σχετικά με την επιρροή μιας αποβολής στη ψυχολογία του άνδρα. Όπως σε κάθε γυναίκα έτσι και σε κάθε άνδρα μπορεί να εμφανιστεί διαφορετικός τρόπος διαχείρισης και συμπτωμάτων. Κάποιοι άνδρες εκδηλώνουν θυμό, ενώ άλλοι θλίψη. Οι άντρες είναι πιο κλειστοί με τα συναισθήματα τους, καθώς εστιάζουν περισσότερο στη λύση και γεγονός. Ίσως αυτή η συμπεριφορά να δείχνει ότι δεν υπάρχει πένθος. Παρόλα αυτά στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Οι άντρες απλά έχουν διαφορετικό τρόπο να εκδηλώνουν τα συναισθήματα τους. Λόγω αυτών των διαφορών των ανδρών και των γυναικών στην αντιμετώπιση προβλημάτων, είναι πιθανό να παρουσιαστεί ένταση στην σχέση του ζευγαριού. Για αυτό σημαντικό είναι:

• Ο σεβασμός στις ανάγκες και τα συναισθήματα του άλλου.
• Ανοιχτές γέφυρες επικοινωνίας ώστε οι σκέψεις να είναι ανοιχτές και να μοιραστούμε τα συναισθήματα μας.
• Αποδοχή της διαφορετικής αντιμετώπισης του γεγονότος.
• “Μαζί σε όλο αυτό”.

Επιπλέον πολλοί άνδρες  παλεύουν με την σωματική απώλεια των συντρόφων τους μετά από μια αποβολή. Οι άνδρες σκέφτονται πότε θα ξανά έχουν την γυναίκα τους πίσω, ενώ οι γυναίκες σκέφτονται ότι δεν θέλουν “ποτέ” ξανά να κάνουν σεξ. Για αυτό είναι σημαντικό τα ζευγάρια να διαχωρίζουν συνειδητά το σεξ που έχει σκοπό τη διασκέδαση και το σεξ που έχει σκοπό την αναπαραγωγή. Διότι το πρώτο έχει ως σκοπό την οικειότητα στο ζευγάρι, ενώ το δεύτερο έχει ως σκοπό την εγκυμοσύνη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Κωτσοπούλου, Π. (2015). Οι επιπτώσεις του περιγεννητικού θανάτου στη ψυχολογία των γονέων και η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης διαδικασίας πένθους. Πτυχιακή εργασία. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Ελλάδος, Πάτρα.