Όταν ένας άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με τον πόνο της αποτυχίας, σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής του, μερικές φορές αισθάνεται για μερικά δευτερόλεπτα ή για αρκετό διάστημα ότι δεν αξίζει πλέον τίποτα σε αυτή τη ζωή. Έχει πέσει ήδη, έχει ισοπεδωθεί όλος του ο κόπος και τα όνειρα και το ξεκίνημα από την αρχή φαντάζει ήδη κουραστικό και ματαιόδοξο. Γιατί όμως η αποτυχία μας πληγώνει;
Ο Charles Pepin αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του «Η ομορφιά της αποτυχίας» , ότι επειδή ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο πολιτισμός του λάθους είναι πολύ αναπτυγμένος συγχέουμε το να «έχεις αποτύχει» και το να «είσαι αποτυχημένος». Συγχέουμε την αποτυχία του σχεδίου μας με εκείνη της προσωπικότητάς μας. Αντί να κατανοήσουμε τον χώρο αυτής της αποτυχίας στην ιστορία μας, τον απολυτοποιούμε και τον δεχόμαστε αξιωματικά. Αποτύχαμε σε μια κατάσταση; τότε είμαστε απόλυτα αποτυχημένοι. Αυτό το μπλοκάρισμα μπορεί να επιφέρει και την απόλυτη ματαιοδοξία αφήνοντάς μας πίσω στα σχέδια και τα όνειρά μας.
Ο Sigmund Freud ταυτίζει την προσωπική μας αποτυχία με τους γονείς μας. Συγκεκριμένα, όταν κάποιος ταυτίζει τη ζωή του με την ζωή των γονιών του ή έστω έναν από αυτούς, τότε αυτό κυριαρχεί μέσα μας με αποτέλεσμα να σταθεί εμπόδιο στην διαμόρφωση της δικής μας προσωπικότητας. Συχνά ακούω από γονείς να λένε είναι «άριστη μαθήτρια σαν τον πατέρα της» , «κοίτα την πως ντύνεται, ίδια η μάνα της», « είναι ευγενικό και έξυπνο σαν εμένα». Είτε μας αρέσει είτε όχι, κανένα παιδί δεν είναι σαν τον γονέα του και κανένας γονέας σαν το παιδί. Το παιδί ήρθε σε αυτόν τον κόσμο για να γίνει μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Είναι λογικό ένα παιδί που ζει με τους γονείς του ή έναν από τους δύο ή ακόμα και με έναν κηδεμόνα να μιμείται τις πράξεις (όχι τα λόγια) των ανθρώπων με τους οποίους ζει. Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι μπορεί να είναι ίδιο με εμάς και πιστέψτε με δεν είναι υποχρεωτικό να γίνει. Και κάπως έτσι σταδιακά ένα παιδί όταν γίνεται ενήλικας αισθάνεται σαν τη μητέρα του, τον πατέρα, τον θείο ή τον παππού ή την γιαγιά. Γίνεται κόπια μιας άλλης κόπιας με μια αλυσίδα που τραβά από το παρελθόν. Αυτό εμποδίζει το παιδί να μεγαλώσει και να γνωρίσει τον πραγματικό και ουσιαστικό εαυτό του. Να κάνει λάθη ως Γιώργος όχι ως « τα ίδια λάθη με τον πατέρα σου κάνεις , σαν αυτόν θα καταντήσεις για το υπόλοιπο της ζωής σου» .
Όταν ήμουν στο δημοτικό άκουσα για πρώτη φορά στο μάθημα της Φυσικής το όνομα του Thomas Edison. Γνωστός εφευρέτης, αυτοδίδακτος και κωφός. Σήμερα αυτός ο άνθρωπος χάρισε στον κόσμο τον ηλεκτρικό λαμπτήρα, το μικρόφωνο και τον φωνογράφο. Όλα ωραία μέχρι εδώ. Κανείς όμως από εμάς δεν μπορεί να φανταστεί τον βαθμό πίστης ή ακόμα και την έλλειψη αυτής που καταδίωκε τον εφευρέτη μέχρι να δει κάποιο αποτέλεσμα πάνω στο όραμα που είχε. Ξόδεψε ολόκληρες νύχτες στο εργαστήριό του, βίωσε πολλές αποτυχίες και προσπάθησε πολλές φορές να προκαλέσει πυράκτωση στο εσωτερικό μιας μπάλας γεμάτης αέριο με μια ίνα βολφραμίου. Τι είναι όμως αυτό που τον κράτησε μετά από τόσες αποτυχίες συγκεντρωμένο; ο στόχος (σίγουρα) αλλά και ο ρεαλισμός της αποτυχίας.
Η αποτυχία ούτε αγώνας αντιμετώπισης είναι ούτε κάτι το οποίο πρέπει να αποφευχθεί. Είναι η αποδοχή μιας άλλης όψης του εαυτού μας. Αποδέχομαι ότι δεν μπορώ, δεν ξέρω, δεν μπορώ να μάθω με αυτόν τον τρόπο, δεν πρόσεξα καλά, δεν το είδα λογικά, κινήθηκα τυφλά, κινήθηκα με θυμό, κινήθηκα παρορμητικά, κινήθηκα με αλαζονεία. Να αποδεχτώ ότι ο αγώνας που έχω στα όνειρά μου δεν έχει καμία σχέση με τον αγώνα της ρεαλιστικής και σκληρής ζωής. Δεν ξέρω από τι ψυχολογικές διακυμάνσεις πέρασε ο Edison, φαντάζομαι όχι και τις καλύτερες, αλλά αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι για να απέτυχε τόσες φορές μάλλον ήξερε ότι μέσα από τις αποτυχίες του βρίσκεται σε έναν δρόμο γεμάτο απαντήσεις.
Μπορείς σίγουρα να διδαχτείς αρκετά από την νίκη, είναι αυτή η γλυκιά αίσθηση ικανοποίησης, αλλά μπορείς να διδαχτείς περισσότερα για τον ίδιο σου τον εαυτό μέσα από την αποτυχία. Δεν ξέρω που μπορεί να καταλήξει αυτό το μονοπάτι και ούτε βάζω το χέρι μου στην φωτιά για το αν είναι η απόλυτη λύση στην εύρεση του εαυτού μας. Ο εαυτός μας δεν έχει όρια ως προς την ανακάλυψή του. Ο εαυτός μας δεν τελειώνει ούτε στα 30, ούτε στα 40, ούτε στα 50 ούτε και στα 90 και σε οποιαδήποτε άλλη ηλικία. Πάντα όσες ευκαιρίες δίνουμε σε εμάς να ζήσουμε ως ξεχωριστή οντότητα και όχι ως κόπια δίνουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να αναγεννηθεί βήμα βήμα.
