Βερμέερ: για πρώτη φορά μια συγκεντρωτική έκθεση των έργων του

Για πρώτη φορά στην ιστορία συγκεντρώνονται τόσο πολλά έργα του διάσημου Ολλανδού ζωγράφου Γιοχάνες Βερμέερ σε μια εμβληματική έκθεση στο Άμστερνταμ.

Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι συναντά τις αδερφές της

Γεννημένος το 1632 στο Delft της Ολλανδίας, ο Γιοχάνες Βερμέερ θα δώσει στον κόσμο μια σειρά από ατμοσφαιρικά έργα, τα περισσότερα από τα οποία εικονίζουν μορφές σε εσωτερικούς, οικιακούς χώρους. Τα περισσότερα έργα του -μεταξύ των οποίων και το διασημότερο όλων, “Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι”- εκτίθενται στο Rijksmuseum, στο Άμστερνταμ. Το μουσείο, όμως, θέλησε να δώσει στο φιλότεχνο κοινό μια ευκαιρία να θαυμάσει ακόμη περισσότερα έργα του καλλιτέχνη. Έτσι, έργα του Βερμέερ από ιδιωτικές συλλογές και μουσεία του κόσμου ταξίδεψαν ως τις Κάτω Χώρες για να συντροφεύσουν τα μόνιμα εκθέματα. Το αποτέλεσμα; 28 από τα 37 αποδιδόμενα στον καλλιτέχνη έργα θα χαρίσουν ρίγη συγκίνησης στους επισκέπτες του μουσείου.

Η έκθεση ξεκίνησε στις 10 Φεβρουαρίου 2023 και θα διαρκέσει ως τις 4 Ιουνίου του ίδιου έτους. Τα έργα ταξίδεψαν με μεγάλη προσοχή όχι μόνο από άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, αλλά και από τη Νέα Υόρκη ή το Τόκιο. Έτσι, η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου δάνεισε τον πίνακα “Κοπέλα καθισμένη στο βιργινάλι”. Το κανάλι της Μάγχης πέρασε “Η δαντελού”, δάνειο από το Λούβρο. Από το Δουβλίνο έφτασε στο Άμστερνταμ το έργο “Γυναίκα που γράφει γράμμα με την υπηρέτριά της.

Μεταξύ των έργων που εκτίθενται βρίσκεται κι ένα έργο που μέχρι πρόσφατα αμφισβητούνταν η πατρότητά του. Πρόκειται για το έργο ¨Κορίτσι με φλάουτο”. Οι ειδικοί της Εθνικής Πινακοθήκης της Ουάσιγκτον -στην μόνιμη συλλογή της οποίας ανήκει το έργο- ισχυρίζονταν ότι δεν πρόκειται για αυθεντικό έργο του Βερμέερ, αλλά κάποιου μιμητή του. Επιστήμονες του Rijksmuseum απέδειξαν πως τόσο αυτό όσο κι άλλα δύο έργα αμφισβητούμενα ήταν γνήσια έργα του Ολλανδού ζωγράφου. Από την Ουάσιγκτον προς το Άμστερνταμ ταξίδεψαν άλλα 3 έργα.

Ένας ζωγράφος για τον οποίο λίγα είναι γνωστά

Μόνο τα έργα του έμειναν να μιλήσουν για το Βερμέερ. Δεν άφησε τίποτα άλλο πίσω του -αντίθετα με τον άλλο διάσημο συντοπίτη του, τον Βαν Γκογκ. Ούτε γράμματα, ούτε ημερολόγιο, ούτε μια λέξη. Αν και σπουδαίος καλλιτέχνης, δεν αναγνωρίστηκε η αξία στην εποχή του, κυρίως γιατί σε μια προτεσταντική χώρα, όπως η Ολλανδία, ασπάστηκε τον καθολικισμό.

Ο Βερμέερ ξεκίνησε την καριέρα του ζωγραφίζοντας μεγάλης κλίμακας βιβλικές και μυθολογικές σκηνές. Τα έργα, όμως, για τα οποία είναι περισσότερο γνωστός είναι τα μεταγενέστερα, που εικονίζουν σκηνές σε εσωτερικό χώρο.

Οι πίνακες αυτοί του Βερμέερ είναι σαν να βλέπει κανείς μέσα από φωτογραφικό φακό. Ο τρόπος που το φως εστιάζει σε ένα σημείο, ο τρόπος που θολώνει το υπόλοιπο σκηνικό. Ιδιαίτερες φιγούρες, οι γυναικείες μορφές στα έργα του. Μοιάζουν να αδιαφορούν για ό,τι γίνεται γύρω τους, τόσο αυτόνομες, τόσο απορροφημένες στη δουλειά τους. Κι ας είναι τα φώτα πάνω τους.

Ο δικός σου Βερμέερ

Στα πλαίσια της ενημέρωσης και προώθησης της συγκεντρωτικής έκθεσης των έργων του Βερμέερ, το Rijksmuseum άνοιξε στο Instagram τον λογαριασμό @mygirlwithapearl. Το μουσείο εγκαινίασε έτσι μια καμπάνια με την ονομασία “My Girl With a Pearl”, καλώντας όσους ήθελαν να ζωγραφίσουν ή να σχεδιάσουν το “δικό τους κορίτσι με μαργαριταρένιο σκουλαρίκι”. Εναλλακτικά μπορούσαν να αναδημιουργήσουν τον πίνακα με κολάζ, κέντημα ή πηλό.

Η ανταπόκριση ήταν τεράστια. Ο λογαριασμός Instagram έφτασε τους 7.500 ακολούθους, ενώ όσοι αποδέχτηκαν την πρόκληση, έδειξαν μεγάλη δημιουργικότητα. Τοιχογραφίες, τατουάζ, φωτογραφίες, ζωάκια μέχρι και ένα …καλαμπόκι επιστρατεύτηκε για να αναδημιουργήσει το διάσημο έργο.

 

Το μουσείο διοργανώνει μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από την έκθεση, ενώ από τις πρώτες μέρες τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν, ωθώντας το μουσείο σε έναν επαναπροσδιορισμό προκειμένου να δώσει τη δυνατότητα σε ακόμη περισσότερους επισκέπτες να θαυμάσουν τα έργα του Βερμέερ.

Γιατί αν -όπως λέγεται- ο Προυστ κατέρρευσε μπροστά σε έναν Βερμέερ, φανταστείτε τι θα πάθαινε μπροστά σε 28.

Πηγές:

Jones J. (2023). Vermeer will never look the same after Amsterdam exhibition. The Guardian. Ανακτήθηκε από: www.theguardian.com (τελευταία πρόσβαση: 12/02/2023)

Jones J. (2023). “Chance of a lifetime” Vermeer exhibition to open in Amsterdam. The Guardian. Ανακτήθηκε από: www.theguardian.com (τελευταία πρόσβαση: 12/02/2023)

Johannes Vermeer Biography. Ανακτήθηκε από: www.britannica.com (τελευταία πρόσβαση: 12/02/2023)

“Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι” από κέντημα ως κρεμμύδι -Ο διάσημος πίνακας του Βερμέερ εμπνέει το κοινό. Ανακτήθηκε από: www.lifo.gr (τελευταία πρόσβαση: 12/02/2023)

Πληροφορίες από την ιστοσελίδα του Rijksmuseum. Ανακτήθηκε από: www.rijksmuseum.nl (τελευταία πρόσβαση: 12/02/2023)