Τραπ μουσική (trap music)
Η τραπ (trap) μουσική είναι ένα μουσικό (υπο)είδος που έκανε την εμφάνισή του περίπου το 1990 και τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Έχει ρίζες στο χιπ χοπ του Νότου στις Νότιες Ηνωμένες Πολιτείες. Η τραπ μουσική διαφοροποιήθηκε, όμως, από το χιπ χοπ ως προς τα χαρακτηριστικά και απέκτησε δική της ταυτότητα. Ο όρος «trap» προήλθε από το «trap house», το σπίτι ή το κτίριο όπου διαπραγματεύονται και διακινούνται ναρκωτικά.
Η τραπ μουσική αποτελεί ένα σκληρό μελωδικά είδος. Χρησιμοποιεί έντονα μπάσα σε χαμηλές συχνότητες που δίνουν ενέργεια και έμφαση στην ατμόσφαιρα. Χρησιμοποιεί, επίσης, ήχους synthesizer και γίνεται διαχωρισμός των μουσικών στοιχείων σε χρόνο. Ο ρυθμός είναι ιδιαίτερος, αργός έως μέτριος. Ο ρυθμός αυτός δημιούργησε και ιδιαίτερες χορευτικές κινήσεις και χορογραφίες που συνοδεύουν τα τραγούδια. Οι στίχοι των τραπ τραγουδιών θίγουν τη φτώχεια και τις δύσκολες συνθήκες ζωής των ανθρώπων που ζουν στους δρόμους. Αντανακλούν τη σκληρή πραγματικότητα των ναρκωτικών, την κοινωνική ανισότητα, μιλούν για βία, για σεξ, εξυμνούν την επιτυχία που προέρχεται από το χρήμα και εκφράζουν την αντίδραση σε κάθε τι κατεστημένο και συστημικό.
Η τραπ μουσική ως πρότυπο
Το είδος της τραπ μουσικής έχει κερδίσει αναγνώριση και δημοτικότητα και στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια στον χώρο της ψηφιακής μουσικής, αναδεικνύοντας νέους καλλιτέχνες που δημιουργούν μια δική τους ιδιαίτερη σκηνή. Γνωρίζουμε καλά όλοι πόσο τα παιδιά και οι νέοι, κυρίως οι έφηβοι, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τα προβαλλόμενα κοινωνικά πρότυπα. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι η μουσική αποτελεί ένα ισχυρό σημείο αναφοράς στο θέμα αυτό, καθώς ασκεί μεγάλη επιρροή σ’ αυτές τις ηλικιακές ομάδες. Κατά καιρούς πολλά μουσικά κινήματα δημιουργούν τάσεις αναφορικά με το ντύσιμο, τη γλώσσα αλλά και τη συμπεριφορά και οι τάσεις αυτές αφομοιώνονται με ταχύτατους ρυθμούς από τους νέους. Οι σύγχρονοι έφηβοι προτιμούν να ακούν την τραπ μουσική, επειδή είναι «της μόδας» και ακούγεται στα κλαμπ όπου συχνάζουν με μεγάλη συχνότητα σε σχέση με άλλα μουσικά είδη. Άλλωστε, είναι στοιχείο του εφήβου να επιλέγει και να «κολλάει» σε ο,τιδήποτε «μοδάτο» που θα τον διακρίνει από τους υπόλοιπους «συνηθισμένους» συνομηλίκους του.
Τι γίνεται, όμως, όταν τα μουσικά ακούσματα, από τα οποία επηρεάζονται αυτές οι τόσο ευάλωτες ψυχολογικά ομάδες περιέχουν μηνύματα βίας, απαξίωσης συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων, όπως οι γυναίκες, και ενισχύουν την πεποίθηση, ότι το άτομο καταξιώνεται κοινωνικά, μέσω των υλικών αγαθών, του γρήγορου πλουτισμού και της επίδειξης ισχύος;
Η τραπ μουσική αναμφίβολα εκφράζει κυρίαρχες τάσεις της κοινωνίας.
Πόσο επηρεάζει τους νέους η τραπ μουσική;
Αρχικά, οι στίχοι των τραγουδιών μέσα από κακοποιητικό λόγο συντηρούν τις κοινωνικές ανισότητες και προωθούν έμφυλα στερεότυπα. Έτσι, συμβάλλουν σε μια κουλτούρα που ανέχεται τη σεξουαλική παρενόχληση και τη βία κατά των γυναικών. Η θεματολογία τους συντηρεί και αναπαράγει πατριαρχικές αντιλήψεις και την κουλτούρα της υποταγής της γυναίκας στο αντρικό φύλο. Υποβαθμίζεται ο ρόλος της και προβάλλεται ως αντικείμενο ανδρικής ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα, ορισμένα τραγούδια χρησιμοποιούν υποτιμητική γλώσσα για να περιγράψουν τις γυναίκες σαν αντικείμενα σεξουαλικής επιθυμίας και όχι ως άτομα με δική τους δράση και αξία.
Επίσης, το συγκεκριμένο μουσικό είδος περιέχει βωμολοχίες, στη θεματική των τραγουδιών πρυτανεύει η βία και η ανομία, η αναφορά στο αλκοόλ, στις αυτοκτονίες, στα ναρκωτικά και στα όπλα. Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό κοινωνικά και συναισθηματικά τους νέους και ειδικότερα τους εφήβους, κάνοντάς τους να υιοθετούν παραβατικές συμπεριφορές. Πολύ συχνά στην εφηβεία τα παιδιά είναι συναισθηματικά φορτισμένα, ανώριμα, χωρίς εμπειρία και οξυμένη κρίση για να κατανοήσουν πλήρως το περιεχόμενο όσων ακούν, είναι ευάλωτα. Έτσι, αναζητούν μια διέξοδο από μια πιθανόν δύσκολη καθημερινότητα που αντιμετωπίζουν, ψάχνουν διακαώς κάπου να ανήκουν, να ταυτιστούν με κάποιον. Αν, τελικά, αυτός ο κάποιος είναι μία βίαιη προσωπικότητα, καταλήγουν να ταυτίζονται με πρότυπα που στην πορεία θα τα μιμηθούν και πιθανώς θα τους οδηγήσουν σε επιθετική συμπεριφορά και παραβατικότητα, ενισχύοντας την κοινωνική παθογένεια.
Ακόμη, προωθείται υπέρμετρα ο καταναλωτισμός εφόσον εξυμνείται η απόκτηση υλικών αγαθών, τα ακριβά αυτοκίνητα, τα κοσμήματα, τα ρούχα διάσημων σχεδιαστών. Όλα αυτά θεωρούνται, δυστυχώς, συνάρτηση της κοινωνικής αναγνώρισης και αποδοχής των νέων. Είναι φυσικό, λοιπόν, τα νέα παιδιά, και κυρίως αυτά που προέρχονται από μειονεκτικό οικογενειακό περιβάλλον, να δημιουργούν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το μέλλον τους. Στοχεύουν μονομερώς στην υλική απόλαυση και παραγκωνίζουν την προσωπική τους ανάπτυξη και εξέλιξη.
Τέλος, ο αντίκτυπος που μπορεί να έχει η μουσική τραπ στην ψυχική υγεία των νέων είναι σημαντικός. Αποδεδειγμένα, η έκθεση σε βίαια μέσα, συμπεριλαμβανομένης της βίαιης μουσικής, μπορεί να συμβάλει σε αισθήματα άγχους και κατάθλιψης. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τους νέους, οι οποίοι δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς ακόμη τις δεξιότητες συναισθηματικής ρύθμισης και μπορεί να μην έχουν τα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά συναισθήματα που προέρχονται από την έκθεση σε βίαια μέσα.
Τελικές σκέψεις
Η μουσική τραπ γιγαντώθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο καθένας θα μπορούσε να ερμηνεύσει την επιρροή της τραπ με διαφορετικό τρόπο. Οι θαυμαστές του είδους θα πουν ότι είναι διασκεδαστική και έχει απήχηση στο νεανικό πληθυσμό. Άλλοι, πάλι, θα την δουν ως σοβαρή αρνητική επίπτωση στην υγεία των παιδιών. Όμως, η αλήθεια είναι ότι οι έφηβοι είναι μια ευάλωτη ηλικιακή ομάδα. Εξακολουθούν να αναπτύσσονται και είναι πολύ εύκολο και να μοντελοποιήσεις και να αναδιαμορφώσεις τις συμπεριφορές τους. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια καλύτερη, μια θετική επιρροή για να μπορέσουν να υπερκεράσουν αυτές τις προκλήσεις.
Δεν γνωρίζουμε πραγματικά πώς αυτά τα ερεθίσματα θα επιδράσουν στους νέους. Γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε κοντά τους και να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες τους. Να προσπαθούμε να καταλάβουμε τι θέλουν να μας πουν, χωρίς να είμαστε αφοριστικοί και απορριπτικοί.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι τα αρνητικά πρότυπα δεν είναι παντού παρόντα στην τραπ μουσική και ότι η μουσική αυτή δεν είναι η μόνη που προωθεί αρνητικά μηνύματα. Μπορεί να έχει και κάποια θετικά στοιχεία και να είναι μια πηγή καλλιτεχνικής έκφρασης και ψυχαγωγίας για τους ακροατές της. Η κριτική ακρόαση της μουσικής αυτής μπορεί να βοηθήσει το νέο παιδί στην αποφυγή υιοθέτησης των αρνητικών της επιρροών.
Πηγές:
«Τι είναι η trap μουσική-πληροφορίες για τους trappers» (31/07/2023) Ανακτήθηκε από: https://texnologia.net (τελευταία πρόσβαση 29/01/2024)
«Πώς η τραπ μουσική επηρεάζει τα παιδιά» (Dr. Γιώργος Λάγιος Ψυχοθεραπευτής / Σεξολόγος) Ανακτήθηκε από: https://trikalalife.gr (τελευταία πρόσβαση 29/01/2024)
«Trap μουσική: Μια αντανάκλαση της κοινωνίας ή ένα επικίνδυνο είδος μουσικής;» (Χρήστος Θεοδωρόπουλος – κοινωνιολόγος) Ανακτήθηκε από: https://www.neakriti.gr (τελευταία πρόσβαση 29/01/2024)
