Δευτέρα 8 Αυγούστου 2022
  • Αφιερώματα
  • Συνεντεύξεις
  • Κινηματογράφος
  • Θέατρο
  • Βιβλίο
  • Διαγωνισμοί
MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά
MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά
  • MAXMAG
    • Σχετικά με εμάς
    • Πολιτική απορρήτου
    • Widget+
    • Newsletter
    • Δελτία Τύπου
    • Επικοινωνία
    • Γίνε αρχισυντάκτης
    • Γίνε αρθρογράφος
    • #Egrapses
    • Next Chapter
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
    • Αφιερώματα
    • Συνεντεύξεις
    • Πολιτισμός
    • Κοινωνία
    • Βιβλίο
    • Εκπαίδευση
    • Ειδική Αγωγή
    • Φιλοσοφία
    • Ιστορία
    • Μουσεία
    • Πρόσωπα
    • Festival
    • Γλώσσα
    • Περιβάλλον
  • ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
    • Κινηματογράφος
    • Μουσική
    • Θέατρο
    • Τηλεόραση
    • Γαστρονομία
    • Φωτογραφία
    • Gaming
  • LIFE & STYLE
    • Μηχανοδήγηση
    • Σώμα & Υγεία
    • Γαστρονομία
    • Μόδα & Ομορφιά
    • Design
    • Ψυχολογία
    • Αψυχολόγητα
    • Επιχειρηματικότητα
    • Καρίερα
  • ΕΠΙΣΤΗΜΗ
    • Επιστήμη
    • Τεχνολογία
    • Ψυχολογία
  • ΕΞΕΡΕΥΝΩ
    • Ταξίδια
    • Άγνωστη Ελλάδα
    • City Guide
  • PLUS
    • Next Chapter
    • #Egrapsa
    • Διαγωνισμοί
    • Podcasts
    • QUIZ
Ιστορία Κοινωνία Πολιτισμός

Οι ελληνικές παροικίες στη νότια Ρωσία και την Κριμαία

by Γιάννης Καραγιωργάκης 29 Ιουνίου 2021
 Οι ελληνικές παροικίες στη νότια Ρωσία και την Κριμαία
Πηγή Εικόνας: britannica.com
παροικίες
Πηγή Εικόνας: britannica.com

Η κατάκτηση του Βυζαντίου και του ελλαδικού χώρου από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μεταξύ των πολλών συνεπειών που επεφύλασσε για το ελληνικό στοιχείο, σηματοδότησε και ένα μαζικό κύμα μετανάστευσης και φυγής από τον τουρκοκρατούμενο, πλέον, ελλαδικό χώρο προς άλλες χώρες, περισσότερο ασφαλείς. Αυτές οι τάσεις φυγής, παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά στα τέλη του 14ου αιώνα, πολλώ δε μάλλον, μετά την κατάληψη της Τραπεζούντας (1461) από τους Οθωμανούς, ωστόσο έγιναν πιο έντονες κατά το δεύτερο μισό του 15ου και στον 16ο αιώνα. Οι περισσότεροι επέλεξαν να μεταναστεύσουν προς τη Δύση (π.χ. Ιταλία), ωστόσο ένα μέρος προτίμησε να μεταναστεύσει προς βόρειες βαλκανικές χώρες και εν τέλει προωθήθηκε προς τη Ρωσία, σχηματίζοντας ακμαίες ελληνικές παροικίες. 

 

Εκείνη την εποχή, η Ρωσία δεν άσκησε ιδιαίτερη πίεση προς τους μετανάστες, για διάφορους λόγους. Παρά τη θρησκευτική ταύτιση Ελλήνων και Ρώσων, γεγονός παραμένει πως οι Έλληνες θεωρούσαν το (τότε) Μεγάλο Δουκάτο της Μοσχοβίας, κοινωνικά άξενο, γεωγραφικά απομακρυσμένο και δυσπρόσιτο και ακατάλληλο κλιματολογικά. Επίσης, η ηγεσία του ρωσικού κράτους δεν ενδιαφερόταν, να προσελκύσει Έλληνες, για να στελεχώσουν τη διοίκηση, την αγροτική παραγωγή ή τις δημόσιες επιχειρήσεις. Η ανακήρυξη όμως του πατριαρχείου της Μόσχας, το 1589, προκάλεσε αύξηση των “ζητειών” και των εκκλησιαστικών μετοικεσιών. Πολλοί λόγιοι της εποχής διακρίθηκαν τότε, όχι μόνο κληρικοί, αλλά και κωδικογράφοι, ζωγράφοι κλπ. 

 

Οι επαφές του ελληνικού στοιχείου με τους Ρώσους έγιναν περισσότερο έντονες, προς τα τέλη του 17ου αιώνα, όταν τα ηνία του ρωσικού βασιλείου πήρε ο Μεγάλος Πέτρος. Στα χρόνια αυτά, εκτός από τους εκκλησιαστικούς υπαλλήλους, τους δασκάλους και τους λογίους, μετακινήθηκαν προς τα ρωσικά εδάφη και πολλοί Έλληνες στρατιωτικοί, προερχόμενοι τόσο από τις δυτικές χώρες όσο και από την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Ο αριθμός τους, συγκριτικά με τους σλάβους εποίκους, ήταν μικρότερος, αλλά διόλου αμελητέος. Αξίζει να σημειωθεί πως από τους Έλληνες που επισκέπτονταν τη Ρωσία κατά τον 18ο αιώνα, λίγοι ήταν αυτοί που έμεναν μόνιμα εκεί. Παρόλα αυτά, σε ορισμένα αστικά κέντρα της Ουκρανίας και της νότιας Ρωσίας, σχηματίστηκαν μικρές εμπορικές παροικίες ήδη από τον 16ο αιώνα. 

 

Η περίπτωση της πόλης του Νίζιν στη σημερινή Ουκρανία είναι άξια αναφοράς. Η πόλη ιδρύθηκε το 1625 και σύντομα εποικίστηκε από Έλληνες, κυρίως εμπόρους, οι οποίοι απολάμβαναν ειδικά προνόμια, λόγω της αυξανόμενης εμπορικής κίνησης. Οι Έλληνες επέλεξαν το Νίζιν γιατί τότε ήταν η μεγαλύτερη ουκρανική πόλη και επιπλέον, βρισκόταν πάνω στο σταυροδρόμι Ρωσίας – Ουκρανίας – Κριμαίας. Από το 1680, οι Έλληνες οργανώθηκαν και ενοριακά, ενώ η έλλειψη θρησκευτικών καταπιέσεων στο Νίζιν (σε αντιδιαστολή με την Οθωμανική Αυτοκρατορία), ήταν ένας ακόμα παράγοντας που συνετέλεσε στην ακμή της παροικίας αυτής. Η κατάλυση όμως του κοζακικού ουκρανικού κράτους και η μετάθεση της εμπορικής δραστηριότητας από την Ουκρανία, στη Ρωσία έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην παρακμή αυτού του κέντρου.

 

παροικίες
Πηγή Εικόνας: greekreporter.com

Σταθερές επαφές με τη Ρωσία διατηρούσαν επί αιώνες, οι Έλληνες της Κριμαίας. Ήδη από τις αρχές του 15ου αιώνα, έχουμε τις πρώτες μαρτυρίες για τις παροικίες των Ελλήνων στην Κριμαία. Είναι άξιο αναφοράς πως οι ελληνικοί πληθυσμοί στη χερσόνησο άντεξαν τις επιδρομές Αβάρων, Γότθων, Ούννων, Χαζάρων κλπ, αλλά και την κατάκτηση της χερσονήσου από τους Τατάρους. Το 1475, η επέκταση της οθωμανικής κυριαρχίας στη χερσόνησο, διευκόλυνε τις εκεί παροικίες να ανασυνδεθούν με την ελληνική Ανατολή. Κατά την πρώιμη εξάλλου περίοδο της τουρκοκρατίας, οι Έλληνες της νότιας Κριμαίας ενισχύθηκαν δημογραφικά και κοινωνικά με την έλευση νέων εποίκων στην Κριμαία, από την άλλη πλευρά της Μαύρης Θάλασσας. 

 

Η ρωσική εποικιστική πολιτική και οι δυσμενείς συνθήκες που δημιουργήθηκαν για τους χριστιανούς της τουρκοκρατούμενης ελληνικής Ανατολής, στο λυκόφως του 18ου αιώνα, ενέτειναν τη μετανάστευση προς τα εδάφη της Ρωσίας. Οι ξένοι δελεάζονταν από τις υποσχέσεις των Ρώσων για οικονομικές παροχές και φοροελαφρύνσεις, στο πλαίσιο του σχεδίου των τελευταίων για εδραίωση του χριστιανικού στοιχείου (και άρα και της δικής τους δικαιοδοσίας) σε “ευαίσθητες” περιοχές της αυτοκρατορίας, και συνεπώς, η προοπτική της μετανάστευσης στα ρωσικά εδάφη δεν ήταν κάτι που δεν τους αφορούσε. Η έξοδος χιλιάδων Ελλήνων από την Κριμαία, επί Αικατερίνης Β’, στο πλαίσιο της κατάκτησης του κριμαϊκού χανάτου από τη Ρωσία, οδήγησε στην ίδρυση της Μαριούπολης στη σημερινή Ουκρανία και άλλων ελληνικών οικισμών στην ευρύτερη περιοχή.

 

Συνεπώς, η παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην Κριμαία και τη νότια Ρωσία και οι παροικίες που δημιούργησαν, δεν είναι ένα γεγονός ανάξιο αναφοράς. Αν και διαχρονικά, οι Έλληνες της Ρωσίας, ουδέποτε έφτασαν τα μεγέθη των “μεγάλων” εθνικών μειονοτήτων της Ρωσίας,  παρόλα αυτά η παρουσία και η εμπορική τους δραστηριότητα, δεν πρέπει να παραβλεφθούν. 

 

Πηγή άρθρου: 

Χασιώτης Ι.Κ. (1997): Οι Έλληνες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, σσ. 43 – 48, 55 – 56. 


ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ ΤΟ:

Γιάννης Καραγιωργάκης

Αρθρογράφος

Ενδιαφέροντα: ιστορική γλωσσολογία, γλωσσικές επαφές, νεότερη και σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, παγκόσμια ιστορία, βαλκανικές σπουδές, ιστορία του Καυκάσου, ιστορία της Ρωσίας και της Ουκρανίας, σύγχρονη ιστορία της Μέσης Ανατολής, ιστορία των Εβραίων, ανατολικό μπλοκ, μειονότητες, ανθρωπολογία, εθνογραφία, προκολομβιανοί πολιτισμοί, κλπ.

Μόλις ανέβηκαν
Κινηματογράφος

Το Tέλειο Aφεντικό: Υπάρχει και τον ενσαρκώνει ο Javier Bardem

8 Αυγούστου 2022
Αψυχολόγητα

Λίγο πριν την καληνύχτα!

8 Αυγούστου 2022
Συνεντεύξεις

Παρή Τρίκα: “Τα όρια μας, τα βάζουμε εμείς”

8 Αυγούστου 2022
Λογοτεχνία

Γιάννης & Μαρίνα Αλεξάνδρου: “Αμφιβολίες και όνειρα”

8 Αυγούστου 2022

Μην χάσεις
Ιστορία

Βρεφικό νεκροταφείο Αστυπάλαιας: ένα μοναδικό αρχαιολογικό εύρημα

Ιστορία

Hum: η μικρότερη πόλη στον κόσμο

Ιστορία

Α΄Σταυροφορία: Τέχνασμα του Πάπα Ουρβανού Β΄

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ιστορία

Βρεφικό νεκροταφείο Αστυπάλαιας: ένα μοναδικό αρχαιολογικό εύρημα

Ιστορία

Hum: η μικρότερη πόλη στον κόσμο

Ιστορία

Α΄Σταυροφορία: Τέχνασμα του Πάπα Ουρβανού Β΄

Ιστορία

Ένα αρχαίο προσβλητικό γκράφιτι

Ιστορία

Αρνί στη σούβλα: ιστορία ενός λαμπριάτικου εθίμου

Ιστορία

Βακτριανή: Το ανατολικότερο άκρο του ελληνιστικού κόσμου

Ιστορία

Η Γαλατία και οι Γαλάτες στη Μικρά Ασία

Ιστορία

Το ηλιοστάσιο και η σημασία του στην αρχαία Ελλάδα

MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά

MAX MAGAZINE

Σχετικά με εμάς
Newsletter
Πολιτική Απορρήτου

Έλα κοντά μας

Γίνε αρθρογράφος
Γίνε αρχισυντάκτης
Egrapses
Επικοινωνία
Δελτία Τύπου

ΑΝΕΒΗΚΕ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ

Περιβάλλον

Ωφέλιμα έντομα και βιολογική καταπολέμηση εχθρών των καλλιεργειών

Προτάσεις Σειρών

Ως πότε θα είναι υποτιμημένο το “Gotham”;

Αψυχολόγητα

Ωριμάζω και αλλάζω

Βιβλίο

Ώρες των Άστρων, ένα καλλιτέχνημα σπάνιας ποιητικής σκέψης

MAX Κατηγορίες

Πολιτισμός
Αφιερώματα
Βιβλίο
Κινηματογράφος
Θέατρο
Τηλεόραση
Ταξίδια
City Guide
Άγνωστη Ελλάδα
Γαστρονομία
Σώμα κ Υγεία
COPYRIGHT © 2018 - 2022 / ΒΥ MAXMAG ALL RIGHTS RESERVED