To Γκι και το Φιλί των Χριστουγέννων

Το Γκι και η Καταγωγή του

Το Γκι είναι ένα φυτό που στο μυαλό και στις καρδιές όλων μας έχει συνδεθεί με το φιλί των Χριστουγέννων.  Το Γκι ή αλλιώς Ιξός ανήκει στην οικογένεια των Βισκοειδών Viscaceae.  Όλα τα είδη της οικογένειας αυτής είναι παρασιτικά.  Η λατινική λέξη viscus αναφέρεται στη σπερματική γλοιώδη υφή των καρπών του.  Η λέξη, επίσης, συνδέεται με το λατινικό vis που σημαίνει δύναμη.

Ο αυθεντικός χριστουγεννιάτικος καρπός είναι Viscum album, ένα είδος που απαντάται στην Ευρώπη.  Οι καρποί του είναι παραδοσιακά λευκά μπαλάκια που χαρακτηρίζουν τον Ιξό.  Τα πιο δημοφιλή είδη που υπάρχουν στις ΗΠΑ ανήκουν στο γένος Phorandredon.  Συγχρόνως, είδη του φυτού μπορούμε να συναντήσουμε και στο Τέξας.

Βέβαια, δικαιολογημένα θα αναρωτιόταν κάποιος, πώς τα Γκι κατέληξαν να είναι βασικό στοιχείο της χριστουγεννιάτικης διακόσμησης.  Φαίνεται πως όλα ξεκίνησαν από τους Δρυίδες, οι οποίοι διακοσμούσαν τις καλύβες τους με αειθαλή δέντρα, προκειμένου να τα χρησιμοποιούν ως κατοικία τα πνεύματα του δάσους.  Μάλιστα, σε πολλά εκκλησιαστικά ημερολόγια αποδεικνύεται πως το έθιμο είναι βαθιά ριζωμένο τόσο στις χριστιανικές παραδόσεις όσο και στην παράδοση των Ρωμαίων, η οποία ήθελε τους φίλους κατά τη διάρκεια της εορτής Saturnalia να ανταλλάσσουν μεταξύ τους κλαδιά δέντρων ως δώρα.  Σίγουρα, όμως, με το πέρασμα του καιρού το Γκι χαράχτηκε στο μυαλό μας περισσότερο ως σύμβολο εορτής, θαλπωρής και αγάπης.

Γκι ή Ου;

Σε αυτό το σημείο και καθώς ξεπλέκουμε το κουβάρι των παραδόσεων του Γκι, αξίζει να κάνουμε έναν βασικό διαχωρισμό ανάμεσα σε Γκι και Ου.  Αν και γενικά στη χώρα μας με την ονομασία Γκι χαρακτηρίζουμε οποιοδήποτε κλαδί ή διακοσμητικό θάμνο με χρωματιστούς καρπούς, για να είμαστε ακριβείς, ο Ιξός είναι το πραγματικό Γκι. Τα άσπρα μούρα του, καθώς έχουν στο εσωτερικό τους απίστευτα κολλώδη ουσία χρησιμοποιούνταν από τους κυνηγούς, για να παγιδεύουν τα πουλιά. Αντίθετα, το διακοσμητικό φυτό Ίληξ, γνωστό και ως αρκουδοπούρναρο, διαθέτει τους χαρακτηριστικούς κόκκινους καρπούς και ονομάζεται αλλιώς Ου (Houx).

Το Ου, φημισμένο για τα αγκαθωτά του φύλλα, λέγεται ότι φύτρωσε στις πατημασιές του Χριστού.  Το κόκκινο χρώμα των καρπών του συμβολίζει και τη θυσία του Σωτήρα.  Επίσης, οι σπόροι του μπορούν να γονιμοποιηθούν μόνο αφού περάσουν στο πεπτικό σύστημα των πουλιών.  Το αγγλικό όνομα του φυτού, mistletoe προέρχεται λοιπόν από τη λέξη mistel που σημαίνει κοπριά και τη λέξη tan που σημαίνει κλαράκι.

Αντίθετα, το αυθεντικό Γκι είναι γνωστό για ορισμένες διαφορετικές ιδιότητες.  Σύμφωνα με την παράδοση του Μεσαίωνα, ο Ιξός κρατούσε μακριά τις μάγισσες και έμπαινε έξω από τις πόρτες των σπιτιών.  Επιπλέον, κατά την αρχαιότητα συνέλεγαν Γκι από βελανιδιές κατά τη διάρκεια ενός τελετουργικού, διότι το φυτό θεωρούταν ιερό. Τέλος, λέγεται πως χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της επιληψίας και του καρκίνου, καθώς μελέτες έχουν δείξει πώς ορισμένες από τις χημικές του ενώσεις είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές στον άνθρωπο.

Το Φιλί των Χριστουγέννων

Ένας λόγος μέσα στους πολλούς, που μας κάνει να πιστεύουμε πως τα Χριστούγεννα είναι μια μαγική εποχή, είναι η παράδοση τού φιλιού κάτω από το Γκι.  Ανασκουμπωθείτε λοιπόν και μαζί με Χριστουγεννιάτικο έλατο αναζητήστε επίσης, το δικό σας Γκι, γιατί ήρθε η ώρα να μάθουμε το μύθο που κρύβεται πίσω από το έθιμο.

Οι βόρειοι λαοί και κυρίως οι Άγγλοι πιστεύουν πως το Γκι είναι σύμβολο αγάπης.  Παράλληλα, η ρωμαϊκή παράδοση Saturnalia θέλει το φιλί κάτω από το Γκι να συμβολίζει τη γονιμότητα.  Αυτό όμως  που προσέθεσε στην ιστορία του Γκι και μία μικρή δόση μυστηρίου είναι η παράδοση των Σκανδιναβών, σύμφωνα με την οποία η Θεά της αγάπης, Frigga συνδέεται με αυτό. Ο γιος της, Balder δεν μπορούσε να πληγωθεί από τίποτα που βρισκόταν πάνω ή κάτω στη Γη. Ωστόσο, ο Loki, ο Θεός του Κακού ήξερε πως μόνο ένα φυτό που δεν φυτρώνει ούτε πάνω στη γη ούτε από κάτω της, όπως είναι το γκι, μπορούσε να τον σκοτώσει.  Έτσι, με βέλος φτιαγμένο από Γκι, ο Loki σκότωσε τον Balder.

Επί τρεις συνεχόμενες μέρες, όλα τα στοιχεία του Σύμπαντος προσπαθούσαν να τον επαναφέρουν στη ζωή. Τελικά, η μητέρα του κατάφερε να τον ξυπνήσει.  Τα δάκρυά της έπεφταν πάνω στο φυτό και μετατράπηκαν σε κόκκινους καρπούς.  Έπειτα, από τη χαρά της φιλούσε όποιον πέρναγε κάτω από το φυτό.  Έκτοτε, ο μύθος έγινε παράδοση και η παράδοση ταξίδεψε παρέα με τα Χριστούγεννα και στις χώρες του Νότου.  Το Γκι έγινε πλέον το σύμβολο του έρωτα, της ειρήνης και της ευημερίας.

Απλοποιώντας τη ρομαντική διάσταση της παράδοσης, θα μπορούσαμε να μη σταθούμε στην έννοια του φιλιού, αλλά στην ελπίδα που κρύβεται πίσω από αυτήν.  Είναι δηλαδή, η προσδοκία που έχουμε ότι σε μια εποχή μαγική, μπορούν να συμβούν και μαγικά πράγματα.  Σε μέρες όπως είναι τα Χριστούγεννα, η αγκαλιά χωράει περισσότερους ανθρώπους και οι καρδιές χτυπούν λίγο πιο δυνατά.  Είναι η εποχή στην οποία είμαστε ελεύθεροι να πιστεύουμε σε όνειρα, να ελπίζουμε σε φιλιά κάτω από ένα χριστουγεννιάτικο Γκι…

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

• Χριστούγεννα, η Ιστορία του Γκι και η Παράδοση του Φιλιού, αναρτήθηκε από: helppost.gr (Τελευταία πρόσβαση:7/12/2019)
• Το φυτό των Χριστουγέννων-Επτά πράγματα που δεν ξέρετε για το γκι, αναρτήθηκε από: iefimerida.gr (Τελευταία πρόσβαση:7/12/2019)
• Γκι και Ου, τα δύο φυτά των Χριστουγέννων, αναρτήθηκε από mistikakipou.gr (Τελευταία πρόσβαση:7/12/2019)