Παρασκευή βράδυ. Έχω βγει για φαγητό με φίλους και στο διπλανό μας τραπέζι κάθεται επίσης μια παρέα φίλων που μου τραβάνε αμέσως την προσοχή: όλοι χαζεύουν στο facebook και το instagram και δεν ανταλλάσσουν για αρκετή ώρα κουβέντα, ενώ υποτίθεται πως στην ουσία έχουν βγει για να δουν ο ένας τον άλλον, να πουν τα νέα τους, να μοιραστούν μαζί ωραίες στιγμές, να χαρούν τη συντροφιά του άλλου.
Κάποτε είχα διαβάσει στο Internet κάτι πολύ πετυχημένο: τα social media κατάφεραν να ενώσουν τους ανθρώπους που μένουν μακριά και να χωρίσουν αυτούς που μένουν στο ίδιο σπίτι. Πράγματι. Αν και στο όνομά τους περιλαμβάνουν το κομμάτι της κοινωνικότητας, στην πραγματικότητα κάθε άλλο παρά φορείς κοινωνικότητας είναι. Και αυτό γιατί στην ουσία πλέον έχουμε εθιστεί. Έχουμε εθιστεί να βλέπουμε τι φωτογραφίες και τι stories ανεβάζει ο καθένας, το κινητό έχει γίνει προέκταση του χεριού μας, λες και η ζωή μας θα επηρεαστεί κάπως αν δούμε ότι ο τάδε βρίσκεται εκεί ο δείνα κάνει εκείνο. Τρανό παράδειγμα τα παιδιά εκείνο το βράδυ της Παρασκευής, που ζήτημα στη μιάμιση ώρα που κάθισαν στο μαγαζί να μίλησαν ένα τέταρτο αφήνοντας τα κινητά τους πάνω στο τραπέζι.
Τα social media μας έχουν κάνει να μην επικοινωνούμε πλέον μεταξύ μας ουσιαστικά. Να μην επικοινωνούμε με τους φίλους μας , την οικογένειά μας. Και αυτό γιατί όταν βλέπεις ανά πάσα στιγμή τι κάνει και πού βρίσκεται ο καθένας, μετά τι νόημα έχει να μάθεις τα νέα του, αφού τα ξέρεις πάνω κάτω ήδη. Παλιότερα, όμως, δεν ήταν έτσι. Οι άνθρωποι είχαν λαχτάρα να δουν, να συναντήσουν τον άλλον. Η συνάντηση μαζί του- και ιδιαίτερα όταν είχαν καιρό να τα πουν- ήταν κάτι σαν γιορτή, οι ώρες που ήταν μαζί του ήταν αποκλειστικά και μόνο αφιερωμένες σ’ αυτόν.
Και γενικότερα, οι άνθρωποι πριν τα social media ήταν περισσότερο κοινωνικοί, καθώς για να γνωρίσουν κάποιον είχαν το θάρρος να τον προσεγγίσουν face to face, να του μιλήσουν, εν πάσει περιπτώσει να καλλιεργήσουν τις κοινωνικές τους ικανότητες. Σήμερα, όμως, αρκούνται στο να στείλουν ένα αίτημα φιλίας και στο να μιλάνε απρόσωπα μέσω μηνυμάτων παρακολουθώντας ταυτόχρονα τη ζωή των άλλων μέσα από τις αναρτήσεις τους.
Και συν των άλλων, είμαστε δέσμιοι πλέον της εικόνας. Όταν όσα θέλουμε να περιγράψουμε τα λέμε μέσω μιας εικόνας -μια εικόνα ίσον χίλιες λέξεις δε λένε;- τότε σταδιακά αρχίζουμε να μην καλλιεργούμε όπως πρέπει το γλωσσικό μας τάλαντο. Αυτομάτως συμβαίνουν δύο κακά: αφ’ ενός ο λόγος μας γίνεται στρυφνός, περιορίζεται, χάνει τη ζωντάνια του, αφ’ ετέρου και οι ίδιοι γινόμαστε όλο και πιο εσωστρεφείς και οι σχέσεις με τους συνανθρώπους μας όλο και πιο απρόσωπες.
Φοβόμαστε πια να εκτεθούμε, να παρουσιάσουμε τον πραγματικό μας εαυτό στους άλλους, την αλήθεια μας και πλέον βολευόμαστε και κρυβόμαστε πίσω από τις οθόνες. Παρέα μας κρατάει ένα κινητό, ένας υπολογιστής. Το να βγούμε έξω για μια βόλτα, να κάνουμε κάποια εξωτερική δραστηριότητα φαντάζει πια βαρετό, κουραστικό σε σχέση με το να είμαστε κλεισμένοι σε ένα δωμάτιο και να χαζεύουμε τις αναρτήσεις του ενός και του άλλου και κάπως έτσι πετάμε ευκαιρίες να γνωρίσουμε σωστά και ουσιαστικά ανθρώπους.
Μπαίνοντας σ’ αυτό το τρυπάκι των social media χάνουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε κομμάτια του εαυτού μας, καταστρέφουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους γύρω μας, χάνουμε στιγμές. Προφανώς και δεν τα εξοστρακίζω. Προφανώς και αναγνωρίζω ότι πολλές φορές σου λύνουν τα χέρια σε διάφορα θέματα, ότι εκμηδενίζουν τις αποστάσεις. Ωστόσο, μιμούμενη τον Αριστοτέλη θα μιλήσω για την αξία που έχει το μέτρο σε κάθε τομέα της ζωής μας. Το καθετί έχει μια αρνητική και μια θετική πλευρά και βέβαια είναι στο χέρι του καθενός πόσο βλαβερό ή ωφέλιμο μπορεί να είναι γι’ αυτόν. Το ίδιο ισχύει και για τα social media: σημασία, δηλαδή, έχει πώς θα τα χρησιμοποιήσουμε σωστά, έτσι ώστε να μην οδηγηθούμε σταδιακά στην αποξένωση. Και ας έχουμε ακόμα στο πίσω μέρος του μυαλού μας μία ακόμα ρήση του Αριστοτέλη: “Ο άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό και πολιτικό. Αυτός που μπορεί να ζήσει μακριά απ’ τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι θηρίο ή θεός…”
