Τα κινητά μουσεία ανά τον κόσμο προσφέρουν μοναδικές εμπειρίες στους επισκέπτες οι οποίοι έχουν την ευκαιρία να δουν εντυπωσιακές εκθέσεις και να βιώσουν μοναδικές πολιτιστικές εμπειρίες. Πώς όμως και πότε πρωτοεμφανίστηκαν;
Παρ’ ότι κινητές εκθέσεις μουσείων έκαναν ήδη την εμφάνισή τους από τον 19ο αιώνα. Τα κινητά μουσεία με τη μορφή που τα γνωρίζουμε σήμερα, ξεκίνησαν να κάνουν την εμφάνισή τους κυρίως από τον 20ο αιώνα, με στόχο τον εκδημοκρατισμό της τέχνης και του πολιτισμού. Τα εν λόγω μουσεία λοιπόν επεδίωκαν να φέρουν σε επαφή πολίτες σε απομακρυσμένα σημεία με την τέχνη, την ιστορία και τον πολιτισμό. Η εμφάνισή τους σχετίζεται άμεσα με τις αλλαγές που συντελέστηκαν στον τομέα της μουσειολογίας και φυσικά με τις τεχνολογικές αλλαγές οι οποίες διευκόλυναν σε μεγάλο βαθμό τη μετακίνηση των εκθέσεων. Ταυτόχρονα, η εξάπλωση των κινητών μουσείων συνέπεσε με το τέλος του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, περίοδος κατά την οποία άρχισε να κυριαρχεί η αντίληψη ότι οι πολιτιστικές αξίες θα πρέπει να εκδημοκρατιστούν, να γίνουν προσβάσιμες σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και να φτάσουν σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη.
Αρχικά τα μουσεία χρησιμοποιούσαν κινητά μέσα, όπως ρυμουλκούμενα οχήματα, αποκλειστικά για τη μεταφορά των εκθεμάτων, τα οποία στη συνέχεια εκθέτονταν σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους. Στην πορεία όμως άρχισαν να ενσωματώνονται μέσα σε αυτά εκθέσεις, γεγονός που συνετέλεσε στην εμφάνιση του όρου “κινητά μουσεία”. Το πρώτο μουσείο τέτοιου είδους, πρωτοεμφανίστηκε στην πόλη Κλίβελαντ των ΗΠΑ το 1947. Κατ’ ουσίαν αποτελούσε ένα μουσείο επάνω σε τροχούς όπου το εσωτερικό του ήταν κατάλληλα διαμορφωμένο ώστε να προσομοιάζει με την αίθουσα ενός μουσείο. Επρόκειτο για το Traveling Trailside Museum of the Cleveland Museum of Natural History.
Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα η ιδέα των κινητών μουσείων είχε ήδη διαδοθεί παγκοσμίως και είχε αρχίσει να υιοθετείται από διάφορες χώρες. Ταυτόχρονα, εξαιτίας των εκτεταμένων καταστροφών που είχαν υποστεί πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και πολλά σχολεία κατά τη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η UNESCO μετά το τέλος του πολέμου ξεκίνησε μέσω διάφορων projects να δίνει έμφαση στην αξιοποίηση των κινητών μουσείων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Δεδομένου λοιπόν ότι πολλά σχολικά εργαστήρια είχαν καταστραφεί, η UNESCO θέλησε να διατηρήσει την επαφή των μαθητών με την επιστήμη και την τεχνολογία. Έτσι, μέσω κινητών μουσείων και εκθέσεων οι μαθητές αλλά και το ευρύτερο κοινό είχε την ευκαιρία να κατανοήσει τις πρακτικές εφαρμογές της επιστήμης στη σύγχρονη ζωή.
Ένα σύγχρονο παράδειγμα κινητού μουσείου αποτελεί το μουσείο ΜuMo, το οποίο ταξιδεύοντας δίνει την δυνατότητα σε μαθητές και ενηλίκους ανά τον κόσμο, να έρθουν σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη. Το μουσείο αυτό είναι ενσωματωμένο σε ένα ημιρυμουλκούμενο κοντέινερ, γεγονός που το καθιστά ικανό να προσεγγίσει απομονωμένες περιοχές που βρίσκονται μακρυά από μεγάλα αστικά κέντρα, όπου το κοινό μπορεί να ευαισθητοποιηθεί γύρω από την τέχνη και τον πολιτισμό και να βιώσει μοναδικά συναισθήματα. Οι δράσεις αυτές του μουσείου MuMo έχουν συγχρόνως μεγάλη παιδαγωγική αξία. Από την αρχή της λειτουργίας του, το μουσείο έχει ταξιδέψει στην Ευρώπη και την Αφρική και έχει υποδεχθεί περισσότερα από 80.000 παιδιά, τα οποία παρακολουθώντας πολιτιστικές δράσεις αναπτύσσουν την φαντασία τους, έρχονται σε επαφή με έργα της σύγχρονης τέχνης, ενώ παράλληλα κοινωνικοποιούνται αλληλεπιδρώντας με συνομηλίκους τους. Με τον τρόπο αυτό γεφυρώνεται επιτυχώς το πολιτιστικό χάσμα που βιώνουν πολίτες σε γεωγραφικά απομακρυσμένες περιοχές.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
MuMo: Ένα κινητό μουσείο ταξιδεύει στον κόσμο. Ανακτήθηκε από www.ertnews.gr/eidiseis/politismos/mumo-ena-kinito-moyseio-taxideyei-ston-kosmo/
Avec ce musée mobile, la culture va à la rencontre des passants. Ανακτήθηκε από https://lumieresdelaville.net/mumo-musee-mobile/
Mobile science museums and centres and their history in the public communication of science. Ανακτήθηκε από https://jcom.sissa.it/archive/16/03/JCOM_1603_2017_A04
